KIBERQYLMYSKER QURYǴYNA ILIGETINDER KО́BEIIP BARADY

Elde kıberqylmyskerlerdiń quryǵyna ilinetinder sany artyp barady. Jyl basynan azamattardyń jeke qosymshalary men paraqshalaryna 4 myńnan astam shabýyl jasalǵan. Ǵalamtordaǵy osyndaı quıturqy árketterden derbes derekter jarııa bolyp jatyr.

Qaryzǵa batqandar da kóp. Mamandar osyǵan qatysty kıberqaýipsizdik máselesin jiti baqylaýǵa alý qajet dep otyr. Azamattar qarapaıym qaýipsizdik sharalaryn da umytpaǵandary jón. Sábıt Rysbaev kıbershabýylǵa ushyraǵandardyń biri. Apta buryn belgisiz bireýler áleýmettik jelide jeke qosymshasyn buǵattap, myńǵa jýyq tanysyna silteme joldaǵan. Alaıaqtardyń aılasy júzege assa, derbes derekter qoldy bolatyn edi. Sábıt Rysbaev, qala turǵyny: — Shamamen 2 myń kontaktymnyń 998-i men ashqan grýppaǵa kirip ketipti.

Men ashpaǵanmyn ǵoı meniń atymnan ashylǵan grýppaǵa. Qazirgi ýaqytta klassıkalyq ádis seniń sýretińdi qoıyp, basqa tanystardan qaryzǵa aqsha suraý 100 myń, 200 myń teńge degen sekildi. Sondaı qorqynysh boldy. Ekinshiden konfıdenıaldy dúnıelerdi shyǵaryp jibere me degen qorqynysh boldy. Qala turǵyny otandyq ınternet qosymshalaryn jetildirip, sanyn kóbeıtý qajet dep esepteıdi. Sol kezde kıberqylmyskerlerdi ustaý jeńildeıdi. Tyǵyryqqa tirelgende sheteldik qosymshalardyń operatorlarynan tıistá jaýap alý uzaq ýaqytqa sozylady.

Bul alaqtar úshin tıimdi. Zańgerler túrli keleńsiz jaǵdaıǵa tap bolmas úshin quqyqtyq saýattylyqty arttyrý qajet dep otyr. Jandos Tuıaqov, zańger: — Zańdardyń barlyǵy bar. Biraq ta solardy zań buzýshylardy anyqtaıtyn organdardyń jumys jasamaýynan bolady. Ekinshi faktor biz qarapaıym halyq Bankten zvondaǵan kezde olardyń alaıaq ekenine kezimiz jetse, telefondy qoıa salamyz. Habarlaspa dep aıta salamyz. Mundaı kezde árbir azamat aryzben polıııaǵa júginýi kerek. Internet alaıaqtardy anyqtaý ońaı sharýa emes.

Olar ózderiniń quıturqy árketterin álemniń kez kelgen jerinde júzege asyra alady. Byltyr 34 myńnan astam qazaqstandyq kıberqylmyskerlerdiń qurbany bolǵan. Bıyl qańtar aıynyń ózinde 4200 shabýyl tirkeldi. Yrysty Jálilhanova, QR ıfrlyq damý, ınnovaııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi komıtetiniń bas sarapshysy: — Zańnyń sheńberinde birneshe túzetýler bar.

Iaǵnı naqty kıber qaýipsizdikke baǵyttalǵan. Instıtýt retinde hakerler ınstıtýtyn zańnamalyq bekitý, aqparattyq qaýipsizdikti zertteýshiler bolyp tabylady. Belgili bir kompanııada derbes derekterdiń zańsyz jaıylǵan jaıy bolsa, onda olar mindetti túrde mınıstrlikti habardar etý kerek bolady. Aqparattyq qaýipsizdik komıtetiniń málimetinshe, adamnyń derbes derekterin urlaýǵa baǵyttalǵan 400 den astam vırýstyq qosymsha joıyldy. Zııandy siltimeler arqyly 3 myńǵa jýyq adam zardap shekken. Sala mamandary alaıaqtyq týraly túrli eskertpelerge qulaq asyp, qaýipsizdik sharalaryn qatań ustaýǵa keńes beredi.