Qoǵam: Oljas Bektenov Almaty taý klasterin damytý baǵytyndaǵy jumystarmen tanysty

Foto: Úkimet

Premer-mınıstr Oljas Bektenov Almatyǵa jumys sapary barysynda Almaty taý klasteri aýmaǵyn tikushaqpen aralap kórdi. Sonymen qatar jaýapty memlekettik organdar men uıymdar basshylyǵy jáne otandyq, halyqaralyq sarapshylar qoǵamdastyǵy ókilderiniń qatysýymen salany odan ári damytý máseleleri boıynsha keńes ótkizdi, dep jazdy qandastar.kz

Almaty qalasynyń ákimi Erbolat Dosaev, «Báıterek» UBH» AQ basqarma tóraǵasy Rýstam Qaraǵoıshın, taý shańǵysy ındýstrııasynyń álemdik jetekshi kompanııalarynyń ókilderi: Horwath HTL (AQSh) seriktesi Sınısha Topalovıch, Stem International (Franııa) bas dırektory Vınsent Tassar, PGI management (Andorra) prezıdenti Joan Vıladomat taý týrızmin damytý josparlaryn tanystyrdy.

Almaty taý klasterin keshendi damytý maqsatynda keshendi jospar ázirlendi, oǵan sáıkes Túrgennen Qaskeleńge deıingi keleshegi zor 3 basym aımaq – shyǵys, ortalyq jáne batys aımaqtary aıqyndaldy. Onda álemdik deńgeıdegi ınfraqurylym jáne halyqqa qoljetimdi 300-den 700 shaqyrymǵa deıingi taý shańǵysy trassalaryn salý kózdelgen. Bir ǵana ortalyq aımaqta kótergishter sanyn 16-dan 58-ge deıin kóbeıtý josparlanyp otyr. Mundaı sharalar nátıjesinde ótkizý qabiletin 5,6 esege – táýligine 6 myń adamnan 34 myń adamǵa deıin arttyryp, 10 myńnan astam jańa jumys oryndaryn ashý kútilýde. Almaty taý klasteri 2029 jylǵa qaraı Ortalyq Azııadaǵy jyl boıy jumys isteıtin eń iri týrıstik jobaǵa aınalady dep josparlanýda.

Amerıkalyq Horwath HTL kompanııasynyń seriktesi Sınısha Topalovıch jospardy júzege asyrý Almatyny jyl boıyna jumys isteıtin, álemdegi jetekshi kýrorttarmen salystyrýǵa bolatyn taý týrızmi baǵytyna aınaldyrýǵa múmkindik beretinin atap ótti. Strategııalyq maqsat – tabıǵat, bos ýaqyt, sport pen mádenıetti biriktiretin Almaty Mountains Destination biregeı týrıstik brendin qalyptastyrý. Basym baǵyttardyń biri – kórnekti týrıstik obektiler qurý, aspaly joldar júıesin, qonaq úı jáne sport ınfraqurylymyn damytý.

Premer-mınıstr Shymbulaq, Oı-Qaraǵaı, Pıoner, Qımasar jáne Býtakovka sııaqty ortalyq aımaqty damytý josparlarymen tanysty. Franýzdyq Stem International kompanııasynyń bas dırektory Vınsent Tassar qysqy týrızmmen qatar jazǵy ınfraqurylymdy damytýǵa – velo jáne jaıaý júrginshiler joldaryn qalyptastyrýǵa, belsendi demalys oryndaryn, glampıng, etno-qonaqúıler nysandaryn salýǵa jáne ekologııalyq taza kólikti iske qosýǵa basa nazar aýdarylǵanyn atap ótti. Ornyqty damý standarttaryn, onyń ishinde jańartylatyn energııa kózderin paıdalanýdy jáne qorshaǵan ortanyń ıfrlyq monıtorıngin engizý josparlanyp otyr.

PGI Management kompanııasynyń prezıdenti Joan Vıladomat jalpy uzyndyǵy 65 shaqyrymnan asatyn trassalary bar Qumbel shyńy men «Kók-Jaılaý» shatqalyn qamtıtyn taý shańǵysy kýrorty Almaty SuperSki tujyrymdamasyn tanystyrdy.

Almaty SuperSki jobasynyń jetekshisi Tomas Tor Iensen barlyq trassanyń jartysyna jýyǵy shańǵy tebýdi bastaǵan jańadan úırenýshilerge arnalatynyn, bul jappaı shańǵy mádenıetin qalyptastyrýǵa jaǵdaı jasaıtynyn atap ótti. Sonymen qatar qurylystyń ekologııalyq tazalyǵy men ınklıýzıvti ınfraqurylymdy qalyptastyrýǵa erekshe nazar aýdarylýda.

«Turaqty damý – bizdiń kompanııanyń mańyzdy basymdyqtarynyń biri. Biz tabıǵat pen ekologııany saqtaýdyń qanshalyqty mańyzdy ekenin túsinemiz. Sondyqtan biz qazý jumystaryn barynsha azaıtamyz, kótergishter men trassalar salý kezinde ekojúıeni buzbaı, tabıǵı landshaftty saqtaımyz. Biz taý shańǵysy kýrorty barshaǵa – balalarǵa, eresekter men múgedektigi bar jandarǵa qoljetimdi bolýy kerek dep esepteımiz. Barlyq kótergishter barlyq sanattaǵy adamdar paıdalana alatyndaı etip jasalady», — dep atap ótti Tomas Tor Iensen.

Tusaýkeserden keıin Almaty taý klasteriniń damý perspektıvalary boıynsha pikir almasý ótti. Sarapshylar qaýymynyń atynan «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq shańǵy qaýymdastyǵy» ZTB bas hatshysy Asqar Ýálıev, «PANA ASIA» JShS baıqaý keńesiniń tóraǵasy Nurjan Nııazalıev, «ECO Network» negizin qalaýshy, Almaty qalasy Qoǵamdyq keńesiniń jáne ECOJER qaýymdastyǵynyń múshesi Evgenıı Muhamedjanov sóz sóıledi.

Asqar Valeev jumys istep turǵan taý shańǵysy kýrorttarynyń, atap aıtqanda, Shymbulaqqa kelýshiler sanynyń shamadan tys artqanyn atap ótti, bul sportshylardyń kásibı daıyndyq múmkindikterin shekteıdi. Halyqaralyq jarystardy ótkizý jáne jattyǵýlar úshin zamanaýı ınfraqurylym qurý qajettigi atap ótildi.

«Kók-Jaılaý jobasy erekshe nazar aýdarýǵa laıyq. Ol ekologııalyq ornyqty damý qaǵıdattaryna, tabıǵı resýrstardy saýatty paıdalanýǵa negizdelgen. Búginde búkil álem osy baǵytta jyljyp keledi. Sońǵy talqylaýdan keıin «Kók-Jaılaý» jobasy toqtatyldy, biraq soǵan qaramastan biz búkil álemde, ásirese, bizdiń óńirde úlken damýdyń júrip jatqanyn bilemiz. Sheshýshi qadam jasaıtyn ýaqyt jetti. Shymbulaq pen Oı-Qaraǵaı taý kýrorttaryn biriktireıik, olardyń arasynda ornalasqan shaǵyn demalys oryndarynyń barlyǵyn damytaıyq. Biz Almaty taý klasterin, onyń ishinde «Kók-Jaılaý» jobasyn damytamyz», — dep atap ótti Asqar Valıev.

Nurlan Nııazalıev týrıster aǵynynyń artýy ekojúıeni saqtaýǵa, kelýshilerdiń jaılylyǵy men qaýipsizdigin qamtamasyz etýge, sondaı-aq tabıǵı aýmaqtarǵa júktemeni birkelki bólýge múmkindik beretin zamanaýı jáne oılastyrylǵan sheshimderdi talap etetinin atap ótti.

Evgenıı Muhamedjanov taý klasterindegi jobalardy júzege asyrý kezinde ekologııalyq aspektilerdi eskerý qajettigine toqtaldy. Barlyq proestiń ashyqtyǵyn, tabıǵatty qorǵaý normalarynyń saqtalýyn jáne jurtshylyqpen ózara is-qımyldy qamtamasyz etý mańyzdy.

Jıyndy qorytyndylaı kele, Premer-mınıstr Almaty taý klasterin damytý boıynsha usynylǵan tásilderdi de oń atap ótti. Memleket qurylys kezinde, sapa men baqylaýdy qamtamasyz etý, onyń ishinde ekologııalyq máseleler boıynsha jaýapkershilikti ózine alady. Infraqurylymnyń ınklıýzıvtiligine erekshe nazar aýdaryldy.

Búgingi tańda týrızm jáne saıahat sektorynyń álemdik JIО́-ge qosqan úlesi 10%-dan asady, aqshalaı túrde bul $11 trln-nan joǵary. Sondaı-aq 300 mln-nan astam adamdy jumyspen qamtamasyz etip otyr, ıaǵnı, árbir tórtinshi jańa jumys orny – osy sektorǵa tıesili.

«Qazaqstanda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń basshylyǵymen elimizdi jańǵyrtý, onyń ishinde ekonomıkany ártaraptandyrý, shıkizatqa táýeldilikten arylý boıynsha aýqymdy jumystar júrgizilýde. Qazirgi ýaqytta joǵary deńgeıde óńdelgen ónim óndirý boıynsha kóptegen ónerkásiptik iri jobalar, sondaı-aq aýqymdy ınfraqurylymdyq jobalar iske asyrylýda. Osyǵan oraı, meniń oıymsha, týrızm salasynyń qarqyndy damýy baıqalady. Qazaqstan laıyqty týrıstik baǵyttardyń birine aınalýǵa múddeli. Onyń ústine bizde úlken artyqshylyq bar – bul bizdiń taýlarymyz. Álemdik sarapshylar Almatynyń taýlary álemdegi eń úzdik taýlardyń biri ekenin atap ótti. Sondyqtan taıaý jyldary álemdik deńgeıdegi bıik taýly demalys ornyn salý sharalaryn qolǵa alýdy kózdep otyrmyz. Qazir josparlar tanystyryldy. Keshendi josparda Almaty taý klasterin shyǵystan batysqa qaraı Talǵardan bastap Qaskeleńge deıin damytý kózdelgen. Jalpy, bul taýlardyń áleýeti bizge 700 shaqyrymǵa deıin shańǵy trassalaryn salýǵa múmkindik beredi. Memleket ınfraqurylymdy: kólik ınfraqurylymyn, joldar, kommýnıkaııalar, taý shańǵysy ınfraqurylymyn salý boıynsha shyǵyndardy óz moınyna alady. Sonda daıyn ınfraqurylymǵa bıznes pen ınvestıııa mindetti túrde keledi. Mamandardyń aıtýynsha, taý ınfraqurylymyna salynǵan 1 dollar kýrorttyq ınfraqurylymǵa 2 dollar jeke ınvestıııa tartady. Bul – ekonomıkamyzdy ártaraptandyrýǵa zor múmkindik. Atalǵan joba Almaty qalasy men Almaty oblysynyń ǵana emes, búkil elimizdiń ekonomıkalyq landshaftyn túbegeıli ózgertedi. Qazirdiń ózinde qurylysty jobalaý jumystary júrip jatyr. Mamandar isti ınfraqurylymy barynsha damyǵan Ortalyq aımaqtan bastaǵan jón deıdi. Ortalyq aımaq, óz kezeginde, qazir jumys istep turǵan Oi-Qaragai demalys aımaǵynan bastap, Pıoner, Býtakovka, Qımasar shatqaly, Shymbulaqpen baılanystyrýǵa múmkindik beredi. Shymbulaq damýdyń ekinshi kezeńin bastaıdy. Biz bul jumysty muzdyqtarǵa jaqynyraq kóterilip, batysqa qaraı – Qumbel shyńy men Kók Jaılaý shatqalyna deıin jetkizemiz. Bul – óte aýqymdy joba bolmaq», — dedi Oljas Bektenov.

Búgingi tańda týrızm Almatynyń jalpy óńirlik óniminiń 3,9%-yn quraıdy, 83 myńnan astam adamdy jumyspen qamtamasyz etip otyr. 2024 jyly qala 2,3 mln-nan astam týrısti qabyldady, onyń 680 myńnan astamy – sheteldikter. Týrızm sektory ekonomıkasynda da turaqty ósim baıqalady: týrıstik qyzmet kórsetý kólemi 30%-ǵa, salyq túsimderi eki esege artty. Aýqymdy jobalardy júzege asyrý jáne zamanaýı ınfraqurylymdy qurý qala men elimizdiń óńirdegi jetekshi týrıstik ortalyq retindegi ustanymyn nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.

Almaty taý klasteri jyl boıy jumys isteıtin týrızmniń alǵashqy iri jobasy bolmaq. Týrızm jáne sport mınıstrliginiń málimetinshe, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Rıdder qalasynda taý shańǵysy kýrorttaryn odan ári damytý josparlanýda.

***

Munda Medeý EKO parki kesheni tujyrymdamasy tanystyryldy. Joba Almatynyń halyq eń kóp keletin kórikti jerleriniń birin keshendi abattandyrýǵa baǵyttalǵan. Kelýshiler sanynyń boljamdy ósýin eskere otyryp, otbasylyq jáne belsendi demalys úshin tolyqqandy ınfraqurylymy bar zamanaýı landshafttyq saıabaq qurý kózdelgen.

Sonymen qatar Oljas Bektenovke zamanaýı týrızm ınfraqurylymyn qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan jobalar usynyldy. «Gorelnık» kelýshiler ortalyǵy iske qosyldy jáne Jumbaq Jol jaıaý júrginshiler joly ashyldy. О́tkizý qabileti bar aspaly kópir salý jumystary júrgizilýde. Kópirdiń júk kóterý qabileti 20 tonna, júrginshiler sany – táýligine 10 myń adam. Nysandy osy jyldyń shilde aıynda aıaqtaý josparlanýda. Sondaı-aq ınvestıııalyq jobany iske asyrý sheńberinde jaıaý júrginshilerge arnalǵan aspaly kópiri bar oqýshylardyń sport klýby, avtobýstarmen tasymaldaý kesheni, ESO Resort jáne qonaq úıler salynady.