قۇرساق نارىعى: قازاقستاندا سۋرروگات انالاردىڭ قۇنى قانشا

فوتو: ulysmedia

50 جاسىندا انا اتانعان بەلگىلى پروديۋسەر بايان الاگوزوۆانىڭ ءسۇيىنشى حابارىنان كەيىن قازاقستاندا سۋرروگات انالار قىزمەتى جايلى بىلگىسى كەلەتىندەر كوبەيدى. ارينە, الاگوزوۆا قىزىنىڭ ومىرگە قانداي جولمەن كەلگەنىن اشىق ايتپادى. قۇرساق انا بوتەننىڭ بالاسىن قالاي ومىرگە اكەلەدى? بۇل قىزمەت زاڭمەن رەتتەلگەن بە? سۋرروگات انا كومەگىنە كىمدەر جۇگىنە الادى? جاتىرىن جالعا بەرەتىن ايەلدەردىڭ تابىسى قانشا? سابيگە كىمنىڭ گەنى بەرىلەدى? كوپتىڭ كوكەيىندەگى وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەدىك..

قازاقستاندا ءسابي سۇيە المايتىندار كوبەيدى

رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ەلىمىزدە ءاربىر التىنشى وتباسى بالا ءسۇيۋ باقىتىنا بولەنە المايدى. پەرزەنتى جوق جۇپتاردىڭ 45 پايىزى جاساندى ۇرىقتاندىرۋ تەحنولوگيالارى ارقىلى اتا-انا اتانا الادى. ال قالعان 55 پايىزى ارتىندا ۇرپاق قالدىرعىسى كەلسە, نە بالا اسىراپ الادى, نە سۋرروگات انانىڭ كومەگىنە جۇگىنەدى.

سۋرروگات انا – بالا سۇيۋگە مۇمكىندىگى جوق ەرلى-زايىپتى ءۇشىن قوسالقى رەپرودۋكتيۆتىك ادىستەر مەن تەحنولوگيالار قولدانىلعاننان كەيىن قۇرساق كوتەرەتىن جانە بالا تۋاتىن ايەل.

2004 جىلدىڭ 16 شىلدەسىندە قابىلدانعان «ادامنىڭ ۇرپاقتى بولۋ قۇقىقتارى جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ كەپiلدiكتەرi تۋرالى» قر زاڭىندا «سۋرروگات انا» ۇعىمى زاڭ جۇزiندە بەكiتiلدى. وسى قۇجات بويىنشا ەلىمىزدە ادامدى كلونداۋعا تىيىم سالىندى, ال ەرلi-زايىپتىلارعا سۋرروگات انا قىزمەتiنە جۇگىنۋ قۇقى بەرىلدى. سودان بەرى قۇرساعىن جالعا بەرۋشى كەلىنشەكتەر ناپاقاسىن قىمسىنباي تاۋىپ ءجۇر.

الايدا جاتىرىن جالعا بەرۋ ارقىلى تابىس تاپقىسى كەلەتىندەردىڭ ءبارى بىردەي سۋرروگات انا بولا المايدى. زاڭ بەكىتكەن تالاپتارعا ساي كەلەتىندەر عانا بوتەن وتباسىعا بالا ءسۇيۋ باقىتىن سىيلاي الادى. قر «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسi تۋرالى» كودەكسىنىڭ 56-بابى بويىنشا:

• جاسى 20-35 ارالىعىندا;
• ءوزىنىڭ دەنى ساۋ بالاسى بار, تابيعي جولمەن بوسانعان;
• زيان ادەتى جوق;
• فيزيكالىق, پسيحيكالىق جانە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىعى كاناعاتتانارلىق جانە مەديتسينالىق ۇيىمنىڭ قورىتىندىسىمەن راستالعان ايەلدەر قۇرساق انا بولا الادى.

جاتىر جالداۋ – ەرىككەننىڭ ەرمەگى ەمەس

باتىس ەلدەرىندە ءمۇسىنىن بۇزعىسى كەلمەيتىن, مانساپ جولىن توقتاتۋعا ق ۇلىقسىز, 9 اي, 9 كۇن بالا كوتەرۋدى ازاپ كورەتىن ايەلدەر انا باقىتىنا بولەنۋ ءۇشىن وزگەنىڭ جاتىرىن جالدايدى. قازاقستاندا مۇندايعا تىيىم سالىنعان. ەلىمىزدە سۋرروگات انا قىزمەتىنە جۇگىنۋ – ەرىككەننىڭ ەرمەگى ەمەس. دەنساۋلىق جاعدايىنا بايلانىستى شىن مۇقتاجدارعا عانا رۇقسات بەرىلەدى.

تارقاتىپ ايتساق, تومەندە اتالعان جاعدايلاردى باستان وتكەرگەن وتباسىلار قۇرساق انامەن كەلىسىمگە كەلە الادى:

• جاتىرى جوق (تۋا بىتكەن نەمەسە ومىردە دۋشار بولعان دەرت كەسىرىنەن);
• ءسابيدىڭ دامۋى كەزىندە نەمەسە اۋرۋلار ناتيجەسىندە قۋىستىڭ نەمەسە جاتىر موينىنىڭ دەفورماتسياسى;
• ەندومەتريا پاتولوگياسى: ەندومەتريا اتروفياسى, ەمدەۋگە كەلمەيتىن جاتىر قۋىسىنىڭ سينەحياسى;
• جۇكتى بولۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىن سوماتيكالىق اۋرۋلار;
• جوعارى ساپالى ەمبريونداردى بىرنەشە رەت قابىلداعانىنا قاراماستان ەكۇ-نىڭ ءساتسىز ارەكەتتەرى.

سۋرروگات انا قىزمەتىنە جۇگىنەتىن ايەلدىڭ جۇمىرتقا جاسۋشاسى ەكۇ پروتسەدۋراسى ارقىلى كۇيەۋىنىڭ بيولوگيالىق ماتەريالدارىمەن ۇرىقتاندىرىلادى. ەمبريون دايىن بولعاندا ونى ءۇشىنشى ايەلدىڭ, ياعني قۇرساق انانىڭ جاتىرىنا سالادى. سۋرروگات انا ءسابيدى 9 اي كوتەرىپ, دۇنيەگە اكەلەدى دە, تاپسىرىس بەرۋشىلەرگە – بالانىڭ بيولوگيالىق اتا-اناسىنا تابىستايدى.

وسى ورايدا, قوعامدا بالا قۇرساق انانىڭ گەندەرىن قابىلداۋى مۇمكىن دەگەن الاڭداۋشىلىق بار. الايدا دارىگەرلەر گەنەتيكالىق تۇرعىدا سۋرروگات انا گەندەرىنىڭ بالاعا بەرىلۋى مۇمكىن ەمەس ەكەنىن ايتادى. ويتكەنى ەمبريون حروموسومالاردىڭ جارتىسىن اناسىنان, جارتىسىن اكەسىنەن الادى, ياعني بارلىق 23 جۇپ حروموسوما بيولوگيالىق اتا-انادان بەرىلەدى.

بيولوگيالىق اتا-انانىڭ مىندەتى

سۋرروگات انا مەن ونىڭ قىزمەتىنە جۇگىنۋشى جۇپ ءبارىن سالماقتاپ, ءبىر شەشىمگە كەلگەننەن كەيىن نوتاريالدى كۋالاندىرىلعان كەلىسىمشارت جاسالادى. قر «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسi تۋرالى» كودەكسىنىڭ 57-بابىنا سايكەس, ەرلى-زايىپتىلار, ياعني تاپسىرىس بەرۋشىلەر سۋرروگات انا بولۋ شارتىن جاساسقاندا سۋرروگات انانىڭ مەديتسينالىق تەكسەرىستەن ءوتۋى, قوسالقى رەپرودۋكتيۆتىك ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى قولدانۋى كەزىندەگى ماتەريالدىق شىعىنداردى كوتەرۋگە, قوسالقى رەپرودۋكتيۆتىك ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى قولداناتىن مەديتسينالىق ۇيىمدارعا فيزيكالىق, پسيحيكالىق دەنساۋلىعى تۋرالى مەديتسينالىق قورىتىندىنى, سونىمەن قاتار مەديكو-گەنەتيكالىق تەكسەرىس ناتيجەلەرىن ۇسىنۋعا, جۇكتىلىك, بالا تۋ جانە بالا تۋعاننان كەيىنگى كەزەڭدە 56 كۇن بويى, ال, ەگەر دە جۇكتىلىك جانە بالا تۋعا بايلانىستى قيىندىقتار تۋىنداپ قالسا, بالا تۋعاننان كەيىن 70 كۇن بويى سۋرروگات انانىڭ مەديتسينالىق قىزمەت بويىنشا شىعىندارىن تولەۋگە مىندەتتى.

ال ءوز كەزەگىندە سۋرروگات انا جۇيەلى تۇردە دارىگەرگە قارالۋعا جانە ونىڭ ۇسىنىمدارى مەن تاعايىنداۋلارىن قاتاڭ تارتىپتە ورىنداۋعا, جۇكتىلىكتىڭ ءوتۋى تۋرالى ونىمەن شارت جاساسقان تۇلعالاردى اقپاراتتاندىرۋعا, تۋىلعان بالانى بيولوگيالىق اتا-اناسىنا بەرۋگە مىندەتتى. زاڭعا سايكەس, سۋرروگات انا تۋعان بالانى وزiمەن شارت جاساسقان ادامدارعا بەرۋدەن باس تارتۋعا, سونداي-اق وزگە ادامدارعا بەرۋگە قۇقىعى جوق. ال سۋرروگات انانىڭ جاتىرىن جالعا العان ەرلى-زايىپتى بالادان باس تارتقان جاعدايدا سۋرروگات انادان ماتەريالدى شىعىنداردىڭ ورنىن تولتىرۋدى تالاپ ەتە المايدى. ەگەر ەرلى-زايىپتىلار, ياعني تاپسىرىس بەرشىلەر بالادان باس تارتسا, وعان انا بولۋعا ءوز تىلەگى بويىنشا سۋرروگات انا قۇقىلى, ال, ەگەر ول دا سابيدەن باس تارتسا, نارەستە مەملەكەتتىڭ قامقورلىعىنا وتەدى.

قۇرساق نارىعىنداعى باعا

قويىلاتىن تالاپتاردىڭ قاتاڭدىعىنا قاراماستان, ەلىمىزدە قۇرساق انا بولۋعا قۇشتار ايەلدەر وتە كوپ. جەلىدە مۇنداي قىزمەت ۇسىناتىن اگەنتتىكتەردىڭ جارناماسىنان كوز سۇرىنەدى. سولاردىڭ ءبىرى – Legal Surrogacy اگەنتتىگى. كەڭسەسى الماتىدا, وسى قالاداعى رەپرودۋكتسيا كلينيكالارىمەن جۇمىس ىستەيدى. سايتىنداعى اقپاراتقا سۇيەنسەك, اگەنتتىك سۋرروگات انالاردى دەنساۋلىق جاعدايى بويىنشا قاتاڭ ىرىكتەدەن وتكىزەدى جانە ەمبريون جاتىرعا سالىنىپ, بالا امان-ەسەن دۇنيەگە كەلگەنگە دەيىن بارلىق پروتسەستى قاداعالايدى.

«ءبىز الماتىداعى ەڭ ۇزدىك رەپرودۋكتسيا كلينيكالارىمەن ىنتىماقتاسامىز جانە سۋرروگات انا قىزمەتتەرى كۇردەلى نەمەسە تىيىم سالىنعان ەلدەردىڭ قايسىندا اتا-انالار مەن سۋرروگات انالار جوعارى ساپالى قىزمەت كورسەتەتىنىن بىلەمىز. قازاقستاندا قاۋىپسىز جانە جايلى قونىستانۋعا بار جاعداي جاسالعان, سونداي-اق تابيعاتى وتە ادەمى, قوناقجاي ادامدار جانە ءسىزدىڭ ارمانىڭىزدى جۇزەگە اسىرۋعا كومەكتەسەتىن زاماناۋي مەديتسينا بار», – دەپ اگەنتتىك شەتەلدىكتەرگە دە قۇلاققاعىس جاساپتى.

سۋروگگات انا ىزدەگەن كليەنتتەردىڭ ءبىرى رەتىندە حابارلاسىپ, قىزمەت قۇنىن سۇرادىق. اگەنتتىك وكىلىنىڭ ايتۋىنشا, دايىن, سەنىمدى قۇرساق انانى تاۋىپ بەرگەنى ءۇشىن ۇيىمعا 1 ملن تەڭگە تولەيسىز. ال جاتىرىن ۇسىناتىن ايەلگە 9 اي بويى 200 مىڭ تەڭگە جالاقى,  كيىم-كەشەك الۋعا 150 مىڭ كولەمىندە ءبىر رەتتىك تولەم جانە بالانى دۇنيەگە اكەلگەن سوڭ 6 ملن تەڭگە سىياقىسىن ساناپ بەرەسىز. بۇدان بولەك, ەكۇ پروتسەدۋرالارى مەن ءدارى-دارمەك شىعىنىن دا ءوز موينىڭىزعا الاسىز. ياعني, سۋرروگات انانىڭ قۇرساعىن جالعا العىڭىز كەلسە, قالتاڭىزدا كەمى 10 ملن تەڭگەڭىز بولۋى قاجەت.

قازاقستانداعى تانىمال سۋرروگات انا ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى – «بولاشاقتاعى» كەلىنشەكتەردىڭ دە قىزمەت اقىسىن سۇرادىق.

«تاجىريبەسى جوق سۋرروگات انانىڭ اقىسى تاپسىرىس بەرۋشى قر ازاماتتارى بولسا, ەڭ ازى 5 ميلليون تەڭگەدەن باستالادى. ال تاجىريبەسى بار سۋرروگات انا قىزمەتىنىڭ قۇنى 7 ميلليون تەڭگەدەن باستالادى. ەگەر بالانىڭ بيولوگيالىق اتا-اناسى سۋرروگات اناعا جۇكتىلىك كەزىندە تۇراتىن ءۇي تاۋىپ بەرمەيتىن بولسا, سۋرروگات انا اي سايىن 300 مىڭ تەڭگە الىپ وتىرادى. دەگەنمەن ادەتتە سۋرروگات انانىڭ كوپشىلىگىنە تۇرعىن ءۇي بەرىلەدى, سوندىقتان اي سايىنعى تولەنەتىن سوما ازايادى. سۋرروگات انا بوسانعاننان كەيىن دەنساۋلىعىن قالپىنا كەلتىرىپ, ەمدەلۋى ءۇشىن شامامەن – 400-500 مىڭ تەڭگە وتەماقى تولەنەدى. ەگەر ايەل بالانى كەسار تىلىگى ارقىلى بوساناتىن بولسا, ەم الۋ ءۇشىن وتەماقى سوماسى 1 ميلليون تەڭگەدەن باستالادى. سۋرروگات انادان دۇنيەگە ەگىزدەر كەلسە, وتەماقى سوماسى 1,5 ميلليون تەڭگەدەن جوعارى بولادى», – دەيدى ورتالىق وكىلى.

سۋرروگاتتىقپەن تۇرمىسىن تۇزەگەندەر كوپ

نەگىزى 2008 جىلى قاراشادا قالانعان «بولاشاق» سۋرروگات انا ورتالىعىنىڭ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جۇزدەگەن ەرلى-زايىپتىنىڭ اتا-انا بولۋ ارمانىن ورىنداۋعا كومەكتەسكەن. ورتالىق ارقىلى ناپاقا تاۋىپ جۇرگەن سۋرروگات انالاردىڭ دەنى قارىزىنان قۇتىلىپ, تۇرمىسىن تۇزەپ ۇلگەرىپتى. جاتىرىن جالعا بەرىپ تاپقان تابىسىنا باسپانا العاندارى دا از ەمەس ەكەن.

«ءبىرىنشى رەت سۋرروگات انا بولدىم. باستاپقىدا قالاي بولار ەكەن دەپ قورىقتىم, بىراق قورقاتىن ەشتەڭە جوق ەكەن. بۇل مەنىڭ ۇرىعىم ەمەس, تاپسىرىس بەرۋشىلەردىڭ بالاسى. مەن تەك تۋىپ بەرەم. بالاسى جوق ادامدارعا قۋانىش سىيلايمىز. ولار بىزگە اقشالاي كومەك بەرەدى. قارىزىمنان قۇتىلىپ السام, ەكىنشى رەت تاعى سۋرروگات انا بولامىن», – دەيدى قوماقتى سىياقىعا يە بولعان كەلىنشەكتەردىڭ ءبىرى.

قازاقستاندا سۋرروگات انا قىزمەتى زاڭداستىرىلعالى بەرى 20 مىڭ­نان استام بالا جات قۇرساقتا دۇنيەگە كەلىپتى. بىراق بۇل  قىزمەت ءدىن وكىلدەرى مەن كەيبىر عا­لىمداردىڭ اراسىندا ءالى دە داۋ تۋعىزىپ كەلەدى. عالىمدار بالاعا قۇرساق اناسىنان گە­نەتيكالىق اقاۋلاردىڭ بەرىلۋ مۇمكىندىگىن جوق­قا شىعارمايدى. سونىمەن بىرگە بالا­نىڭ پسيحولوگيالىق بەيىمدەلۋى دە ماسەلە رە­تىندە قاراستىرىلادى. ەگەر ول ءوزىن انا­سى­نىڭ ەمەس, باسقا ايەلدىڭ دۇنيەگە اكەلگە­نىن بىلسە, بۇل ونى تولعاندىرۋى, پسيحيكا­سى­نا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن دەيدى ما­ماندار.

كوپ ەلدە رۇقسات جوق

ءبىزدىڭ ەلدە سۋرروگاتتىق – تاپسىرىس بەرۋشىگە دە, قىزمەتىن ۇسىنۋشىعا دا قولايلى جول. ال الەمنىڭ كوپ ەلىندە وعان زاڭمەن شەكتەۋ قويىلعان. ماسەلەن, فرانتسيا, گەرمانيا, اۆستريا, نورۆەگيا, قىتاي, شۆەتسيادا بۇل قىزمەتكە ءۇزىلدى-كەسىلدى تىيىم سالىنعان. كانادا, يزرايل, ۇلىبريتانيا, اۆستراليا, اقش-تىڭ بىرنەشە شتاتتارىندا بەلگىلى ءبىر كوممەرتسيالىق كەلىسىممەن سۋرروگات انا اتانۋعا رۇقسات جوق.

ءۇندىستاندا بۇل قىزمەت ەندى عانا قولدانىسقا ەنىپ جاتىر, الايدا ەلدەگى قۇرساق انالار زاڭمەن تىيىم سالىنعان مەملەكەتتەردىڭ ازاماتتارىنا قىزمەت كورسەتپەيدى. مۇسىلمان ەلدەرىندە سۋرروگات انا قىزمەتى يسلام دىنىنە قايشى دەپ تانىلعان. سوندىقتان رەسمي تۇردە تەك يراندا عانا رۇقسات ەتىلگەن.

ال پوستكەڭەستىك ەلدەردە سۋرروگات انا اتانۋ كوممەرتسيالىق مۇددەنى كوزدەيدى. ۋكراينادا, رەسەيدە بۇل ءىس الدەقاشان جولعا قويىلعان.

جات قۇرساقتا وسكەن جۇلدىزدى بالالار

قۇرساق انا قىزمەتىنە سۇرانىستىڭ ارتۋىنا الەمگە ايگىلى ونەر جۇلدىزدارىنىڭ ىقپالى بار. ماسەلەن, مايكل دجەكسوننىڭ ۇلى حانزادا مايكلدىڭ 2002 جىلى سۋرروگات انادان تۋعانى جاسىرىن ەمەس. رەسەي ەستراداسىنىڭ پريمادونناسى اللا پۋگاچەۆا مەن كۇيەۋى ماكسيم گالكين دە سۋرروگات انانىڭ كومەگىنە جۇگىنىپ, گارري مەن ەليزاۆەتا اتتى ەگىز ءسابيدىڭ اتا-اناسى اتاندى. فيليپپ كيركوروۆقا قۇرساق انا ەكى بالا تۋىپ بەردى. 2011 جىلى كيركوروۆتىڭ اللا-ۆيكتوريا اتتى قىزى جانە مارتين ەسىمدى ۇلى ومىرگە كەلدى.

امەريكالىق مودەل, جەلى جۇلدىزى كيم كارداشيان دا ءتورت بالاسىنىڭ ەكەۋىن سۋرروگات انا ومىرگە اكەلگەنىن جاسىرمايدى. سونداي-اق, ايگىلى فۋتبولشى كريشتيانۋ رونالدۋدىڭ ءۇش بالاسىن قۇرساق انا تۋعان.