قىزىلوردا وبلىسىندا ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرىنىڭ ماڭى تازالاندى

«تازا قازاقستان» اكتسياسى اياسىندا قىزىلوردا وبلىسى اۋماعىنداعى ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرىنىڭ ماڭى تازالانىپ, تال ەگىلدى,

ءبىر وكىنىشتىسى, تاريحي مەكەنگە ساياحاتتاپ كەلۋشىلەردىڭ ىشىنەن تاسقا قاشالعان جازبالاردى ءبۇلدىرىپ كەتىپ جاتقاندار دا كەزدەسەدى. قۇندى مۇرانى ساقتاۋ ءۇشىن قانداي شارالار قولعا الىنعان? قادىم زامانداردىڭ قولتاڭباسىن توسىنە باسقان ساۋىسقاندىق شاتقالىنىڭ ءتورت بۇرىشىنا ارنايى تاقتا قويىلىپ, مەملەكەتتىڭ ەرەكشە قورعاۋ ايماعى دەپ بەلگىلەنگەن.

الايدا قاراتاۋعا ساياحاتتاپ كەلۋشىلەر تۇمسا تابيعاتپەن بىرگە قۇندى ەسكەرتكىشتى دە ءبۇلدىرىپ كەتىپ جاتىر, – دەيدى عالىمدار.  ساعىمباي مۇرعاباەۆ, ارحەولوگ: — ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرىنىڭ كەرەمەتى – بۇل جەردە ءبىر جاعىنان وتىرىقشى مادەنيەتى, اندرونوۆ مادەنيەتىمەن كوشپەندى مەتاللۋرگتەردىڭ شەكارالاسىپ جاتقان ايماق بولىپ سانالادى. قازىرگى تاڭدا ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرىنىڭ ساقتالۋ جاعدايى وتە ناشار, اسىرەسە كىرەبەرىس جاعى قاتتى بۇزىلىپ جاتىر.

نۇرلان جاقىپبەكوۆ, ءتىلشى: — مىنا جەردەن قازاقتىڭ كيىز ۇيىنە ۇقساس بەينەنى بايقاۋعا بولادى. بۇل ەكى بولىككە بولىنگەن. ەرلەر جانە ايەلدەر بولمەسى بار. بۇل – ەرتە تۇرىك ءداۋىرى كەزەڭىندە سالىنعان سۋرەت, – دەيدى ماماندار. سول ۋاقىتتاعى ادامداردىڭ باسپاناسى دا قازاقتىڭ قاراشا ۇيىنە ۇقساعان. ورتالىق ازياداعى ەڭ ۇلكەن ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرى 7 شاقىرىمداي اۋماققا سوزىلىپ جاتىر جانە 10 مىڭداي سيۋجەتتەن تۇرادى. عالىمدار: «بۇل بەينەلەر ايگىلى تاڭبالى تاستان كەم تۇسپەيدى», – دەگەن پىكىر ايتادى.

نۇرلىبەك مىڭجاسوۆ, تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى: — ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىن 3800-4000 جىلداي ۋاقىتتا قامتيتىن, سودان بىزگە جەتكەن مۇرا. بۇنداعى امورفتى بەينەلەر, ءتۇرلى كەسكىندەمەلەر, ءبارى – سوناۋ قولا عاسىردان بەرى قاراي كەلە جاتقان دۇنيەلەر. بۇل بولاشاقتا قورىققا اينالسا, بۇل ءبىزدىڭ قىزىلوردا وبلىسىنىڭ كەرەمەت تۋريستىك نىسانىنا اينالار ەدى. بۇعان دۇنيەجۇزىنىڭ تۋريستەرى كەلەر ەدى. تاسقا قاشالعان رۋحاني قۇندىلىق – يۋنەسكو-نىڭ دۇنيەجۇزىلىك مۇرالارىنىڭ الدىن الا تىزىمىنە ەنگەن اقمەشىت اتىرابىنداعى 9 ەسكەرتكىشتىڭ ءبىرى. الداعى ۋاقىتتا بۇل جەردى قورىق مۇرايجايىنا اينالدىرۋ جوسپارلانىپ وتىر, – دەيدى ماماندار.

ەرعازى الدانازاروۆ, وبلىستىق تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى: — شلاگباۋم قويىپ, كىرگىزۋ ءتارتىبىن قاتاڭ باقىلاۋعا الىنۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن جانە ول جونىندە جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. تۋريستەردى تارتۋ ماقساتىندا وسىنىڭ اۋماعىندا مۋزەي اشۋ دەگەن سياقتى جوسپارلار بار. تابىلعان وسى جەردەگى جادىگەرلەردى ساقتاپ قالۋ ماقساتىندا مۋزەي اشۋ كۇن تارتىبىندە تۇر. «تازاق قازاقستان» ەكولوگيالىق اكتسياسى اياسىندا وڭىردەگى مادەنيەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وسى ساۋىسقاندىق شاتقالىنىڭ ماڭىن قوقىستان تازارتىپ, قاراعاش كوشەتتەرىن ەكتى. وڭىردە «كيەلى مەكەن» اپتالىعىندا 400-گە جۋىق تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتىڭ ماڭى رەتكە كەلتىرىلىپ, 5 مىڭ ءتۇپ اعاش ەگىلدى. 80-نەن استام تانىمدىق شارا ۇيىمداستىرىلدى.