Qyzylordada 16 jasar qyzdy józekshelikke salǵan «jasóspirim sýtıonerler» kim?

Foto: Orda.kz 

Seksýaldyq quldyqta segiz aıyn ótkizgen jasóspirim qyzdyń isi jaıly tyń málimetterdi ashýdy jalǵastyramyz. Kóptegen bir-birine qarama-qaıshy málimetterdiń aq-qarasyn anyqtaý úshin Orda.kz tilshisi Qyzylordaǵa baryp, jeke zertteýin júrgizdi.

Oqıǵanyń basty «keıipkerleri» oqyǵan № 7 mektep-lıeıine toqtalaıyq. Dırektordyń orynbasary synypta 19 oqýshy baryn,olardyń kópshiligi mektep ómirine belsendi qatysatynyn aıtty. Onyń aıtýynsha, mektep sońǵy oqıǵaǵa deıin janjalmen erekshelenbegen, tek sapaly bilimge ǵana nazar aýdaryp kelgen. Jasóspirim qyz qazaq synybynda oqyǵan eken. Eń bastysy, mektepke barǵan saparymyzda qyzyqty bir jaǵdaıdy anyqtadyq. Qala ákiminiń ózi sóz qozǵaǵan jaýapsyz mektep qyzmetkerleri qymetten áli bosatylmaǵan bolyp shyqty. Dırektor orynbasarynyń aıtýynsha, synyp jetekshisin, psıhologtar men tárbıeshilerdi jumystan bosatý máselesi áli qaralýda. Tipti olardyń barlyǵyn jańa oqý jylynda qaıtadan jumysqa shaqyrý múmkin eken aıtty. Qazir mektep pen oqýshylardyń ata-analary arasynda jaǵdaı birshama shıelenisken.

«Ata-analar ártúrli bolady. Keıbireýleri balalaryn tyńdasa, keıbir ata-analar tárbıe jumysy otbasy men mekteptiń birlesken jumysy ekenin túsinedi. Al keıbireýleri tárbıe jaýapkershiligin tolyǵymen mektepke júkteıdi. Osy oqıǵadan keıin mektepten balalarynyń qujattaryn qaıtaryp alǵan jaǵdaılar da boldy», — deıdi dırektordyń orynbasary.
Degenmen suhbat barysynda qyz oqyǵan synyp mekteptegi úzdik synyptardyń biri ekendigi málim boldy. Al oqýshylardyń nátıjeleri joǵary. Tipti ózderiniń jergilikti teatrlaryn qurǵan eken. Qyz ben onyń otbasy týraly áńgimeden dırektordyń orynbasary sál aıaq tartty. Tek qyzdyń syrttaı qalypty kóringenin, denesinde zorlyq-zombylyq belgileri bolmaǵanyn aıtty.

«Qyzdyń kógergen nemese sharshaǵan kúıde kelgen kezi bolǵan joq. Sýretterden onyń qalypty kóringeni baıqalady. Onyń terisi názik ári appaq, eger kógergen ne kúıgen jerleri bolsa baıqar edik. Ol repetıııaǵa sánge aınalǵan qysqa jeńdi koftada kelýi múmkin edi, biraq biz eshteńe baıqaǵan joqpyz. Onyń anasy mundaı nárselerdi qaıdan alǵanyn bilmeımin. Múmkin, bunyń bárin ol ózin qorǵaý úshin aıtyp otyrǵan bolar», — dep qosty.

Sonymen qatar, qyz ben onyń anasynyń qarym-qatynasy qıyn bolǵan, anasy úıde jıi bolmaı, qyzdy ákesiniń qamqorlyǵyna qaldyrǵan kórinedi.

«Sheshesi maǵan jeke kelip, qyzymen baılanys ornatýǵa kómektesýimdi surady. Al qazir kórip otyrǵandaı qyzynyń qorǵaýshysy bola qaldy. Sheshesi qyzdy ákesine qaldyryp úıinde alty aı bolmaǵan. Sol kezde qyz qaraýsyz qaldy. Biz eshteńe isteı almadyq, sebebi ol týǵan ákesimen birge turdy. Mektepke kelmegen kezde, synyp jetekshisi ákesine habarlasty. Ol: «Iá, ol óziniń qurbysynyń úıinde, men ruqsat berdim» dep jaýap beretin», — dedi dırektor orynbasary.

«NeMolchıKZ» qorynyń basshysy Dına Tańsári qyzdyń «sýtıonerler» tarapynan únemi qatygez zorlyq-zombylyqqa ushyraǵanyn aıtty. Olar qyzdy uryp-soǵýmen qatar, ishin ystyq ellofanmen kúıdirip, jaraqattaǵan. Sondaı-aq, olar qyzdyń ústine, ish kıimine deıin órtengen qaǵaz laqtyryp otyrǵan, jáne ony mazaq etken.

Tańsáriniń aıtýynsha, «jasóspirim sýtıonerler» qyzdy «Kyzdar.net» saıtynda tirkep, oǵan jumys kestesin ári qansha «tabys» tabý kerektigin belgilep qoıypty.

«Olar qyzdy mazaq etip urýdy ermekke aılandyryp alǵan. Qyzdyń qarsylyq kórseter shamasynyń joq ekenine ábden qunyǵyp, odan kóp nárseni talap etken. Qyzmet kórsetetin erkekterdiń sanyn arttyryp, eshqandaı shek qoımaǵan. Olardyń bar kózdegeni qyzdy qalaýynsha paıdalanyp aqsha tabý ári somany kún saıyn kóbeıtip otyrý bolǵan», — dedi Tańsári.
Sonymen qatar, qor basshysynyń aıtýynsha, qyz úshin eń aýyr kezeń 2024 jyldyń mamyr aıynda bastaldy. Ol damylsyz kúndizgi 15:00-den tańǵa deıin ıntımdik qyzmetterdi sýtıonerlerdiń biriniń páterinde kórsetken.

Seksýaldy quldyqta bolǵan qyz ben sýtıonerler týraly olardyń synyptastary ne deıdi?
Qazirgi ýaqytta jeńgetaılyqqa kúdikteletin úsh kámeletke tolmaǵan bala týraly belgili, olardyń ekeýi qurbannyń synyptastary.

Eskertý: qurban men kúdiktilerdiń esimderi ózgertildi.

Mektepten alynǵan anonımdi suhbattasýshymyzdyń aıtýynsha, qurban Laýra uzaq ýaqyt boıy kúdikti Aıgúlmen jaqyn dostyq qatynasta boldy. Olardy qorqynyshty oqıǵaǵa deıin eń jaqyn qurbylar deýge bolatyn edi. Keıinen Aıgúl jıi Laýrany mektepte baqylap júrgen jáne Laýrany jezókshelikpen aınalysýǵa májbúrlegen sátten bastap olar dostyq qatynastaryn toqtatqan. Aıgúl men ekinshi kúdikti Daýren unamsyz minezderimen tanylǵan jáne urysyp, shý shyǵarýǵa qumar bolǵan eken.

Bizdiń anonımdi suhbattasýshymyz kúdikti Aıgúl mektepte jıi kórinetinin, al Laýra sabaqqa sırek qatysatynyn, biraq mektepte onyń jıi sabaqtan qalatynyna kóp kóńil bólinbegenin aıtty.

«Onyń mektepte qanshalyqty jıi bolmaǵanyn aıta almaımyn. Biraq sabaqtan kóp qalsa da, muǵalimder men dırektor ony baıqamady. Mektepte oqýshysynyń sabaqqa qatysýy men onyń jaǵdaıyna nemquraıly qaraǵan. Keıde saǵan ursýy múmkin, biraq ol tek syrt kóz úshin ǵana. Muǵalimderde qyzdyń taıaq jegenine nazar aýdaratyndaı muqııat qadaǵalaý bolmaıtyn. Árıne, oǵan kómek kórsetý kerek edi, ol óz-ózin qorǵaı alatyndaı myqty emes. О́kinishke qaraı muny eshkim baıqamady. Buny biletinder jaýyzdar jaǵynda boldy», — dedi bizdiń suhbattasýshymyz.

Al ekinshi kúdikti – Dáýrenniń óte shataq minezdi, qatarlastaryn basynyp, qyzdardy jıi qorlaıtyny málim boldy.

«Barlyǵy onyń qyzdardy qorlaıtynyn rastaı alady. Ol árdaıym osyndaı isteri úshin jazalanbaıtyn. Tek uldarmen ǵana aralasatyn Dáýren bir top balalarmen únemi mektepten tys saýda ortalyqtar men fýdkorttarda jıi serýendeıtin», — deıdi suhbattasýshymyz.

Qos kúdikti Aıgúl men Dáýren arasyndaǵy baılanys tyǵyz. Dáýren Aıgúldiń sińlisi Dilnázben qyz ben jigit bolyp kezdesken eken. Tipti jasóspirim Dáýren Dilnázǵa Baiuzaq Plaza saýda úıindegi kıim dúkenin syıǵa tartqan. Derekkózdiń aıtýynsha, bul aqsha Laýrany seksýaldyq eksplýataııalaý arqyly kelýi múmkin.

«Dáýrenniń taǵy 2004 jylǵy eki baýyry nemese ózi «baýyr» dep atap alǵan balalar da Laýrany zorlady. Bireýi ony kólikte zorlasa, ekinshisi qaıda zorlaǵanyn bilmeımin. Biraq olar aıýandyqtaryn iske asyrǵan sátte birge boldy», — dedi suhbattasýshymyz.

Dáýrenniń januıasy jaǵynan bireýdiń saýda núktesin syıǵa bergenin nemese jalǵa alǵany týraly aqparatty bizdiń ekinshi derekkózimiz de rastady. Biz satýshylardyń birimen sóılesý úshin saýda ortalyǵyna bardyq. Tańerteń 11-de dúkenniń áli jabyq ekenin kórdik. Kórshi dúkenderden surastyra kele, kıim dúkeni árqashan ýaqytynda ashylmaıtyndyǵyn jáne keıde keshke qaraı ǵana birneshe saǵatqa ǵana ashylatynyn anyqtadyq.

«Baıqaǵanymdaı dúkendi tek ermek úshin ashqan sııaqty, saýdaǵa nemquraıly qaraıdy», — dedi kórshi dúkendegi áıel.

Sonymen qatar, kúdiktilerdiń áleýmettik jelilerdegi paraqshalaryn taptyq. Olardyń sýretteriniń astynda jıi Quran aıattary, dinge qatysty dáıeksózder men siltemeler kezdesedi, biraq bizdiń derekkózdiń aıtýynsha, bul tek syrt kóz úshin ǵana eken.

«Olar dinı adamdar emes. Bul tek syrt kóz úshin ǵana, dindi ózderiniń vıdeolarynda atap ótip, sol arqyly sándi kórinýge tyrysatyn. Olar alkogoldi ishimdikter ishetin. Mysaly, Dáýren bitirý keshinde ata-anasynyń kózinshe qatty mas bolyp polıeılerden qashqan bolatyn. Jalpy olardyń synybynda barlyǵy baılyq pen sándi ómirge qyzyǵyp, ózderin eresek ári baı etip kórsetýge tyrysatyn. Ásirese, osy ekeýi», — dedi ol.

Sonymen qatar, mektepte Dáýrenniń quqyq qorǵaý organdarynda jumys isteıtin týystary bar degen sózder taraǵan. Keıbir sýretterde ol dostarymen birge kólikte qyzmettik kýálik ustap tur. Biz Dáýrenniń sýretterinde kóringen kóliktiń kimge tıesili ekenin anyqtamaq boldyq. Alaıda belgili bolǵandaı, kóliktiń memlekettik nómirleri esepten alynǵan, sebebi kólik ıesi quqyq qorǵaý organdarynda jumys isteıdi.

Taǵy bir derekkózimiz kúdiktilerdiń biriniń týysy balalardy qorǵap qalatyndaı quziretiniń baryn aıtty. Bizge kúdiktilerdi uıqamaqqa osyndaı baılanystarynyń arqasynda ǵana shyǵaryp alǵanyn aıtty. Biraq is nasyrǵa shaýyp, keń rezonansqa ıe bolǵanda álgi týsysynyń kómegi seıilgen kórinedi.Sonymen qatar, Laýranyń árqashan syrt kelbetiniń jaqsy kóringendigin, biraq kóbinese qaıǵyly ári tereń oıǵa batyp júretindigin kópshilik baıqaǵan. Ol ómiriniń kóp bóliginde osy mektepte oqydy. Laýranyń kóptegen qurdastarynan aıyrmashylyǵy, sabyrly jáne janjalsyz qyz bolǵandyǵynda dep aıtty suhbattasýshymyz. 

Qyzylordadaǵy jezókshelik naryǵy qalaı uıymdastyrylǵan?

Biz Qyzylordadaǵy jezókshelik naryǵy qalaı uıymdastyrylǵanyn bilý úshin jergilikti jezókshelerdiń birimen áńgimelestik. Onyń aıtýynsha, «Qyzdar.net» saıty qalada áli de belsendi jumys istep tur, al qyzmet baǵasy Astana men Almatyǵa qaraǵanda áldeqaıda tómen.

«Keıbir qyzdar 10-15 myń teńgege qyzmet kórsetýge daıyn. Biraq mundaı qyzmet kórsetetin qyzdardyń sany aıtarlyqtaı az. Jalpy jumys isteýdiń basqa da arnalary bar. Mysaly saýna jáne basqa da jerlerge shaqyrýlar», —  dedi ol.

Ol sondaı-aq, jábirlenýshi sýtenıorlersiz jeke jumys isteı almas edi dep atap ótti. Onyń aıtýynsha, qyzdyń ózine kómek qajet bolar edi, óıtkeni jalǵyz jumys isteý tym qaýipti.

«Jalǵyz jumys isteý óz qaýipsizdigiń úshin qaýipti, bireý seni qorǵaýy kerek. Adamdar ártúrli bolady. Keıde bizge agressıvti er adamdar tap bolady. Siz onyń sýtenıorleri kámeletke tolmaǵandar dep aıttyńyz. Olardyń qanshalyqty kómekteskenin bilmeımin. Shynynda da, olar onyń menedjeri bolyp, budan jaqsy tabys taýyp júrgen shyǵar. Olardyń kómegi qajet boldy ma? Álde olardyń arasynda eresek bireý bar ma, biraq biz ol týraly bilmeımiz», —  dep túıindedi ol.