Memleket basshysy One Water sammıtine qatysty

Foto: Aqorda

Qasym-Jomart Toqaev Saýd Arabııasynyń astanasynda ótip jatqan One Water sammıtiniń ashylý saltanatynda sóz sóıledi, dep habarlaıdy qandastar.kz Aqordaǵa silteme jasap.

Memleket basshysy atalǵan is-sharany uıymdastyrýǵa qoldaý kórsetkeni úshin Franııaǵa, Saýd Arabııasyna jáne Dúnıejúzilik bank tobyna rızashylyǵyn bildirdi. Sondaı-aq jıyndy Rııad qalasynda birlesip ótkizgen Qos kıeniń saqshysy, Saýd Arabııasynyń Koroli Salman ben Ábdelazızge jáne Saýd Arabııasynyń Taq murageri, Premer-mınıstri Muhammed ben Salman Ál Saýdqa alǵys aıtty.

Qazaqstan Prezıdenti sý qaýipsizdigi ornyqty damýdyń, ekonomıkalyq órleýdiń jáne qorshaǵan ortany qorǵaýdyń negizi bolyp sanalatynyn atap ótti.

– Álemde 2 mıllıardtan astam adam sapaly aýyz sýǵa jarymaı otyr, al 4 mıllıardtan astam halyq sý tapshylyǵyna ushyrady. Adamzattyń ornyqty keleshegin qamtamasyz etý úshin álem elderi qazirgi syn-qaterlerge qarsy ortaq ún qatýy qajet. Oraıly sátti paıdalana otyryp, sý tapshylyǵymen betpe-bet kelgen elder men óńirlerdiń barlyǵyna kómek kórsetý josparyn jarııalaǵany úshin Joǵary Mártebeli Korolge shynaıy rızashylyǵymdy bildiremin. Jer aýmaǵy kólemdi jáne teńizge shyǵatyn joly joq el retinde Qazaqstan sýdyń qadirin anyq sezinedi. Sý taýsylmaıtyn resýrs emes. Muny óz basymyzdan ótkergen jaǵdaıdan bilemiz. Sýdyń da suraýy bar. Ony únemdep paıdalaný kerek. Sonda ǵana adamzat órkendeý jolyna túsedi, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaev sý qaýipsizdigin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan sharalardy birlesip qabyldaýǵa shaqyrdy.

– Barsha adamzat, ásirese shalǵaıda tirshilik etip jatqan turǵyndar men halyqtardyń osal toby sanıtarlyq talaptarǵa saı keletin taza aýyzsýǵa qol jetkizýge tıis. Bul – olardyń quqy. Klımat pen sý ınfraqurylymyna arnalǵan maqsatty ınvestıııalar sý kózimen qamtamasyz etip, ornyqty ósimge septigin tıgizedi. Osy arqyly tutas óńirler órkendeıdi. Qazaqstannyń taza aýyzsýǵa jappaı qol jetkizýdi kózdeıtin Freshwater Challenge jahandyq bastamasyna qosylýy elimizdiń osy maqsatqa jetýge beıil ekenin rastaıdy, – dedi Prezıdent.

Memleket basshysynyń pikirinshe, sý kózderin ónerkásiptik, hımııalyq, aýylsharýashylyq jáne turmystyq lastanýdan qorǵaý isinde tehnologııalyq ınnovaııalar men retteý tetikterin qoldaný qajet. Sýdan tarshylyq kórmeýdiń mańyzdy aspektileriniń biri – sý qoımalarynyń áleýetin arttyrý, muzdyqtardy saqtaý, sýarýdyń ınnovaııalyq júıesin engizý.

Qasym-Jomart Toqaev muzdyqtardy qorǵaý men zertteýge arnalǵan jahandyq ortalyqtardy biriktiretin seriktestik qurýdy usyndy.

– Muzdyqtar sý almasý ıklinde aıryqsha ról atqarady. Olar dúnıe júzindegi 2 mıllıardqa jýyq adamdy sýmen qamtamasyz etetin ózen-kólderdi qorektendiredi. Sondyqtan muzdyqtardyń erýine jol bermeı, tirshilik nárine muqtaj óńirlerdegi sý resýrstaryn basqarý strategııasyn qoldaý úshin birlesken zertteý jumystaryn júrgizip, biryńǵaı sý saıasatyn ázirlegen jón, – dedi Prezıdent.

Qasym-Jomart Toqaev sýǵa baılanysty týyndaıtyn tabıǵat apattarynyń aldyn alý sý qaýipsizdiginiń mańyzdy bóligi sanalatynyna nazar aýdardy. Jyl saıyn sý tasqyny men qýańshylyqtan álemde 1,5 mıllıardtan astam adam zardap shegedi. Ásirese, bul shaǵyn araldar men jaǵalaýda turatyn halyqtyń álsiz toptaryna qatty áser etedi. Prezıdent azamattardy qorǵaý jáne qaýip-qaterdi azaıtý maqsatynda erte saqtandyrý júıesin jetildirý óte ózekti dep sanaıdy.

Memleket basshysy sý tapshylyǵy azyq-túlik jáne energetıka qaýipsizdigine, ónerkásip ósimine qaýip tóndiretinin aıtty. Onyń pikirinshe, aýyl sharýashylyǵyndaǵy sý únemdeýge jáne energııanyń jańartylatyn kózderin damytýǵa salǵan strategııalyq ınvestıııalar ekonomıka turaqtylyǵyn arttyryp qana qoımaı, qorshaǵan ortaǵa qysymdy tómendetedi.

– Sýda shekara bolmaıdy. Ol qoǵamdastyqtar men ekojúıelerdi baılanystyrady. Qazaqstan Halyqaralyq Araldy qutqarý qorynyń tóraǵasy retinde aımaqtyq yntymaqtastyq pen birlesken is-qımyldyń ilgerileýine qoldaý kórsetedi. Bizdiń oıymyzsha, klımattyń ózgerýimen kúrestiń aldyńǵy shebinde júrgen memleketterdiń dıalogty jandandyryp, halyqaralyq yqpaldastyqty damytýy jáne sýǵa qatysty jobalardy júzege asyrý úshin resýrstaryn jumyldyrýy óte ózekti. Osy maqsatqa sáıkes, Qazaqstan búgin jahandyq sý daǵdarysyn sheshýge múddeli taraptardy biriktiretin jáne sý resýrstaryn basqarý isinde jańashyldyqty jaqtaıtyn One Water Vision koalıııasyna erekshe yqylaspen qosyldy. Elimiz 2026 jyly Birikken Ulttar Uıymynyń qoldaýymen О́ńirlik klımat konferenııasyn ótkizedi, – dedi Prezıdent.

Memleket basshysy 2030 jylǵa deıingi ornyqty damý salasyndaǵy jahandyq basymdyqtardyń biri sý resýrstary ekenin eske saldy.

– Sý qaýipsizdigi – jaı ǵana tehnıkalyq nemese ekologııalyq másele emes, bul moraldyq ımperatıv. Sý qaýipsizdigi problemasyn sheshý One Water qaǵıdaty aıasyndaǵy kópjaqty dıalogty damytýdy talap etedi. Qazaqstan sý resýrstaryn jahandyq aýqymda basqarý isin nyǵaıtýdy kózdeıtin osy ujymdyq áreketke óz úlesin qosýǵa daıyn, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Sammıtte Saýd Arabııasynyń Taq murageri, Premer-mınıstri Muhammed ben Salman Ál Saýd, Franııa Prezıdenti Emmanıýel Makron, Dúnıejúzilik bank tobynyń prezıdenti Adjaı Banga, Sý resýrstary ekonomıkasy jónindegi jahandyq komıssııanyń teń tóraǵasy (GCEW) Iohan Rokstrem, sondaı-aq basqa da elderdiń basshylary, halyqaralyq uıymdardyń, qaýymdastyqtar men kompanııalardyń jetekshileri sóz sóıledi.