ناتاليا ميشۋكوۆا: قازاق تىلىندە قاتىرىپ جازا الماسا دا, ونىڭ ماعىناسىن تۇسىنەتىندەردىڭ كوبەيگەنى قۋانتادى

فوتو: اۆتوردىڭ ارحيۆىنەن

قىزىلوردالىق ناتاليا ميشۋكوۆانى ماعىناسى, تاريحي تامىرى تەرەڭدە جاتقان ۇلتتىق سالت-ءداستۇر قىزىقتىرادى, دەپ جازادى Qandastar.kz.

ناتاليا ميشۋكوۆا – سىر وڭىرىنە تانىس ەسىم. ول جوعارى ساناتتى مۇعالىم. «مانساپ» جەكە مەكتەبىنىڭ قۇرىلتايشىسى, قازاقستاندىق ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ اسسوتسياتسياسىنىڭ قىزىلوردا فيليالى ديرەكتورى, «قازاقستانداعى ورىس قاۋىمداستىعى» قب قىزىلوردا وبلىستىق فيليالىنىڭ توراعاسى, «اتامەكەن» ۇكپ بيزنەس-ترەنەرى. بىراق ونىڭ باستى ەرەكشەلىگى – مەملەكەتتىك ءتىلدى جەتىك مەڭگەرىپ, بارلىق ساباقتارىن قازاق تىلىندە جۇرگىزەدى.

ناتاليا ءوزىن «كاپيتان قىزى» دەپ اتايدى. ول ارال قالاسىندا بالىق اۋلاۋ فلوتىنىڭ كاپيتانى ۆالەنتين فەدوروۆيچ ميشۋكوۆتىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن.

1956 جىلى تۋعان ماسكەۋلىك گۋرەۆ بالىق اۋلاۋ ۋچيليششەسىن ءبىتىرىپ, ارال تەڭىزىنە اسكەري بورىشىن وتەۋگە كەلەدى. مۇندا ارال اۋدانى, بوگەن اۋىلىنىڭ تۋماسى ەليسەەۆا اننا سەميونوۆنامەن وتباسىن قۇرادى.

كاپيتان تەڭىزدى زەرتتەپ قانا قويماي, ءالى دە جۇمىس ىستەپ تۇرعان بالىق شارۋاشىلىعى تاريحي مۇراجايىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.

ناتاليا بالا كەزىنەن قازاقشا سويلەيدى. ءتىلىنىڭ قازاقشا شىعۋىنا كوشەدەگى ويىن بالالارى مەن بالاباقشا سەپتىگىن تيگىزدى. ءتىپتى 3-سىنىپتا جۇرگەن قازاق ءتىلىن جەتىك مەڭگەرۋگە كىرىسىپ كەتتى. سەبەپ بولعان ديكتانت باعاسىنان العان «ەكىلىك» ەدى. بارلىق جاعىنان بەلسەندى ناتاليا ءۇشىن ول قاتتى سوققى بولدى.

– سول كەزدە مەنىمەن جۇمىس ىستەپ, قازاق ءتىلىن تەرەڭدەتىپ وقىتقان مەرەكە اعايعا العىسىم شەكسىز. 6 سىنىپتا-اق ناتيجە كورسەتىپ, قازاق تىلىنەن وليمپيادالار مەن ءتۇرلى باعىتتاعى كونكۋرستان جۇلدەلى ورىندار الدىم. 10-سىنىپتا جۇرگەندە دومبىرا ۇيرەنىپ باستادىم. كيەلى اسپاپ اسىعىمنىڭ الشىسىنان تۇسۋىنە سەپتىگىن تيگىزسە كەرەك. بىتىرەتىن جىلى وليمپيادادا جەڭىسكە جەتىپ, قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە «ورىس ءتىلى جانە ورىس ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمى» ماماندىعىنا گرانت ۇتىپ الدىم, – دەپ ەسىنە الدى. ن.ميشۋكوۆا.

ۋنيۆەرسيتەتتى تامامداعاننان كەيىن ناتاليا №3 جانە «پاراسات» مەكتەپتەرىندە جۇمىس ىستەدى. سونداي-اق قوسىمشا №144 مەكتەپتە عىلىمي قىزمەتكە كىرىسىپ كەتتى.

– مەكتەپ ديرەكتورى بالايىم نيازبەكوۆا مەنىڭ قابىلەتتەرىمدى اشتى دەسەم دە بولادى. جوعارى سىنىپتارعا ساباق بەرىپ ءجۇرىپ, ءتۇرلى پەداگوگيكالىق كونفەرەنتسيالارعا قاتىستى. وسىلايشا 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ بويىنشا پيلوتتىق جوباسىنا ءبىرىنشى بولىپ ورىس ءتىلى وقۋلىقتارىنا سالىستىرمالى تالداۋ جۇرگىزدىم. مەكتەپ جانىنان شاعىن ورتالىقتار اشا باستاعاندا, «بەيبارىس» شاعىن ورتالىعىنا ءۇش تىلدە ءبىلىم بەرۋدىڭ العاشقى باعدارلاماسىن جازدىم. 10 جىلدىق تاجىريبەممەن «بالاپان» باعدارلاماسى اياسىندا «دامير», ودان كەيىن «توميريس جۇرەگى» جانە «سىر بالاجانى» بالاباقشالارىنا باسشىلىق ەتتىم. قوسىمشا ىسكەرلىك ساۋاتىمدى دامىتىپ ءجۇردىم. وسىلايشا بۇگىندە قۇرامىندا 210 قالالىق جانە 390-عا جۋىق اۋىلدىق بالاباقشالاردى بىرىكتىرەتىن «ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ قاۋىمداستىعى» فيليالىن باسقاردىم. بۇل سەنىم مەملەكەتتىك ءتىلدى جەتىك مەڭگەرۋىمنىڭ ارقاسىندا بەرىلدى دەپ ويلايمىن, – دەدى ۇستاز.

ناتاليا بالا كۇنىنەن قازاقتىڭ ۇلتتىق سالت-جورالعىلارىن ورىنداۋدى ۇيرەنىپ ءوستى. سوندىقتان بالا كۇنىمدەگى جەگەن باۋىرساق, سارى ماي جانە «اششى كامپيتتىڭ» ءدامى ءالى اۋىزىمدا دەيدى.

– بالا كۇنىمىزدە توي بولىپ جاتقان ۇيدەن شىققان كولىكتەرگە ارقان تارتاتىنبىز, ولار اقشا نەمەسە تاتتىلەر بەرىپ جولىن اشىپ الاتىن. وسىنداي سىندى ادەت-عۇرىپتار ۇنايتىن. بۇگىندە قازاق وتباسىنىڭ كەلىنىمىن. جولداسىم قانات باقىتبەك ۇلى تەلەۋباەۆ كىشى ءجۇزدىڭ ۇڭگىت جاپپاس رۋىنىڭ ازاماتى. وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى رەتىندە بىردەن ەكى ۇلتتىڭ ورىس جانە قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن بىرگە ۇستانىپ وتىرۋ ۇلكەن مارتەبە. بالالارىمىز دا ەكى تىلدە ەركىن سويلەپ, بارلىق ءداستۇردى قۇرمەتتەيدى, – دەدى ول.

وسى كۇندەرى ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ قاۋىمداستىعىنىڭ فيليالى «سەنىمەن بولاشاق» قب جانە «ايەلدەر كۇشتەرىنىڭ اليانسى» ۇيىمىمەن مەموراندۋمعا قول قويىپ, وتباسىلىق ءداستۇردى جاڭعىرتۋ ماقساتىندا بالاباقشالاردىڭ بىرىندە پيلوتتىق رەجيمدە «اجەلەر مەكتەبى» مەن «اتالار مەكتەبى» جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋدا.

سونىمەن قاتار, ناتاليا ميشۋكوۆا «امانات» پارتياسىنىڭ «قارىزسىز قوعام» باعدارلاماسىنىڭ تالىمگەرى رەتىندە وبلىستىڭ ەلدى مەكەندەرىندە قازاق ءتىلىن وقىتۋ كۋرستارىن جۇرگىزەدى.

قر پرەزيدەنتىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس, جەرلەستەردى قارجىلىق ساۋاتتىلىققا وقىتۋ تەگىن جۇرگىزىلىپ كەلەدى. ناتاليانىڭ تاجىريبەسى مول – ول بىرنەشە جىلدان بەرى وڭىردەگى كاسىپكەرلەردى قازاق تىلىندە «باستاۋ بيزنەس» باعدارلاماسى اياسىندا وقىتىپ كەلەدى.

مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ماسەلەسىنە توقتالعان ناتاليا سىر ءوڭىرى حالقىنىڭ 98 پايىزعا جۋىعى قازاق تىلىندە سويلەيتىنىن اتاپ ءوتتى.

– بايقاعانىم, ءتىپتى قازاق تىلىندە جازا المايدى دەگەندەر اۋىزەكى ءتىلدى تۇسىنەدى. اسىرەسە, جاستار ءۇشىن قۋانامىن. قازىرگى وسكەلەڭ ۇرپاق – ءبىلىمدى, – دەپ تۇيىندەدى اڭگىمەسىن.