«نەۆادا-سەمەيدىڭ» جاڭا فوتولارى تابىلدى

بيىل «نەۆادا-سەمەي» انتيادرولىق قوزعالىسىنا 35 جىل تولىپ وتىر. العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ يادرولىق قارۋسىزدانۋعا ناقتى قادام جاساپ, جاھانعا ۇلگى بولعان قازاقستاننىڭ اۋىر سىناقتارمەن كۇرەسۋ جولى الەم تاريحىندا قاتتالىپ قالدى. انتيادرولىق قوزعالىس كەزىندە تۇسىرىلگەن تىڭ سۋرەتتەر امەريكالىق ازاماتتىڭ جەكە ارحيۆىنەن تابىلىپ, ەندى مەملەكەت مۇراعاتىنا تاپسىرىلاتىن بولدى,-دەپ حابارلايدى Qandastar.kz

بۇل قۇندى سۋرەتتەردى الاش دالاسىنداعى اشارشىلىق زاردابىن زەرتتەگەن بەلگىلى اقش تاريحشىسى سارا كەمەرون الىپ كەلمەك. قازاق تاريحىنداعى «نەۆادا-سەمەي» قوزعالىسىنا قاتىستى تىڭ سۋرەتتەردى سارا كەمەروننىڭ ستۋدەنتى تاپقان.

يادرولىق تاريحتى زەرتتەۋمەن اينالىسقان ەميلي يرۆين وسى سالانى زەرتتەۋ بارىسىندا الماتىداعى شەرۋدىڭ سۋرەتتەرىنە كەزىگىپ, اۆتوردىڭ رۇقساتىمەن ونى قازاقستانعا قايتارۋعا نيەت تانىتقان. «وسى سۋرەتتەر ارقىلى ءوزىم دە قازاق دالاسىنداعى سەمەي پوليگونىنىڭ جانتۇرشىگەرلىك زارداپتارىمەن تانىسىپ, قازاقستان تاريحىمەن قاۋىشتىم», – دەيدى ەميلي. ەميلي يرۆين, عىلىمي قىزمەتكەر: – وسىدان ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت بۇرىن ۋيلسون ورتالىعىنداعى مۇراعاتتا تاجىريبەدەن وتكەن ەدىم. ءوزىم يادرولىق تاريحتى زەرتتەگەندىكتەن, مەن ءۇشىن بۇل تىڭ جاڭالىق بولدى. قازاقستانداعى انتيادرولىق قوزعالىس نەلىكتەن نەۆادا دەپ اتالۋى كەرەك دەپ ويلادىم. امەريكانىڭ وسى شتاتى قازاقستانمەن قاتار اتالاتىنى قاتتى قىزىقتىردى. ىزدەنە كەلە ءبىرىنشى نەۆادادا الەمدەگى ەڭ ۇلكەن پوليگون, ال ەكىنشى سونداي سىناق الاڭى قازاقستاندا بولعانىن ءتۇسىندىم.

ءوزىم لاس-ۆەگاستانمىن, ال نەۆادا پوليگونى لاس-ۆەگاستان 100 شاقىرىمداي قاشىقتا ورنالاسقان. مەن نەۆادادا تۋىپ-ءوستىم جانە سول جەردە 18 جىل تۇردىم. نەۆادا شتاتىندا تۋىپ-وسكەن ەميليدىڭ ايتۋىنشا, ەكى ەلدەگى ەڭ ۇلكەن سىناق الاڭدارىنا الەم نازارىن اۋدارۋ ماقساتىندا اقش بەلسەندىلەرى ارنايى قازاقستانعا ات باسىن بۇرعان. تابىلعان تاريحي سۋرەتتەر دە سول كەزدە تۇسىرىلگەن.

قايراتكەر ولجاس سۇلەيمەنوۆ ءوز سوزىندە: «بۇل قوزعالىستى امەريكالىقتاردىڭ ارەكەتىنە نەگىزدەدىم», – دەپ ايتقان بولاتىن. وسىلاي بۇل قوزعالىس جاھاندىق سيپات العان. ەميلي يرۆين, عىلىمي قىزمەتكەر: – پيتەر سول كەزدەگى قازاقستانداعى قوزعالىستى كوزبەن كورىپ, سۋرەتكە ءتۇسىرىپ العان. مەن يادرولىق سىناقتارعا قاتىستى ونىمەن سويلەسكەنىمدە قازاقستانداعى قوزعالىستىڭ سۋرەتتەرىن كورسەتتى. تاريحشىلار ءۇشىن بۇل – تاپتىرماس قۇندى دەرەكتەر.

وسىلايشا, تاريحتىڭ جاڭا پاراقتارى اشىلادى. ونداي قۇندى سۋرەتتەر جەرتولەدە جاتپاۋى كەرەك. مەن وعان سۋرەتتەردى قازاق ەلىنە بەرۋ تۋرالى ويىمدى ايتىپ ەدىم, ول بىردەن كەلىسىمىن بەردى. سودان كەيىن قازاقستانعا تالاي مارتە تاريحي زەرتتەۋلەرمەن بارعان پروفەسسورىم سارا كەمەرونمەن اقىلداسىپ, ماڭىزدى وقيعانىڭ سۋرەتتەرىن قازاق ەلىنە قايتارۋعا بەل بۋدىق. سارا كەمەرون, تاريحشى: – بۇل – تىكەلەي ەميليدىڭ باستاماسى.

ول انتيادرولىق قوزعالىستىڭ نەگىزگى مۇشەلەرىنىڭ ءبىرى, 80-ءشى جىلدىڭ سوڭىندا قازاقستانعا بىرنەشە رەت ارنايى بارعان امەريكالىق ازاماتتان تاريحي سۋرەتتەردى قازاق ەلىنە قايتارىپ وتىر. سۋرەت اۆتورىنىڭ كەلىسىمىن الىپ, ەميلي قازاقستاننىڭ تاريحى ءۇشىن يگى ءىس اتقاردى دەپ ويلايمىن. ارينە, امەريكالىقتاردىڭ كوپشىلىگى چەرنوبىل تۋرالى ءبىلۋى مۇمكىن, بىراق, وكىنىشكە قاراي, ولار قازاقستاندا بولعان وقيعا تۋرالى از ەستىگەن. وسىنداي دەرەكتەر ارقىلى ەندىگى ۇرپاق ەكى ەلدى بايلانىستىرعان تاريحي وقيعانى جاڭاشا قىرىنان تانيتىن بولادى.

بۇعان دەيىن دە قازاق دالاسىنداعى اشارشىلىق قاسىرەتىن زەردەلەپ, عىلىمي ەڭبەكتەر جازعان پروفەسسور سارا كەمەرون ەندى بۇل سۋرەتتەردى قازاقستانعا الىپ كەلىپ, مەملەكەتتىك ارحيۆكە تاپسىرماق. وسىلايشا, 35 جىل وتكەن سوڭ ەل تاريحىنداعى ەڭ ەلەۋلى وقيعانىڭ فوتوشەجىرەسى قازاقستانعا ورالاتىن بولدى.