«وقۋلىق جازۋ — ءماتىن تەرۋ ەمەس, ەل بولاشاعىنا قىزمەت ەتۋ»

فوتو: اشىق دەرەككوز

Arman-PV باسپاسى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قىمبات قاراەۆامەن سۇحبات

—  قىمبات حانىم, Arman-PV باسپاسىنىڭ ءبىلىم سالاسىنداعى قىزمەتى جىلدان-جىلعا كەڭەيىپ كەلەدى. 2025 جىل باسپا ءۇشىن قانداي نەگىزگى جوبالارمەن ەستە قالادى?

— بيىل ءبىزدىڭ باسپا ءۇش اۋقىمدى جانە مازمۇندىق تۇرعىدان ماڭىزدى وقۋلىقتى جارىققا شىعاردى. بۇل — «رۋسسكي يازىك», «تسيفرلىق ساۋاتتىلىق» جانە «تسيفروۆايا گراموتنوست» پاندەرىنە ارنالعان وقۋ-ادىستەمەلىك كەشەندەر. ەڭ باستىسى — بۇل تەك وقۋلىق ەمەس, ارقايسىسى — پەداگوگيكالىق تۇرعىدان تەرەڭ ويلاستىرىلعان, بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە, قىزىعۋشىلىعىنا, تىلدىك ورتاسىنا بەيىمدەلگەن كەشەندى جۇيە.

مىسالى, «رۋسسكي يازىك» وقۋلىعىنىڭ اۆتورلىق قۇرامى دا ەرەكشە كاسىبي كوماندا — مەرۋەرت قايروۆا, دينارا ارينوۆا, مارجان ساحيمزادينا, التىناي قوجاباەۆا, گۇلنارا جومارتوۆا سياقتى تاجىريبەلى پەداگوگتەر مەن عىلىمي ماماندار ەڭبەكتەندى. ولار وقۋ مازمۇنىن بالانىڭ قابىلداۋ ەرەكشەلىكتەرىنە ساي بەيىمدەپ, ساباقتا قولدانۋعا ىڭعايلى قۇرىلىم جاساپ شىقتى.

— بۇل وقۋلىقتاردىڭ باستى ەرەكشەلىگى نەدە?

— ەڭ الدىمەن, بۇل كەشەندەر جاي عانا تەوريا بەرۋمەن شەكتەلمەيدى. ولار بالانىڭ كوممۋنيكاتيۆتىك قابىلەتىن, شىعارماشىلىق ويلاۋىن, تۇلعالىق دامۋىن باستى نىسانا ەتەدى. مىسالى, «تسيفرلىق ساۋاتتىلىق» وقۋلىعىندا تەك تەحنولوگيا ەمەس, سانالى قولدانۋشى تاربيەلەۋگە باعىت بار. وقۋلىق بالانىڭ كۇندەلىكتى ومىرىندە قولدانا الاتىن ناقتى داعدىلاردى ۇيرەتۋدى ماقسات ەتتى. ەلەكتروندى نۇسقاسىندا مۋلتيمەديا, روبوت تەحنيكاسى, ۆيدەوجازبا جاساۋ, ەلەكتروندى پوشتا جازۋ سەكىلدى پايدالى ءارى قىزىقتى تاپسىرمالار بار. ال «تسيفروۆايا گراموتنوست دليا 4 كلاسسا» پانىنە ارنالعان كەشەن ورىس ءتىلدى مەكتەپتەر ءۇشىن ازىرلەندى. مۇندا دا زاماناۋي بالانىڭ تسيفرلىق ورتادا ەركىن ءارى قاۋىپسىز ارەكەت ەتە ءبىلۋى ءۇشىن قاجەت قۇرالدار قامتىلعان. وقۋلىقتاردا ۆيزۋالدى مازمۇن مولىنان بەرىلگەن, قۇرىلىمى جەڭىل, مازمۇنى ومىرمەن تىكەلەي بايلانىستى.

— Arman-PV باسپاسى بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم سالاسىندا قانداي ءرول اتقارىپ وتىر?

— قازاقستانداعى ەڭ ءىرى جانە وقۋلىق شىعارۋ سالاسىنداعى ءتورت ۇزدىك باسپا بولسا, سونىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ باسپا. سوڭعى جيىرما ءۇش جىل ىشىندە 20 ميلليوننان استام كىتاپ شىعارىلدى. بۇل – تەك وقۋلىقتار عانا ەمەس, تانىمدىق, تاريحي, كوركەم ادەبيەتتەر مەن بالالارعا ارنالعان كىتاپتار دا بار. ءبىز تەك قاعازداعى ونىمدەرمەن شەكتەلمەي, ekitap.kz سەكىلدى ەلەكتروندى پلاتفورمانى ىسكە قوستىق. بۇل – كىتاپتى ساندىق فورماتتا ۇسىنىپ قانا قويماي, ونى ينتەراكتيۆتى, مۋلتيمەديالىق جۇيەگە اينالدىرۋدى ماقسات ەتىپ قويدىق. Arman-PV باسپاسى تەك قازاقستاندىق مەكتەپتەردە عانا ەمەس, حالىقارالىق كورمەلەردە دە ءوزىن تانىتتى.

— قازىرگى تاڭدا Arman-PV باسپاسى قانداي حالىقارالىق جوبالارمەن جۇمىس ىستەپ جاتىر?

— ءبىزدىڭ باسپا حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىمەن بايلانىس ورناتۋعا جانە ۇزدىك ادىستەمەلەردى قازاقستاندىق جۇيەگە بەيىمدەۋگە ۇلكەن ءمان بەرەدى. سونىڭ ايقىن دالەلى – «XXI عاسىر داعدىلارى» اتتى بىرەگەي وقۋلىق. بۇل – لەنس كينگتىڭ اۆتورلىق كونتسەپتسياسىنا نەگىزدەلگەن, بۇكىل الەمدە سۇرانىسقا يە ادىستەمەلىك ماتەريال. ءبىز ونى قازاق تىلىنە اۋدارىپ قانا قويماي, نۇربولات بيسەنعاليەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە تولىق بەيىمدەپ, رەداكتسيالىق جانە ادىستەمەلىك وڭدەۋدەن وتكىزدىك.

بۇل وقۋلىق – بۇگىنگى بالانىڭ سىني ويلاۋىن, كرەاتيۆتىلىگىن, ەموتسيالىق ينتەللەكتىن, جاۋاپكەرشىلىگىن دامىتاتىن قۇرال. بۇگىندە بۇل جوبا رەسپۋبليكا كولەمىندە ۇلكەن قولداۋ تاپتى, رەسمي تانىستىرىلىمعا اۆتوردىڭ ءوزى – لەنس كينگ كەلىپ قاتىستى.

— Arman-PV تەك وقۋلىقپەن عانا شەكتەلمەيدى عوي?

— ارينە. ءبىزدىڭ ماقسات – ۇرپاق تاربيەسىنە كەشەندى تۇردە ۇلەس قوسۋ. وسى باعىتتا ءبىز تاريحي-تانىمدىق سەريامەن ۇلكەن جۇمىس جاساپ وتىرمىز. سونىڭ ىشىندە «جوشى حان. ۇلى ۇلىستىڭ بيلەۋشىسى» اتتى كىتاپتى ەرەكشە اتاپ وتەر ەدىم. بۇل – جۋرناليست مايا بەكباەۆامەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسقان تىڭ جوبا. مازمۇنى تەرەڭ, يلليۋستراتسياسى باي, ۇلتتىق تاريحي ساناسىن وياتۋعا باعىتتالعان ەڭبەك. بۇل جوبا دا مەملەكەت تاراپىنان جوعارى باعالانىپ, حالىقارالىق كورمەدە گران-پري يەلەندى.

— قازىر قانداي جاڭا باعىتتا جۇمىس ىستەپ جاتىرسىزدار?

— قازىرگى ۋاقىتتا ءبىز ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىنا ارنالعان ارنايى تاريحي كىتاپ جوباسىن ازىرلەپ جاتىرمىز. بۇل – قازاق تاريحىنداعى باتىر تۇلعالاردىڭ ەرلىگىن, ءومىر جولىن, تاربيەلىك ءمانىن تەرەڭ سيپاتتايتىن ەڭبەك بولادى. جوبا ءالى جاريا ەتىلمەگەنىمەن, جاقىن ارادا رەسمي تۇردە تانىستىرىلىمى وتەدى دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز.

— سوڭعى ۋاقىتتا قوعامدا وقۋلىقتاردىڭ مازمۇنى, ساپاسى, قۇرىلىمى جايلى ءجيى ءسوز قوزعالادى. كىتاپ قالاي دايىندالادى, قانداي كەزەڭدەردەن وتەدى دەگەن سۇراقتار دا ءجيى تۋىندايدى.

— بۇل وتە ورىندى سۇراق. بۇل وتە كوپ ساتىلى, كوپ دەڭگەيلى كاسىبي ۇدەرىس. وقۋلىق بىرنەشە ايدا ەمەس, جىلدار بويى جازىلادى. بۇل — اۆتورلىق شىعارماشىلىق پەن عىلىمي-ادىستەمەلىك ساراپتامانىڭ تۇيىسكەن تۇسى. وعان بىرنەشە مامان قاتىسادى: اۆتور, رەداكتور, ديزاينەر, ادىسكەر, ساراپشى. ءار سويلەم بىرنەشە مارتە قارالادى. بۇل – بالا قولىنا تۇسەتىن قۇرال. سوندىقتان وعان بەيجاي قاراۋ – بولاشاققا نەمقۇرايلى قاراۋ دەگەن ءسوز. وقۋلىق مەكتەپكە جىبەرىلمەس بۇرىن مەملەكەتتىك ساراپتامادان, اپروباتسيادان, تاۋەلسىز پەداگوگيكالىق سىناقتان وتەدى. سوندىقتان الەۋمەتتىك جەلىدە جەكەلەگەن پىكىرلەر جازاردا – بۇل ەڭبەكتىڭ ارتىندا ۇلكەن ماماندار توبى تۇرعانىن ەسكەرسەك دەيمىز.

— ءسوز سوڭىندا Arman-PV باسپاسىنىڭ باستى ۇستانىمى تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز?

— ءبىز – ءبىر ورىندا تۇرمايتىن, دامۋ ۇستىندەگى, زامانمەن بىرگە وزگەرىپ وتىراتىن باسپامىز. كىتاپ – ءبىزدىڭ ءونىم عانا ەمەس, ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىز. ءبىز وقۋلىقتى بۇرىنعىداي ءداستۇرلى ۇلگىمەن عانا جازبايمىز. ءبىز جاڭا بۋىن بالاسىنا لايىق, حالىقارالىق تالاپتارعا ساي كەلەتىن, ينتەراكتيۆتى, قولجەتىمدى, ومىرمەن ساباقتاس قۇرال جاساۋعا تىرىسامىز. بۇگىندە ءبىلىم – جاي اقپارات بەرۋ ەمەس, ول تۇلعا قالىپتاستىرۋدىڭ قۇرالى. سول سەبەپتى ءبىز وقۋلىقتى — بالامەن تىلدەسە الاتىن, شابىت بەرەتىن, ۇيرەتەتىن دوسى رەتىندە كورەمىز.