«Oqýlyq jazý — mátin terý emes, el bolashaǵyna qyzmet etý»

Foto: ashyq derekkóz

Arman-PV baspasy bas dırektorynyń orynbasary Qymbat Qaraevamen suhbat

—  Qymbat hanym, Arman-PV baspasynyń bilim salasyndaǵy qyzmeti jyldan-jylǵa keńeıip keledi. 2025 jyl baspa úshin qandaı negizgi jobalarmen este qalady?

— Bıyl bizdiń baspa úsh aýqymdy jáne mazmundyq turǵydan mańyzdy oqýlyqty jaryqqa shyǵardy. Bul — «Rýsskıı ıazyk», «ıfrlyq saýattylyq» jáne «ıfrovaıa gramotnost» pánderine arnalǵan oqý-ádistemelik keshender. Eń bastysy — bul tek oqýlyq emes, árqaısysy — pedagogıkalyq turǵydan tereń oılastyrylǵan, balanyń jas ereksheligine, qyzyǵýshylyǵyna, tildik ortasyna beıimdelgen keshendi júıe.

Mysaly, «Rýsskıı ıazyk» oqýlyǵynyń avtorlyq quramy da erekshe kásibı komanda — Merýert Qaırova, Dınara Arınova, Marjan Sahımzadına, Altynaı Qojabaeva, Gúlnara Jomartova sııaqty tájirıbeli pedagogter men ǵylymı mamandar eńbektendi. Olar oqý mazmunyn balanyń qabyldaý erekshelikterine saı beıimdep, sabaqta qoldanýǵa yńǵaıly qurylym jasap shyqty.

— Bul oqýlyqtardyń basty ereksheligi nede?

— Eń aldymen, bul keshender jaı ǵana teorııa berýmen shektelmeıdi. Olar balanyń kommýnıkatıvtik qabiletin, shyǵarmashylyq oılaýyn, tulǵalyq damýyn basty nysana etedi. Mysaly, «ıfrlyq saýattylyq» oqýlyǵynda tek tehnologııa emes, sanaly qoldanýshy tárbıeleýge baǵyt bar. Oqýlyq balanyń kúndelikti ómirinde qoldana alatyn naqty daǵdylardy úıretýdi maqsat etti. Elektrondy nusqasynda mýltımedıa, robot tehnıkasy, vıdeojazba jasaý, elektrondy poshta jazý sekildi paıdaly ári qyzyqty tapsyrmalar bar. Al «ıfrovaıa gramotnost dlıa 4 klassa» pánine arnalǵan keshen orys tildi mektepter úshin ázirlendi. Munda da zamanaýı balanyń ıfrlyq ortada erkin ári qaýipsiz áreket ete bilýi úshin qajet quraldar qamtylǵan. Oqýlyqtarda vızýaldy mazmun molynan berilgen, qurylymy jeńil, mazmuny ómirmen tikeleı baılanysty.

— Arman-PV baspasy búgingi tańda elimizdiń bilim salasynda qandaı ról atqaryp otyr?

— Qazaqstandaǵy eń iri jáne oqýlyq shyǵarý salasyndaǵy tórt úzdik baspa bolsa, sonyń biri bizdiń baspa. Sońǵy jıyrma úsh jyl ishinde 20 mıllıonnan astam kitap shyǵaryldy. Bul – tek oqýlyqtar ǵana emes, tanymdyq, tarıhı, kórkem ádebıetter men balalarǵa arnalǵan kitaptar da bar. Biz tek qaǵazdaǵy ónimdermen shektelmeı, ekitap.kz sekildi elektrondy platformany iske qostyq. Bul – kitapty sandyq formatta usynyp qana qoımaı, ony ınteraktıvti, mýltımedııalyq júıege aınaldyrýdy maqsat etip qoıdyq. Arman-PV baspasy tek qazaqstandyq mektepterde ǵana emes, halyqaralyq kórmelerde de ózin tanytty.

— Qazirgi tańda Arman-PV baspasy qandaı halyqaralyq jobalarmen jumys istep jatyr?

— Bizdiń baspa halyqaralyq bilim berý keńistigimen baılanys ornatýǵa jáne úzdik ádistemelerdi qazaqstandyq júıege beıimdeýge úlken mán beredi. Sonyń aıqyn dáleli – «XXI ǵasyr daǵdylary» atty biregeı oqýlyq. Bul – Lens Kıngtiń avtorlyq konepııasyna negizdelgen, búkil álemde suranysqa ıe ádistemelik materıal. Biz ony qazaq tiline aýdaryp qana qoımaı, Nurbolat Bısenǵalıevtiń jetekshiligimen elimizdiń bilim berý júıesine tolyq beıimdep, redakııalyq jáne ádistemelik óńdeýden ótkizdik.

Bul oqýlyq – búgingi balanyń synı oılaýyn, kreatıvtiligin, emoııalyq ıntellektin, jaýapkershiligin damytatyn qural. Búginde bul joba respýblıka kóleminde úlken qoldaý tapty, resmı tanystyrylymǵa avtordyń ózi – Lens Kıng kelip qatysty.

— Arman-PV tek oqýlyqpen ǵana shektelmeıdi ǵoı?

— Árıne. Bizdiń maqsat – urpaq tárbıesine keshendi túrde úles qosý. Osy baǵytta biz tarıhı-tanymdyq serııamen úlken jumys jasap otyrmyz. Sonyń ishinde «Joshy han. Uly Ulystyń bıleýshisi» atty kitapty erekshe atap óter edim. Bul – jýrnalıst Maııa Bekbaevamen birlesip júzege asqan tyń joba. Mazmuny tereń, ıllıýstraııasy baı, ulttyq tarıhı sanasyn oıatýǵa baǵyttalǵan eńbek. Bul joba da memleket tarapynan joǵary baǵalanyp, halyqaralyq kórmede gran-prı ıelendi.

— Qazir qandaı jańa baǵytta jumys istep jatyrsyzdar?

— Qazirgi ýaqytta biz Uly Otan soǵysyndaǵy Jeńistiń 80 jyldyǵyna arnalǵan arnaıy tarıhı kitap jobasyn ázirlep jatyrmyz. Bul – qazaq tarıhyndaǵy batyr tulǵalardyń erligin, ómir jolyn, tárbıelik mánin tereń sıpattaıtyn eńbek bolady. Joba áli jarııa etilmegenimen, jaqyn arada resmı túrde tanystyrylymy ótedi dep josparlap otyrmyz.

— Sońǵy ýaqytta qoǵamda oqýlyqtardyń mazmuny, sapasy, qurylymy jaıly jıi sóz qozǵalady. Kitap qalaı daıyndalady, qandaı kezeńderden ótedi degen suraqtar da jıi týyndaıdy.

— Bul óte oryndy suraq. Bul óte kóp satyly, kóp deńgeıli kásibı úderis. Oqýlyq birneshe aıda emes, jyldar boıy jazylady. Bul — avtorlyq shyǵarmashylyq pen ǵylymı-ádistemelik saraptamanyń túıisken tusy. Oǵan birneshe maman qatysady: avtor, redaktor, dızaıner, ádisker, sarapshy. Ár sóılem birneshe márte qaralady. Bul – bala qolyna túsetin qural. Sondyqtan oǵan beıjaı qaraý – bolashaqqa nemquraıly qaraý degen sóz. Oqýlyq mektepke jiberilmes buryn memlekettik saraptamadan, aprobaııadan, táýelsiz pedagogıkalyq synaqtan ótedi. Sondyqtan áleýmettik jelide jekelegen pikirler jazarda – bul eńbektiń artynda úlken mamandar toby turǵanyn eskersek deımiz.

— Sóz sońynda Arman-PV baspasynyń basty ustanymy týraly ne aıtar edińiz?

— Biz – bir orynda turmaıtyn, damý ústindegi, zamanmen birge ózgerip otyratyn baspamyz. Kitap – bizdiń ónim ǵana emes, bizdiń kózqarasymyz. Biz oqýlyqty burynǵydaı dástúrli úlgimen ǵana jazbaımyz. Biz jańa býyn balasyna laıyq, halyqaralyq talaptarǵa saı keletin, ınteraktıvti, qoljetimdi, ómirmen sabaqtas qural jasaýǵa tyrysamyz. Búginde bilim – jaı aqparat berý emes, ol tulǵa qalyptastyrýdyń quraly. Sol sebepti biz oqýlyqty — balamen tildese alatyn, shabyt beretin, úıretetin dosy retinde kóremiz.