جاڭالىقتار
«ول مەنى پىشاقتاماق بولدى»: اۋەجايدا كەپىلگە الىنعان قىز سوتتا وقيعانى باياندادى
فوتو: وردا.كز
الماتىدا كەپىلگە الىنعان بوتاگوز مۇحتاروۆا سوت زالىندا كۇدىكتىنىڭ ارەكەتىن ەگجەي-تەگجەيلى سيپاتتاپ بەردى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz Orda.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
الماتى حالىقارالىق اۋەجايىندا قىزمەتكەردى كەپىلگە العان 67 جاستاعى ماشراپبەك باراتوۆقا قاتىستى سوت پروتسەسى جالعاسىپ جاتىر. وقيعا كەزىندە زارداپ شەككەن اۋەجاي قىزمەتكەرى بوتاگوز مۇحتاروۆا سوتتا سول كۇنگى جاعدايدى ەگجەي-تەگجەيلى ايتىپ بەردى.
مۇحتاروۆانىڭ ايتۋىنشا, ءبارى قاراپايىم سۇراقتان باستالعان.
«ودان وتىرعىزۋ تالونىن جانە جەكە كۋالىگىن سۇرادىم. بىراق ول جاقىنداپ كەلىپ, مەنى شاشىمنان تارتىپ ۇستادى. سول ساتتە پىشاعىن الىپ شىقتى. مەن ايقايلاي باستادىم, «شوشىنۋ» باستالدى. كومەك سۇرادىم. «وتىنەمىن, جىبەرىڭىزشى» دەپ جالىندىم», – دەدى جابىرلەنۋشى.
ونىڭ ايتۋىنشا, كۇدىكتى وتە اشۋلى بولعان. قولىنداعى پىشاقتى سەرمەپ, ەشكىمدى جانىنا جولاتپاعان. كومەككە كەلگەندەرگە دە اشۋلانىپ, ايقايلاي باستاعان.
«ماعان ايقايلاپ: «ءۇنىڭدى ءوشىر, ايقايلاما!» دەدى. ەشتەڭە تالاپ ەتپەدى. نە قالايتىنىن ءوزىم دە تۇسىنبەدىم», – دەپ جالعاستىردى مۇحتاروۆا.
سوت وتىرىسىندا جابىرلەنۋشى وقيعانىڭ اياق استىنان بولعانىن اتاپ ءوتتى. سول ساتتە قورقىنىشتان قوزعالا دا الماعانىن, تەك بەتىن قولىمەن جاۋىپ العانىن ايتادى.
«ول مەنى پىشاقتاماق بولدى. الدىمدا ەكى پوليتسەي مەن مەنى قۇتقارعان ءبىر ەر ادام عانا بولدى. كۇدىكتى پوليتسەيلەرگە «جاقىنداساڭدار, قازىر اۋەجايدى جارىپ جىبەرەمىن» دەپ قورقىتتى», – دەدى جابىرلەنۋشى.
قىز قاتتى قورىققاننان, بەتىن قولمەن جاۋىپ العانىن ايتتى. جابىرلەنۋشىنىڭ ايتۋىنشا, ەر ادام ەشتەڭە تالاپ ەتپەگەن.
«ءبىر ەر ادام: «قىزدى جىبەر, ونىڭ ورنىنا مەنى ال» دەدى. مەن ايقايلاپ, جىلاپ تۇردىم: «مەنىڭ كىشكەنتاي بالام بار, جىبەرىڭىزشى!..» دەپ. قالاي بوساتقانىن ءوزىم دە ەسىمە تۇسىرە المايمىن. بوساتقان ساتتە ارىپتەسىم جانىما كەلىپ, مەنى الىپ كەتتى…», – دەدى سۇمدىق كۇندى ەسكە العان تەرمينال قىزمەتكەرى.
سوتتا ماشراپبەك باراتوۆ سوتتا كىناسىن ءىشىنارا مويىندادى. ول ناقتى تالاپ رەتىندە نە اقشا, نە ۇشاق — قويماعانىن ايتىپ, سونى دالەلدەۋگە تىرىستى. ءتىپتى, وقيعا ورنىندا وعان ۇشاق ۇسىنىپ كورگەندە, ول باس تارتقانىن ايتتى.
سونداي-اق, ول قىلمىستى الدىن الا جوسپارلاماعانىن, اۋەجايعا كەزدەيسوق تاپ بولعانىن جانە قاتتى كۇيزەلىس جاعدايىندا بولعانىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, ءوزى كۇزەتشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى, الايدا, بىرنەشە اي جالاقى الماي جۇرگەن سوڭ, بۇل جايت قىلمىس جاساۋعا يتەرمەلەگەنىن جەتكىزدى.
«مەن تاڭەرتەڭ ەرتە ۇيدەن شىقتىم. كۇزەتشى بولىپ جۇمىس ىستەيمىن. ءۇش ايدان بەرى جالاقى العان جوقپىن. 8 ناۋرىزعا دەيىن بىردەڭە ساتىپ الامىن دەپ ويلادىم. 106-شى اۆتوبۋسقا وتىرىپ, ۇيگە قايتامىن دەپ ويلادىم. ولح-قا كىرىپ, جۇمىس ىزدەدىم. اۋەجايعا قالاي جەتكەنىمدى ءوزىم دە تۇسىنبەي قالدىم. ىشىمدە ۋايىم كوپ بولدى. وتباسىلىق قيىندىقتار مازالادى. اۋەجايعا كىرىپ كەتتىم, نە بولعانىن بىلمەيمىن. قولىمدا 7 مىڭ تەڭگە بولدى. ماعان ەشكىم كەدەرگى جاساعان جوق. ءبىر قىزعا جاقىنداعاندا, ول مەنى جاعامنان تارتتى. مەن ونىڭ شاشىنان قالاي ۇساتپ العانىمدى بايقاماي قالدىم. ءبىر كەزدە اينالما ايقاي-شۋعا تولىپ كەتتى. سول ارادا پوليتسەيلەردى كوردىم, ماعان وق اتا ما دەپ قورىقتىم. سومكەمدە اسحانا پىشاعى بولعان ەدى», – دەدى باراتوۆ.
كۇدىكتىنىڭ ايتۋىنشا, ول قىزدى قۇتقارماق بولعان ادامعا ەشقانداي قاۋىپ توندىرمەگەن. پوليتسەيلەر وزدەرى ساسقالاقتاپ, ارەكەتسىز قالعانىن ايتقان ول, قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ءوز مىندەتىن ورىنداۋى ءتيىس دەپ ويلاعانىن جەتكىزدى. سونىمەن قاتار, باراتوۆ ءوز ارەكەتىندە پىشاقپەن قاساقانا شابۋىلداۋ نەمەسە جارىلىس جاساۋ نيەتى بولماعانىن مالىمدەدى.
سوتتا باراتوۆ 1981 جىلى اۋعانستان سوعىسىندا كونتۋزيا العانىن جەتكىزدى.
«باس سۇيەگىمنىڭ ەكى جەرى سىنعان, ميدىڭ شاقالۋى ياعني كونتۋزيا بار. كوكتەم كەلسە سول جاراقاتىم ماعان اسەر ەتەدى. وعان قوسا قارجىلىق قيىندىقتاردا مەنى جەپ قويدى», – دەدى باراتوۆ.
«ەشقانداي تالاپ قويمادىم»
سۋديا داستان الماعامبەتوۆ ايىپتالۋشىنىڭ ءوز كۋالىكتەرىن ءىشىنارا وزگەرتكەنىنە تاڭدانىس ءبىلدىردى. ول باراتوۆتان كىناسىن مويىنداي ما دەپ سۇرادى. ايىپتالۋشى وڭ جاۋاپ بەردى. بىراق ول تۇتقىنداعاندا ەشقانداي تالاپ قويماعانىن ايتتى.
وسىدان كەيىن سۋديا ءۇزىلىس جاريالادى. جاعداي شيلەنىسە ءتۇستى. سەبەبى, كەپىلگە الۋ تۋرالى باپ بويىنشا قىلمىسكەر ناقتى تالاپ قويۋى قاجەت. ايىپتالۋشىنىڭ ادۆوكاتى بۇل باپ بويىنشا قىلمىستىق قۇرامنىڭ جوقتىعىن العا تارتادى, سەبەبى باراتوۆ تالاپ قويماعان.
سۋديا داستان الماعامبەتوۆ سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدىڭ قىسقا مەرزىمدە اياقتالۋىنا دا ءدال وسى كۇدىكتىنىڭ كىنانى تولىق مويىنداعانى سەبەپ بولعانىن اتاپ ءوتتى. ال ەندى, ەگەر ايىپتالۋشى رەسمي تۇردە مويىنداۋدان باس تارتسا, ءىس قوسىمشا تەرگەۋگە جىبەرىلۋى مۇمكىن.
ايىپتالۋشى ماشراپبەك باراتوۆ پسيحونەۆرولوگيالىق مەكەمەلەردە ەسەپتە تۇرمايدى. بۇل تۋرالى ونىڭ ادۆوكاتى قانات دۇسەكوۆ مالىمدەدى. باراتوۆ اۋعانستانداعى قىزمەتى كەزىندە كونتۋزيا السا دا, رەسمي مەديتسينالىق قۇجاتتار مەن ەمدەلۋ فاكتىلەرى جوق.
«ونىڭ ەشقانداي اۋىتقۋى جوق», — دەدى مەملەكەتتىك قورعاۋشى.
ادۆوكاتتىڭ پىكىرىنشە, باراتوۆ كەپىلگە الۋ قىلمىسىن جاساعان جوق.
«مۇندا تەك پىشاق قولدانعان ياعني بۇزاقىلىق ارەكەت عانا بولدى», — دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ايتا كەتەيىك, تەرگەۋ مالىمەتىنشە, ماشراپبەك باراتوۆ قول سومكەسىندە بومبا بار ەكەنىن ايتىپ, جولاۋشىلاردى قورقىتقان. ول بۇعان دەيىن دە قوعامدىق ورىندا ايەلگە قول كوتەرگەنى ءۇشىن ۇيقاماقتا وتىرعان. قازىر وعان ءۇش باپ بويىنشا اۋىر ايىپ تاعىلىپ وتىر: كەپىلگە الۋ, قارۋ قولدانۋ ارقىلى بۇزاقىلىق جاساۋ جانە تەرروريزم اكتىسى تۋرالى جالعان حابار بەرۋ.
ەسكە سالا كەتسەك, 7 ناۋرىز كۇنى اۋەجايدا پىشاق ۇستاپ, قىزمەتكەر قىزدى كەپىلگە العان ادامنىڭ بەينەجازباسى جۇرتتىڭ جاعاسىن ۇستاتقان بولاتىن. الايدا سول كەزدە كەپىلگە قىزدىڭ ورنىنا ءوزىن الۋدى سۇراپ, پىشاقتى تارتىپ الىپ, ءتارتىپ بۇزعان ازاماتتى ۇستاعان قاراپايىم ازامات مۇسا ءابدىرايىم ەكەنى بەلگىلى بولعان ەدى. ول توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن ارنايى مەدالمەن ماراپاتتالدى.
كەلەسى سوت وتىرىسى 9 ساۋىردە وتەدى. Orda.kz پروتسەسسى بارىسىن باقىلاپ وتىرادى.
