جاڭالىقتار
ولجاس بەكتەنوۆ «قازاقستان – ەۋرووداق» ديالوگتىق پلاتفورماسىنىڭ وتىرىسىنا توراعالىق ەتتى
فوتو: primeminister.kz
قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن ەۋروپالىق وداقتىڭ قر-داعى وكىلدىگىنىڭ ەلشىسى كەستۋتيس يانكاۋسكاس پەن ەو ەلدەرىنىڭ ديپلوماتيالىق ميسسيالارى باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقستان – ەۋرووداق» ديالوگتىق پلاتفورماسىنىڭ 15-ءشى وتىرىسى ءوتتى.
قازاقستاننىڭ نەگىزگى سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە ەۋروپالىق وداقتىڭ ۇلەسىنە تارتىلعان ينۆەستيتسيانىڭ 40%-دان استامى جانە سىرتقى ساۋدانىڭ شامامەن 30%-ى تيەسىلى. ديالوگ پلاتفورماسىنىڭ وتىرىسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق, ينۆەستيتسيالىق ءوزارا ءىس-قيمىلدى كەڭەيتۋ ءارى نىعايتۋ, كولىك جانە لوگيستيكا سالاسىنداعى جوبالاردى بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرى قارالدى.
اتاپ ايتقاندا, ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتىن (تحكب) اسا پەرسپەكتيۆالى باعىتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە دامىتۋ جوسپارى تالقىلاندى.
ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى ترانزيتتىك حاب رەتىندە سانالاتىن قازاقستان ارقىلى تاۋارلاردىڭ 85%-عا جۋىعى قىتايدان ەو ەلدەرىنە تاسىمالدانادى. تحكب ساۋدا اعىنى ءۇشىن بارىنشا ىڭعايلى جاعداي جاساي وتىرىپ, باسەكەگە اسا قابىلەتتى جەتكىزۋ مەرزىمىن (12-15 كۇن) ۇسىنادى.
كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار ورتا ءدالىزدىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋعا قىزىعۋشىلىعىن ءبىلدىردى. «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ بازاسىندا «Middle Corridor Multimodal» بىرلەسكەن كاسىپورنى قۇرىلدى. كولىك سالاسىنا ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ جاڭا پەرسپەكتيۆالارىن اشاتىن «Global Gateway» ەۋروپالىق باستاماسىنىڭ ماڭىزدى ءرولى دە اتاپ ءوتىلدى.
«ەو – قازاقستاننىڭ ءىرى ءارى اسا ماڭىزدى ينۆەستيتسيالىق جانە ساۋدا سەرىكتەسى. ءبىز بارلىق باسىم باعىتتار بويىنشا تۇراقتى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەمىز. ۇكىمەت ەلدەرىمىز اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋداعى ۇلەستەرىڭىز بەن قىزىعۋشىلىقتارىڭىزدى جوعارى باعالايدى. ءبىز ءوزارا ءتيىمدى سەرىكتەستىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان ۇسىنىستاردى ارقاشان دا قولدايمىز», — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
ەو-نىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى كەستۋتيس يانكاۋسكاس پەن رۋمىنيانىڭ قر-داعى ەلشىسى مادالينا لۋپۋ ءوز كەزەگىندە قازاقستاندا بيزنەس احۋالدى جاقسارتۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستارعا وڭ باعا بەردى. سونداي-اق ديپلوماتيالىق ميسسيا باسشىلارى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ەۋروپالىق بيزنەس ءۇشىن تۇراقتىلىعى مەن تارتىمدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى جاڭا دەڭگەيگە شىعارا وتىرىپ, ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستاردى دامىتۋ مەن نىعايتۋ نيەتىن راستادى.
انىقتاما: قر-نىڭ ەو ەلدەرىمەن تاۋار اينالىمى 2019-2023 جىلدارى 36,2%-عا ءوسىپ, $41,4 ملرد قۇرادى. ەكسپورت 5 جىلدا $24,2 ملرد-تان $31 ملرد-قا دەيىن 28,2%-عا ءوستى. يمپورت 67,6%-عا ءوستى جانە 2023 جىلى $10,4 ملرد-تى قۇرادى. 2024 جىلدىڭ قاڭتار-مامىر ايلارىندا $19,9 ملرد قۇرادى, بۇل 2023 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 15,8%-عا ارتىق. وتكەن جىلى ەو ەلدەرى رەسپۋبليكا ەكونوميكاسىنا $10,4 ملرد, 2024 جىلدىڭ ءى توقسانىندا $2,8 ملرد قۇيدى. نەگىزگى ۇلەسى نيدەرلاندى, بەلگيا, فرانتسيا, گەرمانيا, يتاليا, كيپر جانە ليۋكسەمبۋرگكە تيەسىلى.
