جاڭالىقتار
ولجاس بەكتەنوۆ تاۋ-كەن حيميا كومبيناتىنىڭ ۇجىمىمەن اەس سالۋ ماسەلەسىن تالقىلادى
فوتو: primeminister.kz
پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ اقمولا وبلىسىنا جۇمىس ساپارى بارىسىندا وتاندىق ونەركاسىپ فلاگماندارىنىڭ ءبىرى سانالاتىن ستەپنوگورسك تاۋ-كەن حيميا كومبيناتىندا بولىپ, كاسىپورىن ۇجىمىمەن كەزدەستى, وندا ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى ارتتىرۋ مەن وتاندىق ونەركاسىپتى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلادى. پرەزيدەنتتىڭ «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ, ەكونوميكالىق ءوسىم, قوعامدىق وپتيميزم» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا قويىلعان مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋعا نازار اۋدارىلدى.
ستەپنوگورسك تاۋ-كەن حيميا كومبيناتىنا بارعان كەزدە ولجاس بەكتەنوۆ قۇرامىندا ۋران بار شيكىزاتتى قايتا وڭدەۋ بويىنشا وزىق وندىرىستىك پروتسەستەرمەن تانىستى. قازاقستان الەمدىك ءوندىرىستىڭ شامامەن 40%-ىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ, ۋران ءوندىرۋ بويىنشا الەمدە ءبىرىنشى ورىندا تۇر. ۋراندى قايتا وڭدەيتىن ستەپنوگورسك تاۋ-كەن حيميا كومبيناتى الەمدىك اتوم ەنەرگەتيكاسى ءۇشىن تۇراقتى جەتكىزىلىمدى قامتاماسىز ەتەدى جانە ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى. وتكەن جىلى كومبينات 1650 توننا دايىن ۋران ءونىمىن ءوندىردى. جوبالىق قۋاتى جىلىنا 4 مىڭ توننا تابيعي ۋراندى, قايتا وڭدەۋ – 1 ملن تونناعا دەيىن مىس-موليبدەن كەنىن قۇرايدى.
قالا قۇراۋشى كاسىپورىندا 1 مىڭنان استام ادام جۇمىس ىستەيدى. تەكسەرۋ بارىسىندا پرەمەر-مينيسترگە قايتا وڭدەۋ قۋاتىن جىلىنا 6 مىڭ توننا ۋرانعا دەيىن ۇلعايتۋعا باعىتتالعان كومبيناتتى ودان ءارى جاڭعىرتۋ جونىندەگى جوسپارلار تۋرالى باياندالدى. 2026 جىلدان باستاپ «بۋدەنوۆ» كەن ورنىنان جەتكىزىلەتىن قۇرامىندا ۋران بار شيكىزاتپەن تولىق قۋاتىنا شىعارۋ جوسپارلانۋدا. بۇل مونوقالا تۇرعىندارىن جاڭا جۇمىس ورىندارىمەن جانە تۇراقتى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتەدى.
ۇكىمەت باسشىسى وندىرۋشىلەرگە ارناعان سوزىندە كاسىپورىننىڭ ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ماڭىزدى ءرولىن اتاپ ءوتتى. اڭگىمە بارىسىندا ونەركاسىپ جانە اتوم ونەركاسىبىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
قازاقستاننىڭ ەنەرگيا تۇتىنۋ كولەمى شامامەن 17 گۆت قۇرايدى, بۇل ءوندىرىس كولەمىنەن جوعارى. بۇل رەتتە قازىر ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ بەلگىلى ءبىر كولەمى كورشىلەس ەلدەردەن ساتىپ الىنۋدا. سوندىقتان قازاقستان باسقا ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋى ءتيىس.
اتوم ەنەرگەتيكاسىنىڭ قازاقستان ءۇشىن نەگىزگى ەنەرگيا كوزىنە اينالىپ, ەنەرگەتيكا جۇيەسىنىڭ تۇراقتى دامۋىنا ىقپال ەتۋى مۇمكىن ەكەندىگى اتاپ ءوتىلدى. رەفەرەندۋم قورىتىندىسى بويىنشا وڭ شەشىم قابىلدانعان جاعدايدا اەس-ءتىڭ سالىنۋى ءوسىپ جاتقان سۇرانىس جاعدايىندا نارىقتاعى ەلەكتر ەنەرگياسى تاپشىلىعىن ازايتۋعا, جابدىقتاردىڭ توزۋى سەبەبىنەن تومەندەپ جاتقان ءوندىرىستى تولىقتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل قاۋىپسىز ءارى ەكولوگيالىق تازا ەنەرگيانى تۇراقتى تۇردە وندىرۋگە جول اشادى.
«ەنەرگەتيكا جۇيەسىنىڭ سەنىمدىلىگى مەن تۇراقتىلىعى – ۇكىمەتتىڭ باستى مىندەتى. قالىپتاسقان كۇردەلى احۋال بىزدەن تۇبەگەيلى جاڭا تاسىلدەر مەن كوپ جىلدان بەرى قوردالانىپ قالعان ماسەلەنى شەشۋدى تالاپ ەتىپ وتىر. قازاقستانعا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ جاڭا نەگىزگى گەنەراتورىن ەنگىزۋ قاجەت. ەگەر پرەزيدەنت 6 قازانعا بەلگىلەگەن رەفەرەندۋمدا حالىقتان قولداۋ كوپ بولسا, وندا ءبىز وسى باعىتپەن جۇرەمىز. ونسىز ونەركاسىپتى دامىتۋ دا, قاراپايىم تىرشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ دە مۇمكىن ەمەس. بۇل ەلىمىزدىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى», — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
بەيبىت اتوم ساباقتاس سالالاردىڭ, عىلىمنىڭ, شوب-تىڭ دامۋىنا جانە جالپى ەكونوميكانىڭ وسىمىنە ىقپال ەتەدى. سونداي-اق ەڭبەك نارىعىنا وڭ اسەرى ايتىلدى, ماسەلەن, اەس سالۋ كەزىندە كەمىندە 10 مىڭ جۇمىس ورنىن, ستانسانى پايدالانۋ جانە قىزمەت كورسەتۋ كەزەڭدەرىندە 2 مىڭعا جۋىق تۇراقتى جۇمىس ورنىن اشۋ كوزدەلگەن.
بالامالى كوزدەردى دامىتۋ تۋرالى بايانداي وتىرىپ, ەنەرگەتيكا ءمينيسترى الماسادام ساتقاليەۆ اەس تاۋلىك بويى جانە جىل بويى جۇمىس ىستەيتىنىن ايتتى. بۇل بەلگىلەنگەن قۋاتتى پايدالانۋدىڭ جوعارى كوەففيتسيەنتىن جانە ينۆەستيتسيالاردى ءتيىمدى پايدالانۋدى قامتاماسىز ەتەدى. قازىرگى ۋاقىتتا 30-دان استام دامىعان جانە دامۋشى مەملەكەتتەردە 200-گە جۋىق اەس جۇمىس ىستەيدى. قازىرگى اتوم ەلەكتر ستانسالارى ەڭ جوعارى قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىنە يە.
ءوز كەزەگىندە, كاسىپورىن قىزمەتكەرلەرى تالقىلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا پرەزيدەنتتىڭ جولداۋدا ايتىلعان, ونىڭ ىشىندە اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ جانە ەلىمىزدىڭ ونەركاسىپتىك الەۋەتىن اشۋ جونىندەگى باستامالارىنا قولداۋ ءبىلدىردى.
«ءوندىرىس ورنىندا 17 جىل جۇمىس ىستەيمىن, كاسىپورىن ماعان جوعارى ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بەردى, بۇل, سايكەسىنشە, مانساپتىق وسۋگە اكەلدى. وسى ماسەلە بويىنشا ۇجىمدىق پىكىر بىلدىرگىم كەلەدى. ونەركاسىپتىك تسيكلدىڭ قازىرگى تاڭدا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن جانە ەسكىرگەن تەحنولوگيالار جاڭارتۋدى قاجەت ەتەتىنىن ەسكەرسەك, بىزگە اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ قاجەت دەپ سانايمىز», — دەدى كاسىپورىننىڭ باس ينجەنەرى اندرەي چەرنىح.
ءوز كەزەگىندە كومبيناتتىڭ تيەۋ-ءتۇسىرۋ ۋچاسكەسىنىڭ باسشىسى عالىمجان پەردەباي مەملەكەت باسشىسىنىڭ ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردى قولداۋ جانە ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قولداۋ قۇرالدارى تۋرالى باستامالارىن قولداپ ءسوز سويلەدى.
«كومبيناتتا جۇمىس ىستەپ جاتقانىما شامامەن 30 جىل بولدى. ءبىزدىڭ كاسىپورىن بەلسەندى دامىپ كەلەدى, ءوندىرىستى جاڭعىرتۋ, كەڭەيتۋ, دايىن ءونىم شىعارۋدى ۇلعايتۋ پروتسەسستەرى جۇرگىزىلىپ جاتىر. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي, پرەزيدەنت 2025 جىلدى جۇمىسشى ماماندىقتارى جىلى دەپ جاريالادى. سونىمەن قاتار تەحنيكالىق ماماندىقتاردى دامىتۋعا تاپسىرما بەرىلدى. ءبىز مەملەكەت باسشىسى جولداۋىنىڭ وسى تارماعىن تولىق ءارى تۇتاستاي قولدايمىز. ءبىزدىڭ كاسىپورىنداعى جۇمىسشى ماماندىقتارعا جاستاردى جاپپاي تارتۋ قاجەت, ءبىز ولاردى اسىعا كۇتەمىز», — دەدى ورتالىق عىلىمي-زەرتتەۋ زەرتحاناسىنىڭ باسشىسى لاريسا بۋلاتوۆا.
