Oralman mártebesin berý qaǵıdalary 2013 jyl

Oralman

Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne
halyqty áleýmettik qorǵaý
mınıstriniń 2013 jylǵy 22 shildedegi
№ 329-О́-M buıryǵymen bekitilgen

Oralman mártebesin berý qaǵıdalary

Eskertý. Qaǵıda jańa redakııada – QR Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstriniń m.a. 08.01.2016 № 8 (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúnnen bastap kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) buıryǵymen.

1. Jalpy erejeler

1. Osy Oralman mártebesin berý qaǵıdalary (budan ári – Qaǵıdalar) «Halyqtyń kóshi-qony týraly» 2011 jylǵy 22 shildedegi Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń (budan ári – Zań) 11-babynyń 9) tarmaqshasyna sáıkes ázirlendi jáne oralman mártebesin berý tártibin aıqyndaıdy.
2. Osy Qaǵıdalar tarıhı otanynda turaqty turý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasyna kelgen Qazaqstan Respýblıkasy egemendik alǵan kezde odan tys jerde turaqty turǵan etnıkalyq qazaqtarǵa, sondaı-aq olardyń Qazaqstan Respýblıkasy egemendik alǵannan keıin odan tys jerde týylǵan jáne turaqty turǵan ulty qazaq balalaryna qoldanylady.

2. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kelgen oralman
mártebesin alýǵa úmitker etnıkalyq qazaqqa jáne onyń otbasy
múshelerine oralman mártebesin berý

3. Oralman mártebesin berýge ótinishti (budan ári – ótinish) oralman mártebesin alýǵa úmitker etnıkalyq qazaq (budan ári – ótinish berýshi) osy Qaǵıdalarǵa 1-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha jergilikti atqarýshy organǵa nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes memlekettik qyzmetter kórsetý, «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha memlekettik qyzmetter kórsetýge ótinishter qabyldaý jáne kórsetiletin qyzmetti alýshyǵa olardyń nátıjelerin berý jónindegi jumysty uıymdastyrýdy júzege asyratyn, sondaı-aq elektrondyq nysanda memlekettik qyzmetter kórsetýdi qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń sheshimimen qurylǵan Memlekettik korporaııa (budan ári – Memlekettik korporaııa) arqyly beredi.
4. О́tinishke mynadaı qujattar:
1) ómirbaıan (erkin nysanda);
2) otbasy otaǵasynyń, sondaı-aq otbasynyń árbir múshesiniń mólsheri 3h4 santımetr 2 fotosýreti;
3) notarıat kýálandyrǵan aýdarmasymen ótinish bildirýshi úmitkerdiń jáne onymen birge qonys aýdarǵan onyń otbasy músheleriniń jeke basyn kýálandyratyn qujattardyń (sheteldik pasporttyń ne azamattyǵy joq adam kýáliginiń, kámeletke tolmaǵan balalardyń týý týraly kýáliginiń) kóshirmeleri;
4) úmitkerdiń osy Qaǵıdalardyń 2-tarmaǵynyń talaptaryna sáıkestigin belgileıtin qujattardyń kóshirmeleri;
5) otbasy otaǵasyna, sondaı-aq otbasynyń árbir múshesine (bar bolsa) jeke sáıkestendirý nómiriniń (budan ári-JSN) berilgeni týraly anyqtamanyń kóshirmeleri ne JSN bar ekendigin rastaıtyn ózge de qujattar qosa beriledi.
5. О́tinishti tirkeý osy Qaǵıdalarǵa 2-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha oralman mártebesin alýǵa úmitker adamdardy tirkeý jýrnalynda júzege asyrylady jáne úmitkerge osy Qaǵıdalarǵa 3-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha onyń tirkelgeni týraly jazbasha habarlama beriledi. О́tinishti tirkeý úmitker adam men onyń otbasy músheleri týraly derekter «Oralman» derekqory» avtomattandyrylǵan aqparattyq júıesine (budan ári – «Oralman» DQ AAJ) engizilgennen keıin júzege asyrylady.
6. Úmitkerdiń jáne onyń otbasy músheleriniń basqa óńirdiń jergilikti atqarýshy organynda tirkelgeni anyqtalǵan jaǵdaıda, atalǵan jergilikti atqarýshy organ jergilikti atqarýshy organnyń suraý salýy boıynsha úmitkerdiń jáne onyń otbasy músheleriniń qolda bar qujattaryn tapsyrady jáne «Oralman» DQ AAJ jazbasyna tıisti túzetýler engizedi.
О́tinish tirkelgenge deıin jergilikti atqarýshy organ ne Memlekettik korporaııa «Oralman» DQ AAJ arqyly ótinish bildirýshi adamnyń jáne onyń otbasy músheleriniń derekterin onyń (olardyń) basqa óńirdiń jergilikti atqarýshy organynda tirkelý mánine tekseredi.
7. О́tinishti «Oralman» DQ AAJ-ǵa tirkegen sátte jergilikti atqarýshy organ ótinish berýshi men onyń otbasy músheleriniń derekterin «Jeke tulǵalar» memlekettik derekqory (budan ári – «Jeke tulǵalar» MDQ) arqyly onda (olarda) jeke sáıkestendirý nómiriniń (JSN) bolý mánine tekseredi.
JSN bolǵan jaǵdaıda jańa JSN generaııalaý júzege asyrylmaıdy, jergilikti atqarýshy organ tirkegen kezde qolda bar JSN paıdalanady.
«Jeke tulǵalar» MDQ-da JSN bolmaǵan kezde, jergilikti atqarýshy organ úmitker bergen qujattardyń negizinde qolmen engizý jolymen úmitkerdiń derekterin «Oralman»DQ engizedi jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ishki ister mınıstrliginiń halyqty qujattaý júıesine (budan ári – IIM HQJ) JSN generaııalaý úshin elektrondyq suraý salý jiberedi.
8. О́tinishti tirkeý úmitker men onyń otbasy músheleri 2-tarmaqtyń talaptaryna saı bolǵan jaǵdaıda, sondaı-aq osy Qaǵıdalardyń 4 jáne 7-tarmaqtarynda kórsetilgen talaptar saqtalǵanda ǵana júzege asyrylady.
О́zgeshe jaǵdaılarda ótinishti tirkeýden bas tartylady jáne úmitkerge osy Qaǵıdalarǵa 4-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha tıisti habarlama beriledi.
9. Jergilikti atqarýshy organ osy Qaǵıdalarǵa 5-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha ótinish tirkelgen kúnnen bastap bes jumys kúninen keshiktirmeı oralman mártebesin berý týraly sheshim qabyldaıdy jáne resimdeıdi.
Jergilikti atqarýshy organ mynadaı sheshimder qabyldaı alady:
1) úmitker men onyń otbasy músheleri Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kelgen jáne jergilikti atqarýshy organǵa jeke nemese Memlekettik korporaııa arqyly júgingen kezde oǵan (olarǵa) oralman mártebesin berý;
2) úmitker men onyń otbasy músheleri Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemelerine júgingen kezde – Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna kelgen jaǵdaıda oǵan (olarǵa) oralman mártebesin berý týraly oń sheshim shyǵarý (bul rette qorytyndyda oralman kýáligin alý úshin qaıtadan ótinish berý sharttary túsindiriledi) nemese dáleldi bas tartý.
10. «Oralman» DQ AAJ-dan alynǵan jeke derekterdiń negizinde IIM HQJ JSN shynaıy ýaqyt jaǵdaıynda generaııalaý rásimin júzege asyryp, ony «Oralman» DQ AAJ-ǵa jiberedi.
IIM HQJ-dan JSN alǵannan keıin jergilikti atqarýshy organdar JSN oralman kýáligine qalyptastyrýdy júzege asyrady.
Derekter ózgergen jaǵdaıda («Oralman» DQ qate derekter engizgen kezde nemese málimetter joıylǵan kezde) jergilikti atqarýshy organ IIM HQJ júrgizilgen jeke derekterdi ózgertý týraly habarlama jiberedi.

3. Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi
mekemeleri arqyly oralman mártebesin berý

11. Qazaqstan Respýblıkasynan tys jerlerde turatyn etnıkalyq qazaq osy Qaǵıdalarǵa 1-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemelerine oralman mártebesin berýge jergilikti atqarýshy organnyń kelisimin alý týraly ótinish beredi.
12. О́tinishke mynadaı qujattar:
1) ómirbaıan (erkin nysanda);
2) otbasy otaǵasynyń, sondaı-aq otbasynyń árbir múshesiniń mólsheri 3h4 santımetr 2 fotosýret;
3) notarıat kýálandyrǵan aýdarmasymen úmitkerdiń jáne onyń otbasy músheleriniń jeke basyn kýálandyratyn qujattardyń (sheteldik pasporttyń ne azamattyǵy joq adam kýáliginiń, kámeletke tolmaǵan balalardyń týý týraly kýáliginiń) kóshirmeleri;
4) úmitkerdiń osy Qaǵıdalardyń 2-tarmaǵynyń talaptaryna sáıkestigin belgileıtin qujattardyń kóshirmesi qosa beriledi.
13. Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemeleri ótinish berýshige osy Qaǵıdalarǵa 6 qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha onyń oralman mártebesin berýge jergilikti atqarýshy organnyń kelisimin alý týraly ótinishiniń kiris hat-habary retinde tirkelgendigi týraly jazbasha habarlama beredi jáne ótinish pen qujattardy Zańnyń 20-babyna sáıkes sheshim qabyldaý úshin halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa jiberedi.
14. Halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemelerine ótinish berýshige jetkizý úshin jergilikti atqarýshy organnyń oralman mártebesin berýge kelisetini ne bas tartý sebepterin ýájdi túrde negizdeı otyryp, odan bas tartýy týraly sheshimin jiberedi.
15. Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemeleri jergilikti atqarýshy organnyń etnıkalyq qazaqqa mártebe berý kelisimin alǵannan keıin bir aı ishinde ony ótinish berýshige jiberedi nemese bas tartylǵany jóninde habarlaıdy.
16. Etnıkalyq qazaq jáne onyń otbasy músheleri turǵylyqty jerine kelgennen keıin oralman mártebesin alý úshin osy Qaǵıdalarǵa 1-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha jergilikti atqarýshy organǵa nemese Memlekettik korporaııaǵa ótinishpen júginedi.
17. О́tinishke:
1) oralman mártebesin berýge kelisim berilgeni týraly buryn shyǵarylǵan sheshimniń kóshirmesi;
2) ishki ister organdarynyń ýaqytsha tirkelgeni týraly belgisi bar kóshi-qon kartochkalarynyń kóshirmeleri qosa beriledi.
18. О́tinishti tirkegen kezde jergilikti atqarýshy organ ótinish berýshi tapsyrǵan qujattardyń negizinde qolmen engizý arqyly keńeıtilgen jeke derekterdi qosa otyryp, IIM QHJ arqyly ótinish berýshiniń bastapqy málimetterin (Tegi, aty, ákesiniń aty (bar bolsa) tekseredi.
19. О́tinishti «Oralman» DQ AAJ-ǵa tirkegen kezde jergilikti atqarýshy organ ótinish berýshi men onyń otbasy músheleriniń derekterin «Jeke tulǵalar» MDQ arqyly onda (olarda) JSN bolý mánine tekseredi.
JSN bolǵan jaǵdaıda jańa JSN generaııalaý júzege asyrylmaıdy, jergilikti atqarýshy organ tirkegen kezde qolda bar JSN paıdalanady.
«Jeke tulǵalar» MDQ-da JSN bolmaǵan kezde jergilikti atqarýshy organ úmitker usynǵan qujattardyń negizinde qolmen engizý arqyly úmitkerdiń derekterin «Oralman» DQ engizedi jáne JSN generaııalaý úshin IIM QHJǵa ótinim jiberedi.
20. О́tinishti tirkeý osy Qaǵıdalarǵa 2-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha oralman mártebesin alýǵa úmitkerlerdi tirkeý jýrnalynda júzege asyrylady jáne úmitkerge osy Qaǵıdalarǵa 3-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha onyń tirkelgeni týraly jazbasha habarlama beriledi.
21. Jergilikti atqarýshy organ buryn qabyldanǵan sheshimdi eskere otyryp, oralman mártebesin berý týraly sheshim qabyldaıdy jáne ol jergilikti atqarýshy organ ótinishti tirkegen kúnnen bastap bes jumys kúninen keshiktirilmeıtin merzimde osy Qaǵıdalarǵa 5-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha resimdeledi.
22. «Oralman» DQ AAJ-dan alynǵan jeke málimetterdiń negizinde IIM HQJ JSN shynaıy ýaqyt jaǵdaıynda generaııalaý rásimin júzege asyryp, ony «Oralman» DQ AAJ-ǵa jiberedi.
IIM HQJ-dan JSN alǵannan keıin jergilikti atqarýshy organ JSN oralman kýáligine qalyptastyrady.
Derekter ózgergen jaǵdaıda («Oralman» DQ qate derekter engizgen kezde nemese málimetter joıylǵan kezde) jergilikti atqarýshy organ IIM HQJ júrgizilgen jeke derekterdi ózgertý týraly habarlama jiberedi. Atalǵan rásim tek oralman kýáligin bergenge deıin oryndalýy múmkin.
23. Oralman bolyp tanylǵan ótinish berýshige jáne onyń kámeletke tolǵan otbasy múshelerine osy Qaǵıdalarǵa 8-qosymshaǵasáıkes nysan boıynsha Oralman kýáliginiń berilýin esepke alý jýrnalynda tirkelgen osy Qaǵıdalarǵa 7-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha oralman kýáligi beriledi.
Oralmannyń kámelet jasyna tolmaǵan otbasy músheleri ótinish berýshiniń nemese onyń jubaıynyń (zaıybynyń) kýáligine osy Qaǵıdalardyń 2-tarmaǵynyń talaptaryna sáıkes jazylady.
24. Oralman kýáligi qatań eseptegi qujat bolyp tabylady jáne onyń mártebesin rastaý úshin negiz bolady.
25. Kýálikti joǵaltqan jaǵdaıda, oralman joǵaltqany jáne onyń telnusqasyn berý jóninde erkin nysandaǵy ótinishpen jergilikti atqarýshy organǵa júginedi. Jergilikti atqarýshy organ ótinish bergen kúnnen bastap bes jumys kúninen keshiktirmeı budan buryn berilgen nómirimen kýáliktiń telnusqasyn beredi, oǵan «telnusqa» degen mórtańba qoıylady.