وتباسى بانكىن ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتىنا اينالدىرۋ التى ايعا سوزىلادى

فوتو: ياندەكس.كارتى

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە تۇرعىن ءۇي ساياساتىن رەفورمالاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭعا قول قويدى. بۇل زاڭ وتباسى بانكىنە («بايتەرەك» حولدينگىنىڭ ەنشىلەس ۇيىمى) ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتى مارتەبەسىن جانە وعان تۇرعىن ءۇي كەزەگىن ورتالىقتاندىرىپ جۇرگىزۋ قۇقىعىن بەرەدى, دەپ جازدى qandastar.kz

وتباسى بانكىندەگى بۇل يننوۆاتسيالار 6 اي وتكەننەن كەيىن تولىق جۇمىس ىستەي باستايدى. بۇل وتپەلى كەزەڭ زاڭمەن انىقتالعان.

وسى ۋاقىت ىشىندە اكىمدىكتەر تۇرعىن ءۇي كەزەكتەرىن بانككە بەرۋى ءتيىس. سونداي-اق, بانك وسى كەزەڭدە «تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ ورتالىعى» اقپاراتتىق جۇيەسىن ىسكە قوسادى. بانك ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتى بولعاننان كەيىن ازاماتتاردىڭ وزدەرىن كەزەككە قويۋ تۋرالى بارلىق وتىنىشتەرى وسى اقپاراتتىق جۇيە ارقىلى ونلاين-فورماتتا قابىلداناتىن بولادى.

قازىردىڭ وزىندە بانك 8 مەملەكەتتىك دەرەكتەر بازاسىمەن ينتەگراتسيا جاساعان, بولاشاقتا ولاردىڭ سانى ۇلعايادى. «تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ ورتالىعى» جۇيەسى ءوتىنىش بەرگەن ازاماتتاردىڭ جىلجىمايتىن مۇلكى بار-جوعىن اۆتوماتتى تۇردە تەكسەرۋگە, ولاردىڭ وتباسىلىق جاعدايىن تەكسەرۋگە, تۇرعىن ۇيگە مۇقتاج ادامنىڭ مارتەبەسى مەن ساناتىن راستاۋعا جانە ت.ب. مۇمكىندىك بەرەدى.

اۆتوماتتاندىرۋ تۇرعىن ۇيگە كەزەككە قويۋدىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى جانە ادامي فاكتوردى بولدىرمايدى.

وتباسى بانك ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتى بولىپ قايتا قۇرىلعاننان كەيىن قالاي جۇمىس ىستەيدى:

– بانك قر ۇلتتىق بانكى مەن قنردا رەتتەۋىمەن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر جۇيەسىندە قالادى;

– بانك قدكبق دەپوزيتتەرىنە كەپىلدىك بەرۋ جۇيەسىندە قالادى. بۇل دەگەنىمىز, قازاقستاندىقتار جيناقتاردىڭ تۇراقتىلىعىنا جانە دەپوزيتتەردىڭ ساقتالۋىنا سەنىمدى بولا الادى;

– بانك تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسىن ىسكە اسىرۋدى جالعاستىرادى. ياعني, ول بۇرىنعى رەجيمدە بارلىق قازاقستاندىقتارعا قولجەتىمدى زاەمدار بەرۋىن جالعاستىرادى. سونداي-اق, بانك باسپانا كەزەگىندە تۇرعان ازاماتتارعا مەملەكەتتىك باعدارلامالار شەڭبەرىندە جەڭىلدەتىلگەن زاەمدار بەرەتىن بولادى. سونىمەن قاتار بانك جەكە تۇرعىن ءۇي قورىنان جالعا الىنعان باسپانا ءۇشىن جالداۋ اقىسىنىڭ ءبىر بولىگىن سۋبسيديالاۋ جونىندەگى تەتىكتى دە ىسكە اسىرۋدى جالعاستىرادى.

ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتى بولىپ قايتا قۇرىلعاننان كەيىن وتباسى بانكىندە قانداي قوسىمشا فۋنكتسيالار پايدا بولادى:

– بانك كەزەكتە تۇرعانداردىڭ بىرىڭعاي رەسپۋبليكالىق ەلەكتروندىق بازاسىن جۇرگىزەدى جانە وزەكتەندىرەتىن بولادى;

– بانك «تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ ورتالىعىنىڭ» (جاڭا كەزەك) ەلەكتروندىق بازاسىن قالىپتاستىرادى, جۇرگىزەدى جانە وزەكتەندىرەدى;

– بانك كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قورىنان تۇرعىن ءۇي نەمەسە جەكە تۇرعىن ءۇي قورىنان جاو جالعا العان تۇرعىن ءۇي بەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدايدى.

ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتى بولا وتىرىپ, وتباسى بانك كەزەكتە تۇرعانداردىڭ قازىرگى بىرىڭعاي رەسپۋبليكالىق بازاسىن جۇرگىزىپ, «تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ ورتالىعى» ارقىلى تۇرعىن ۇيگە مۇقتاجداردان جاڭا وتىنىمدەرىن قابىلدايتىن بولادى. بۇل Baspana market (otbasybank.kz) پورتالىندا جۇزەگە اسادى. وندا ەتسق كومەگىمەن قول قويىپ, اۆتوريزاتسيالاۋدان ءوتىپ, ءوتىنىم بەرۋ قاجەت بولادى.

تۇرعىن ۇيگە مۇقتاجدار تىزىمىنە تەك ەكى ولشەمگە سايكەس كەلەتىن قازاقستاندىقتار عانا ەنە الادى – ەگەر ولاردا سوڭعى بەس جىل ىشىندە مەنشىك قۇقىعىندا تۇرعىن ءۇي بولماسا جانە ولاردىڭ جالعىز تۇرعىن ءۇيى اپاتتى دەپ تانىلسا.

بولاشاقتا بانك ەسەپكە قويۋ كۇنى مەن جىلىنا نەگىزدەلەتىن بولادى. بۇل رەتتە ءبىر جىلدىڭ ىشىندە تۇرعىن ءۇيدىڭ جالپى كولەمىنىڭ كەمىندە 70% مەملەكەتتىك قولداۋ شەڭبەرىندە تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋگە ءبىرىنشى كەزەكتەگى قۇقىعى بار ازاماتتار ساناتتارىنا بەرىلەتىن بولادى.

مەملەكەتتىك قولداۋ شەڭبەرىندە تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋگە ءبىرىنشى كەزەكتەگى قۇقىق:

– ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرىنە, جەڭىلدىكتەرى بويىنشا ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جانە باسقا مەملەكەتتەر اۋماعىندا جاۋىنگەرلىك ءىس-قيمىلدار جۇرگىزگەن ارداگەرلەرگە تەڭەستىرىلگەن ارداگەرلەر;

– جەتىم بالالار, اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار;

– كوپ بالالى انالار مەن كوپ بالالى وتباسىلار;

– مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارى بار نەمەسە ولاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلار;

– 1 جانە 2 توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار;

– جەسىرلەر.

نە سەبەپتى ازاماتتاردى تۇرعىن ءۇي كەزەگىنە تۇرعىزباۋى مۇمكىن:

– ەگەر سوڭعى بەس جىل ىشىندە مەنشىك قۇقىعىندا تۇرعىن ءۇيى بار نەمەسە بولعان جاعدايدا;

– ەگەر ازاماتتىڭ پايدالانۋىندا مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي قورىنان بەرىلگەن تۇرعىن ءۇي نەمەسە جەكە تۇرعىن ءۇي قورىنان جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان جالداعان تۇرعىن ءۇي بولسا;

– ۇسىنىلعان قۇجاتتاردا جانە (نەمەسە) مالىمەتتەردە دايەكسىز دەرەكتەر بولعان جاعدايدا;

– ەگەر ازامات بۇرىن مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي قورىنان تۇرعىن ءۇي العان جانە جەكەشەلەندىرگەن جاعدايدا;

– ەگەر ازاماتتىڭ اپاتتى دەپ تانىلادى جالعىز تۇرعىن ءۇيى بولسا, بىراق ول باسقا ەلدىمەكەندە ورنالاسسا. مىسالى, اپاتتى دەپ تانىلعان تۇرعىن ءۇي الماتى وبلىسىندا ورنالاسقان, ال ازامات الماتى قالاسىندا كەزەككە تۇرۋعا تالپىنۋدا;

– ەگەر مەملەكەت قولداۋىمەن يپوتەكالىق زاەمداردى پايدالانا وتىرىپ, مەنشىككە تۇرعىن ءۇي ساتىپ السا.

سونداي-اق, مۇقتاجدار جاندار اراسىندا تۇرعىن ءۇيدى ءبولۋ ەسەپكە قويۋ كۇنىنە عانا ەمەس, سونىمەن قاتار تابىس دەڭگەيىنە دە بايلانىستى جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. مىسالى, ەگەر وتباسىنىڭ ءاربىر مۇشەسىنە شاققاندا تابىس ءبىر كۇنكورىس مينيمۋمىن نەمەسە 43 407 تەڭگەنى قۇراسا, وعان تۇرعىن ءۇي نەمەسە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇيى ءۇشىن جالداۋ اقىسىنىڭ ءبىر بولىگىن سۋبسيديالاۋ ۇسىنىلاتىن بولادى. ەگەر تابىس كورسەتىلگەن مينيمۋمنان جوعارى بولسا, وندا وعان ەڭ تومەنگى باستاپقى جارناسى بار جانە جىلدىق 2%-دان (جتسم 2%-دان 2,1%-عا دەيىن) 9%-عا (جتسم 9,3%-دان 11,8%-عا دەيىن) دەيىنگى مولشەرلەمەلەر بويىنشا تۇرعىن ءۇي باعدارلامالارى ۇسىنىلاتىن بولادى.

جاڭا زاڭ اياسىندا جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر جەڭىلدەتىلگەن شارتتارمەن بەرىلەتىن الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇي سالۋمەن اينالىسۋدى جالعاستىرادى. سونداي-اق, ولار بولاشاقتا تۇرعىن ۇيگە مۇقتاج ادامدارعا ۇلەستىرۋ ءۇشىن قۇرىلىس سالۋشىلاردان دايىن پاتەرلەردى ساتىپ الا الادى. بۇل شارا قازاقستاندىقتاردى جەكە شارشى مەترلەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ مەرزىمدەرىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ازاماتتاردى قولداۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر تۇرعىن ءۇي سەرتيفيكاتتارىن ۇسىنادى – بۇل ازاماتتارعا يپوتەكالىق تۇرعىن ءۇي زاەمدارى بويىنشا باستاپقى جارنانىڭ ءبىر بولىگىن وتەۋ ءۇشىن بەرىلەتىن تولەمدەر.

وتباسى بانك ۇلتتىق دامۋ ينستيتۋتىنا اۋىسقان ساتكە دەيىن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر تۇرعىن ۇيگە مۇقتاجداردى ەسەپكە قويۋدى جالعاستىرادى.

وتباسى بانك جەڭىلدەتىلگەن زاەمدار بەرۋ جانە مەملەكەتتىك قولداۋ پروتسەستەرىندە تولىق اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتەدى. تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان ازاماتتاردىڭ جانە مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن ءوزىنىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشە العان ازاماتتاردىڭ تىزىمدەرى سوڭعى 2 جىل ىشىندە بانكتىڭ رەسمي سايتىندا جاريالاناتىن بولادى.

بولاشاقتا تۇرعىن ۇيگە كەزەكتە تۇرعان ازاماتتاردىڭ تىزىمدەرىن تۇگەندەۋ توقسانىنا 1 رەت جۇرگىزىلەتىن بولادى.