«وتە كىشىپەيىل, تاربيەلى جان بولعان»: كۇيەۋى اتقا سۇيرەپ ولتىرگەن ايزاتتىڭ ازاپتى سۋرەتتەرى تارادى

فوتو: اشىق دەرەككوز

جەتىسۋ وبلىسىندا قاتىگەز كۇيەۋى اتقا سۇيرەپ ولتىرگەن 32 جاستاعى كەلىنشەكتىڭ اۋىر ازاپتى ولىمىنەن كەيىنگى سۋرەتتەرى تارادى. سۇلۋ ايەلدىڭ اشۋلى كۇيەۋى ارقانعا بايلاپ قويىپ, ۇزاق ۋاقىت ازاپتاعان, اتقا سۇيرەگەن. ەندى حالىق قاتىگەز, ەسەرسوق ايبار جانبولاتوۆتى ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن سوتتاۋدى سۇراپ وتىر, دەپ حابارلايدى  qandastar.kz  Todayinfo اگەنتتىگىنىڭ تىلشىسىنە سىلتەمە جاساپ.

جەتىسۋلىق جۇرتتىڭ جەتكىزۋىنشە, ايزات وتە اقىلدى, سۇلۋ, كىشىپەيىل, ءبىر بالانىڭ اناسى بولعان. وتە تاربيەلى دە سابىرلى, اقىلدى ايەلدى كۇيەۋى ات قۇيرىعىنا بايلاپ ولتىرگەندە, ايەل ەكىنشى بالاسىنا اياعى اۋىر بولىپ شىققان. قازىر ايزاتتىڭ ارتىندا ەكى جاستاعى قىزى قالعان. ول اس اۋىر جاعدايدا ءجانتاسىلىم ەتكەن اناسىن ءالى ىزدەپ كەلەدى.

«بالاساز اۋلىنىدا 32 جاستاعى ايزات جۇمانوۆا ەكى جاستاعى قىزىنىڭ كوزىنشە اياۋسىز ولتىرىلگەن. ونىڭ كۇيەۋى ايبار جانبولات ماس بولىپ كەلىپ, الدىمەن جانجال شىعارعان. سودان كەيىن بىرنەشە ساعات ويعا كەلمەيتىن زورلىق-زومبىلىق جاساۋعا كوشكەن. ءولىم جازاسىنىڭ ەسكى راسىمدەرىندەگىدەي قىزىمدى بايلاپ, تەك ايزاتتىڭ سىنعان قاڭقاسى قالعانشا سۇيرەگەن», — دەيدى مارقۇمنىڭ اناسى سالتانات جۇمانوۆا.

جەرلەۋ كەزىندە مارقۇمدى جۋىندىرعان ايەلدەر ايزاتتىڭ بەت تەرىسى قالماعانىن كورگەن. ونىڭ باس مي سۇيەگى, اياق-قولى, جامباسى, وزگەدە سۇيەكتەرى كۇيرەتىلىپ كەتكەن. قانعا بوككەن جاس كەلىنشەكتىڭ تۋىستارى عانا ەمەس, كۇللى اقسۋلىقتار ازاپتى ءولىم اكەلگەن اقىماق جىگىتتى قاتال جازالاۋدى تالاپ ەتۋدە. 

«ءبىز ونىڭ كيىمىن شەشكەن كەزدە كوز جاسىمىزدى ۇستاي المادىق. انام بىردەن ەسىنەن تانىپ قالدى. دەنەدە بىردە-ءبىر ساۋ ورىن بولعان جوق», — دەپ جىلادى ايزاتتىڭ اپكەسى. 

ال ازاپتاپ ولتىرگەن ايەلىنىڭ كيىمدەرىن قاسكوي جولدا اۋىستىرىپ تاستاعان. اۋرۋحاناعا قىلمىستى جاسىرىپ, ءوزى قۇلاپ قالعانداي كەيىپتە اپارعان. اراسان اۋىلدىق وكۋرگىنە اكىم بولماق بولعان ايبار جانبولات بىلتىر سايلاۋعا ءتۇسىپ, ءوزىن سالماقتى, ۇلتشىل, نامىسشىل ادام رەتىندە ەلگە كورسەتىپ, ۇگىت ناسيحات جۇرگىزگەن.

ونىڭ سايلاۋالدى جارناماسىندا «ەل ءۇشىن ايانبا — ەرلىگىڭە سىن, جۇرت ءۇشىن ايانبا — جىگىتتىگىڭە سىن» دەگەن دەگەن ۇراندى سوزدەر جازىلعان. ەلدىڭ باعىنا وراي اشۋلى ەركەك اكىمدىككە وتپەي قالعان, ونىڭ شىنايى بەينەسىن بىلەتىن, ءبىلىمىنىڭ تومەن ەكەنىن ۇققان حالىق ايبار جانبولاتقا داۋىس بەرمەگەن. ال ونىڭ ايەلىن بىلەتىن تۇرعىندار مارقۇمدى جوقتاپ, جازىپ جاتىر.

«ءبىز ونىڭ ازاپتاعانىنا سەنىمدىمىز. مەن 30 جىل فەلدشەر بولىپ جۇمىس ىستەدىم. مۇنداي جاراقاتتار قۇلاۋدان نەمەسە توبەلەستەن بولۋى مۇمكىن ەمەس. بۇل جەردە اياماي سۇيرەۋ سياقتى. بەس مينۋت ەمەس, بىرنەشە ساعات», — دەدى مارقۇمنىڭ تاتەسى راۋشان داۋرەنبەكوۆا. 

ءوزىن اكىم رەتىندە كورگىسى كەلگەن قىلمىسكەر «ايزات سەلفي جاساماق بولعاندا تەرەزدەن قۇلادى» دەپ وتىرىكتى ۇيالماي ايتىپ, جىگىتتىككە جات قىلىقپەن جالتارىپ شىققان. بۇل قىلمىس ازاپپەن ولگەن سالتانات نۇكەنوۆانىڭ ىسىنە ۇقساس. الايدا پوليتسيا  قر قك-ءنىڭ 106—بابى, 3—بولىگى «ابايسىزدا ولىمگە اكەپ سوقتىرعان دەنساۋلىققا قاساقانا اۋىر زيان كەلتىرۋ» بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى.

حالىق بۇل باپپەن مۇلدەم كەلىسپەيدى. ابايسىزدا ەمەس, قاسقانا جاسالعان اۋىر ازاپتى ءولىم دەپ سانايدى.

«ايزات وتە اقىلدى, كىشىپەيىل جان بولعان», «قانداي ادەمى ايەل ەدى», «قولىڭ سىڭعىر, قالاي ءولتىردىڭ?», «اتۋ جازاسى كەرەك», «ارماندا كەتكەن قايران ارۋ», «اقىماق, ەسۋاس قازاقتىڭ جىگىتتەرى» دەگەن سىندى نەبىر پىكىرلەر جازىپ جاتىر جەلى وقىرماندارى.

ال, اناسىنىڭ كوز الدىندا اۋىر ازاپپەن ولگەنىن تولىق ۇقپاسا دا, شوشىپ قالعان كىشكەنتاي قىز, «ماما» ءسوزىن سىبىرلاپ قانا ايتىپ, اناسىنىڭ كەلۋىن كۇتىپ ءجۇر.