Paıyzsyz nesıe barlyq bankte beriledi — tártibi belgili boldy

Foto: ashyq derekkóz

Qazaqstanda bankter týraly jańa zańnyń aıasynda ıslamdyq qarjylandyrý tetikterin jan-jaqty keńeıtý josparlanyp otyr, dep habarlaıdy qandastar.kz ozgeris.info silteme jasap.

Sonyń nátıjesinde halyq qazirgi bankterde sharıǵat normalaryna saı qaryzdardy, ıaǵnı proentsiz kredıt pen ıpotekany ala alady.

Sputnik Qazaqstan tilshisi qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigine habarlasyp, ıslamdyq bankıngti keńinen taratý jospary jaıynda bildi.

«Islamdyq terezeler» ashylady

Qazirgi kezde álem boıynsha ıslamdyq qarjylandyrýǵa degen suranys artyp keledi. Sebebi osy júıede proentterge tyıym salynǵan, al adamdy qaryzǵa belshesinen batyrýǵa jol berilmeıdi. Qazaqstanda ondaı qyzmetti tek arnaıy bankter usynady. Osylaısha, dástúrli jáne ıslam bankteri bólek jumys isteıdi, lıenzııany da bólek alady. Al ıslamdyq qarjylandyrý keńinen taraǵan musylman memleketterinde halyqtyń suranysyna qaraı ózgerister jasap jatyr.

Máselen, Birikken Arab Ámirlikterinde dástúrli bankterge óz qyzmetin ıslamdyq qarjylandyrýmen qatar júrgizýge ruqsat berilgen. Qazaqstan da bul ózgeristen qalǵysy kelmeıdi. Sol sebepti jańa zańnyń aıasynda dástúrli bankterge óz qyzmetin ıslamdyq qarjylandyrýmen qatar júrgizýge múmkindik berý máselesi qaralady. Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi usynǵan jaýapqa sáıkes, dástúrli bankterde «ıslamdyq terezeler», ıaǵnı arnaıy qurylymdar nemese bólimsheler bolady. Sol arqyly ıslamdyq qarjylandyrý ónimderi usynylady.

«Osynyń arqasynda klıentter úshin qarjy qyzmetteri barynsha qoljetimdi bolady. «Islamdyq terezeler» halyqqa óz kózqarasy men qalaýyna qaraı bank ónimderin tańdaýǵa múmkindik beredi. Sonda árbir adam san alýan qajettilikterin sheshý úshin kredıt alý, ınvestıııa salý jáne taǵy basqa qyzmetterdi paıdalana alady», — deıdi agenttik mamandary.

Osy bastamanyń nátıjesinde básekelestik de kúsheıedi degen boljam bar. Ásirese, dástúrli bankter úshin jańa múmkindikter ashylady. Sebebi qarjy ónimderi kóbeıedi, klıentterdi de kóptep tartýǵa jol ashylady.

Islamdyq qarjylandyrý tetikteri

Islamdyq qarjylandyrýda banktiń barlyq qyzmeti sharıǵatqa saı bolýy shart.

Negizgi ónimder:

Kard-ál-hasan – proentsiz qaryz. Islam banki ondaı qaryzdy jeke nemese zańdy tulǵaǵa belgili bir ýaqytqa beredi. Onyń dástúrli kredıtten aıyrmashylyǵy sol, bank eshqandaı proent almaıdy, tek óz qyzmeti úshin aqy eseptep beredi. Al klıent óz erkimen ústinen qosylǵan aqshany alǵys retinde tóleıdi.

Mýrabaha – ıslam ıpotekasy. Oǵan sáıkes, bank páterdi óz aqshasyna satyp alady da, klıentke paıdalanýǵa beredi. Sol úshin aldyn ala kelisilgen syıaqy alady. Onyń mólsheri ózgermeıdi. Al barlyq qaryz jabylǵannan keıin baspana klıenttiń atyna aýdarylady.

Mýdaraba – ıslam depozıti. Bank ondaı depozıttegi aqshany naqty bir jobaǵa nemese kásiporynǵa salady. Al kelisimshartta bank pen salymshy arasynda tabysty ózara bólý tártibi kórsetiledi. Mýdarabanyń aqshasyn tek halal, ıaǵnı, sharıǵatpen ruqsat etilgen kásipke salýǵa ruqsat berilgen.

Idjara – ıslamdyq lızıng. Dástúrli lızıngte múlikti qoldanǵany úshin proenttik mólsherleme tólense, ıdjarada múlik ýaqytsha paıdalanýǵa beriledi. Ol úshin jalǵa alý tólemi ǵana qarastyrylǵan. Jalǵa alynǵan múlikti jeke menshikke satyp alýǵa bolady.

Islamdyq qarjylandyrýda tyıym salynǵan kásipter:

alkogol men temeki óndirisi;
qarý-jaraq saýdasy;
shoshqa etin óńdeý;
qumar oıyndar, lotereıalar;
oıyn-saýyq ındýstrııasy (eresek adamdarǵa qatysty);

Budan bólek, ıslamdyq qarjy tek naqty ónimderge, ıaǵnı, qolmen ustap kórýge bolatyn taýarlarǵa ǵana salynady. Sondyqtan krıptovalıýta, fıýcherster men svop-aıyrbasqa tyıym salynǵan.
Aýyl halqy da proentsiz qaryzdar ala alady

Qazaqstanda dástúrli bankter ıslamdyq qarjylandyrýmen aınalysatyn bolsa, shalǵaı jerde turatyn halyq da proentsiz qaryzdardy paıdalana alady.
Máselen, fılıal jelisi jaqsy damyǵan bankterde «ıslamdyq terezeler» ashylǵan jaǵdaıda shalǵaı aımaqtardyń turǵyndary úshin ıslamdyq qarjylandyrý qyzmetteri qoljetimdi bolady. Sonda turǵan jerine qaramastan, adamdarǵa teń múmkindikter jasalady. Al buryn ondaı qyzmetterdi kórmegender óz qajettiligine paıdalana alady», — delingen qarjy naryǵyn retteý agenttiginiń jaýabynda.

Bul bastamanyń taǵy bir utymdy tusy sol, halyqtyń qarjylyq saýattylyǵy artady. Ol úshin «ıslamdyq terezeler» ashylǵan jerde san alýan sharalar uıymdastyrylady. Bunyń barlyǵy kelesi jyly bastalady degen jospar bar. Sol kezde bankter týraly jańa zań kúshine enedi.

Aıta keteri, búginde Qazaqstanda eki ıslam banki — Al Hilal Bank pen Zaman bank bar. Budan bólek, «Kazakhstan Ijara Company» lızıng kompanııasy jumys isteıdi. Islam qaǵıdattary boıynsha saqtandyrý qyzmetin de alýǵa bolady.