Pákistandyq qaıratker Toqaevtyń Ádiletti Qazaqstanǵa arnalǵan ekonomıkalyq josparyna pikir bildirdi

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Joldaýynda «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵyty» atty aýqymdy ekonomıkalyq reformalar baǵdarlamasyn jarııalady. Bul keshendi jospar Qazaqstannyń ekonomıkalyq turǵydan ózin-ózi qamtamasyz etýin nyǵaıta otyryp, halqy úshin gúldengen bolashaq qurýǵa degen talpysyn kórsetedi.

Joldaýdyń negizgi taqyryptarynyń biri elde senimdi ónerkásiptik bazany tez arada qurý qajettiligi boldy. Ekonomıkanyń qozǵaýshy kúshi retinde ındýstrııalandyrýǵa basa nazar aýdarý Qazaqstannyń saıası landshaftynda jańalyq emes. Alaıda prezıdenttiń aýyr mashına jasaý, ýrandy baıytý jáne avtokomponentter sııaqty sektorlardy jedel damytýǵa shaqyrýy ekonomıkany ártaraptandyrýǵa degen umtylysynyń artqanyn kórsetedi. Sonymen qatar sheteldik jáne otandyq ınvestorlarǵa alǵashqy úsh jylda salyqtyq jeńildikter berý týraly usynys Qazaqstannyń osy ómirlik mańyzdy sektorlarǵa eleýli ınvestıııalar tartýǵa tyrysatynyn ańǵartady.

Prezıdent Toqaevtyń salyq-bıýdjet jáne aqsha-nesıe saıasatyn úılestirýge shaqyrýy turaqty ekonomıkalyq ósimge qol jetkizýge degen qulshynysyn kórsetedi. 6-7 paıyzdyq ósimniń nysanaly kórsetkishi ambıııaly, biraq Qazaqstannyń uzaq merzimdi damýy úshin qajet. Mundaı ósimge qol jetkizý ınflıaııa men qarjylyq turaqsyzdyqqa qaýip tóndirmeı, ekonomıkalyq belsendilikti yntalandyrý úshin fıskaldyq jáne monetarlyq quraldardy saqtyqpen basqarýdy talap etedi.

El basshysynyń básekelestikti arttyrý jáne korporatıvtik nesıeleýdi ulǵaıtý úshin sheteldik bankterdi tartýǵa basa nazar aýdarýy bıznes úshin kapıtaldyń qoljetimdiligin qamtamasyz etý jolyndaǵy mańyzdy qadam bolyp tabylady. Nesıege barabar qoljetimdilik kásipkerlik pen bıznesti keńeıtý úshin óte mańyzdy, bul óz kezeginde ekonomıkalyq ósýdi yntalandyrady.

Shaǵyn jáne orta kásipkerlik – kez kelgen ekonomıkanyń tiregi. Al Prezıdent Toqaevtyń olardy qoldaý jónindegi ustanymy maqtaýǵa turarlyq. Aktıvterdi basqarýdaǵy ashyqtyqty arttyrýǵa jáne shaǵyn bıznesti biriktirýdi yntalandyrýǵa baǵyttalǵan bastamalar básekelestikti teńestirýge jáne naryqtaǵy monopolııany azaıtýǵa kómektesedi. Turaqty jáne serpindi ekonomıka úshin jeke sektordyń ósýi men ártaraptandyrylýy óte mańyzdy.

Memleket basshysynyń turaqtylyq pen qorshaǵan ortany qorǵaýǵa basa nazar aýdarýy taza energııa kózderine jahandyq aýysýdy rastaıdy.

Qazaqstannyń jańartylatyn energııa kózderiniń áleýetin arttyrý jáne sýtegi óndirisin damytý josparlary energetıkalyq saıasatqa degen perspektıvalyq kózqarasty kórsetedi. Al atom elektr stansasyn salý boıynsha jalpyhalyqtyq referendým ótkizý týraly usynys energetıkany jaýapty jáne ashyq damytýǵa degen umtylysty kórsetedi. Bul qadam sheshimniń qazaqstandyqtardyń qalaýy men múddelerine saı keletinine kepildik beredi.

Qazaqstannyń aqparattyq tehnologııaǵa baǵdarlanǵan el bolýǵa umtylysy jahandyq úrdisterge sáıkes keledi. Qasym-Jomart Kemelulynyń Qazaqstannyń elektrondyq úkimet jáne fınteh-tehnologııalardy damytý salasyndaǵy álemdik kóshbasshylardyń qataryna kiretinin moıyndaýy eldiń ıfrlyq saladaǵy áleýetin kórsetedi. 2026 jylǵa qaraı IT-qyzmetteriniń eksportyn bir mıllıard dollarǵa deıin ulǵaıtý maqsaty sheteldik iri IT-kompanııalarmen seriktestik ornatý arqyly tehnologııa sektorynyń ekonomıkalyq áleýetin paıdalanýǵa degen umtylysty kórsetedi. Prezıdenttiń Qazaqstan aqparattyq tehnologııaǵa baǵdarlanǵan elge aınalýy kerek degen kózqarasy ıfrlyq transformaııa dáýirine sáıkes keledi.

Memleket basshysynyń eldi Eýrazııadaǵy iri tranzıttik habqa aınaldyrý jónindegi kózqarasy memlekettiń ekonomıkalyq ósimi úshin óte mańyzdy. Qurǵaq porttar men konteınerlik toraptar sııaqty kólik ınfraqurylymyna ınvestıııa salý aımaqtaǵy saýda men baılanysty jeńildetý úshin basty ról atqarady. Buǵan qosa, kórshi eldermen, sonyń ishinde Reseımen, Qytaımen, Ortalyq jáne Ońtústik Azııa elderimen oń dıplomatııalyq qarym-qatynastardy saqtaý bul paıymdy júzege asyrý úshin mańyzdy bolyp sanalady. Qazaqstannyń strategııalyq ornalasýy ony aımaqtyq saýda joldarynyń tiregi etedi jáne bul qarym-qatynastardy nyǵaıtý aıtarlyqtaı ekonomıkalyq múmkindikter ashýy múmkin.

Aýdandar men qala ákimderiniń saılaýyn oblystyq deńgeıde uıymdastyrý týraly sheshim jergilikti basqarý men tómengi deńgeıde demokratııany qamtamasyz etýdi kórsetedi. Jergilikti basshylardyń ókilettikterin keńeıtý resýrstardy tıimdirek bólýge jáne Qazaqstannyń ártúrli aımaqtarynyń naqty qajettilikterin qanaǵattandyratyn beıimdelgen damý bastamalaryna ákelýi múmkin.

Qasym-Jomart Toqaevtyń Joldaýy sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy men gazdandyrýdan bastap sý qaýipsizdigine deıingi ártúrli salalardy qamtydy. Azamattardy, ásirese, jastardy «Adal azamat» nemese sanaly azamat qundylyqtaryn boıyna sińirýge shaqyrý memleket qurýdaǵy minez ben adaldyqtyń mańyzdylyǵyn atap kórsetedi. Bul qundylyqtar ádiletti qoǵam qurýdyń ajyramas bóligi bolyp tabylady.

Prezıdenttiń úkimetti bıýrokratııalyq kedergilersiz ekonomıkalyq jáne áleýmettik saıasatty júzege asyrǵany úshin jaýapkershilikke tartýǵa basa nazar aýdarýy tıimdi basqarý men saıasatty júzege asyrýǵa degen umtylysty kórsetedi.

Memleket basshysynyń halyqqa joldaýynda Qazaqstannyń transformaııalyq ekonomıkalyq reformalarynyń jol kartasy kórsetilgen. Bul jol kartasy azamattardyń ál-aýqatyna, ekonomıkany ártaraptandyrýǵa, turaqtylyqqa, tehnologııalyq jetistikterge jáne tıimdi basqarýǵa basymdyq beredi. Qazaqstan óz halqynyń ómir súrý sapasyn jaqsarta otyryp, ózin álemdik arenada serpindi oıynshy retinde kórsetýge daıyn synı kezeńde tur. Osy reformalardyń sátti júzege asýy Qazaqstannyń gúldengen jáne ádiletti bolashaqqa degen umtylysyn kórsetedi.

Muhammed Asıf Nur,
Beıbitshilik jáne dıplomatııalyq zertteýler ınstıtýtynyń jáne Ortalyq Azııa men Eýrazııany zertteý ortalyǵynyń dırektory