پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمىدىگى جەتىمدەردىڭ ۇيىنە نەگە جارماسىپ ءجۇر?

پاۆلودار وبلىسىندا الەۋمەتتىك وسال توپتارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇيدى بولۋدەگى زاڭسىزدىقتار انىقتالىپ, قوعام نازارىن اۋدارتتى, دەپ جازدى qandastar.kz sn.kz-كە سىلتەمە جاساپ.

ءبىز كوپ جاعدايدا «جەتىم كورسەڭ, جەبەي ءجۇر» دەيمىز. بىراق تۇرىپ جاتقان جەرىن «تارتىپ ال» دەمەيمىز. جەتىم بالانىڭ ۇيىنە كوزى تۇسەتىندەي پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمىدىگىنە قانداي جاعداي بولدى? جوقشىلىقتىڭ زاردابى ەمەس پە?!

سونىمەن پاۆلودار وبلىسى ەرتىس اۋدانىندا جاڭادان تاعايىندالعان اكىمنىڭ ورىنباسارى قىزمەتتىك باسپانا ورنىنا جەتىم بالاعا تيەسىلى پاتەرگە ۋاقىتشا ورنالاسىپ, وقيعانىڭ ارتى ۇلكەن جانجال تۋدىردى. بۇل وقيعا مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇيدى بولىسۋدە كەتكەن ورەسكەل زاڭبۇزۋشىلىق رەتىندە قاراستىرىلىپ وتىر. ماسەلە وبلىستىق پروكۋراتۋرانىڭ ارالاسۋىنان كەيىن اشكەرە بولىپ, اتالعان جاعداي جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارعا ارنالعان باسپانا ءبولۋ ىسىندەگى جاۋاپسىزدىعىن كورسەتكەن. وسى ماقالادا وقيعانىڭ ءمان-جايى, پروكۋراتۋرا مالىمدەمەلەرى, بۇعان دەيىن انىقتالعان ۇقساس زاڭبۇزۋشىلىقتار جانە بوس پاتەرلەردى بولۋدەگى جۇيەلى ماسەلەلەر تالدانىپ, پاۆلودار وبلىسىنىڭ بەيعام باسشىسى اسايىن بايحانوۆتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى جايلى تولىعىراق ايتامىز.

وقيعانىڭ ءمان-جايى

ەرتىس اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى روزا قابيبولقىزى اقانوۆا 2025 جىلدىڭ اقپان ايىندا قىزمەتىنە كىرىسىپ, جاڭا لاۋازىمىنا بايلانىستى باسپاناعا مۇقتاج بولدى. اۋدان باسشىلىعى وعان قىزمەتتىك ءۇي تاپپاعان سوڭ, شەنەۋنىكتەر زاڭعا قايشى تۇردە الەۋمەتتىك وسال توپقا ارنالعان پاتەردى ۋاقىتشا بەرۋدى ۇيعارعان. ناتيجەسىندە ەرتىس اۋىلى مۇتكەنوۆ كوشەسىندەگى جەتىم بالاعا تيەسىلى 10-پاتەردە اكىم ورىنباسارى اقانوۆا تۇرىپ جاتقانىن وبلىستىق پروكۋراتۋرا تەكسەرۋ بارىسىندا انىقتايدى.

پروكۋرور ادەپ جونىندەگى كەڭەس وتىرىسىندا: «حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توبىنا جاتپايتىن تۇلعالارعا زاڭسىز تۇرعىن ءۇي بەرۋ فاكتىلەرى انىقتالدى. ماسەلەن, ەرتىس اۋىلى, مۇتكەنوۆ كوشەسى 32-ءۇيدىڭ 10-پاتەرىندە الەۋمەتتىك وسال توپقا ارنالعان باسپانادا اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى روزا اقانوۆا تۇرادى», – دەپ مالىمدەدى. بۇل جايت زاڭ بويىنشا باسپانا الۋعا ەرەكشە مۇقتاج جانداردىڭ قۇقىعىن ورەسكەل بۇزۋ ەكەنى ايدان انىق اقيقات!

اتالعان پاتەر باستاپقىدا جەتىم بالاعا جالداۋ شارتىمەن بەرىلگەن ەكەن. الايدا شەنەۋنىكتەردىڭ ايتۋىنشا, سول جەتىم ازامات ۇزاق ۋاقىتتان بەرى بۇل ۇيدە تۇرماعان, پاتەر بوس تۇرعان جانە كوممۋنالدىق تولەمدەرى بوسقا وتەلىپ كەلگەن​ كورىنەدى-مىس… ەرتىس اۋداندىق ەكونوميكا ءبولىمىنىڭ ناقتى سەكتور جەتەكشىسى قايروللا ەلەۋكەنوۆ بۇل شەشىمدى ءوزى قابىلداپ, باسپانا كىلتىن اكىم ورىنباسارى اقانوۆاعا تابىستاعانىن مويىندادى.

«ول پاتەردە جەتىم بالالار جالداۋ شارتىمەن تۇرادى. بىراق سول تۇرعىننىڭ بۇل ۇيدە تۇرماعانىنا ءبىر جىلدان اسىپ كەتكەنىن بايقادىق. ءسويتىپ, بارلىق كوممۋنالدىق تولەمدەر بوسقا تولەنىپ جاتقانىن كوردىك تە ءارى اۋداندا باسقا تۇرعىن ءۇي بولماۋى سەبەپتى, كىلتتى ۋاقىتشا روزا اقانوۆاعا بەرۋدى ءجون كوردىم», – دەدى ءبولىم باسشىسى ءوزىنىڭ ارەكەتىن وسىلاي ءتۇسىندىرىپ. دەمەك بۇدان نەنى ۇعۋعا بولادى? جەرگىلىكتى بيلىك پاتەردىڭ بوس تۇرعانىن سىلتاۋراتقانىمەن, مۇنداي قادام تۇرعىن ءۇي زاڭناماسىنا قايشى بولعانى انىق.

پروكۋراتۋرانىڭ ارەكەتى مەن شەشىمى

جەتىمنىڭ ۇيىنە شەنەۋنىكتى ورنالاستىرۋ وقيعاسى اشكەرە بولعان سوڭ, ماسەلە پاۆلودار وبلىستىق ادەپ جونىندەگى كەڭەسىندە قارالدى. تەكسەرۋ قورىتىندىسى بويىنشا, مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي قورىن ماقساتسىز پايدالانعانى ءۇشىن ەرتىس اۋدانى اكىمدىگىندەگى جاۋاپتى لاۋازىمدى تۇلعالارعا تارتىپتىك شارا قولدانىلدى​. اتاپ ايتقاندا, زاڭسىز شەشىم قابىلداعان ناقتى سەكتور ءبولىمىنىڭ باسشىسى ق.ەلەۋكەنوۆكە قاتىستى شارا كورىلىپ, اكىم ورىنباسارى ر.اقانوۆاعا پاتەردى دەرەۋ بوساتۋ تالابى قويىلدى​. ادەپ كەڭەسى مۇشەلەرىنىڭ ۇسىنىمىمەن روزا اقانوۆاعا «قىزمەتىنە تولىق سايكەس ەمەستىگى تۋرالى» رەسمي ەسكەرتۋ تۇرىندە تارتىپتىك جازا بەرىلدى​. ياعني, شەنەۋنىككە قاتاڭ سوگىس جاريالانىپ, باسپانا زاڭدى يەسىنە قايتارىلۋعا ءتيىس بولدى.

پروكۋراتۋرا بۇل جاعدايدى جەكە ءبىر وقيعا ەمەس, جۇيەلى ماسەلەلەردىڭ كورىنىسى دەپ باعالايدى. ويتكەن جاۋاپتى ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە, ەرتىس اۋدانىندا الەۋمەتتىك باسپاناعا بايلانىستى بۇعان ۇقساس باسقا دا زاڭبۇزۋشىلىقتار بولعان. مىسالى, انىقتالعان دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ەرتىس اۋىلىنىڭ №1 ورتا مەكتەبىنىڭ ءبىر مۇعالىمى وسى تەكتەس ۇيدە بەس جىل بويى زاڭسىز تۇرىپ كەلگەن ەكەن​. دەمەك الەۋمەتتىك ءۇيدىڭ ماقساتسىز پايدالانىلۋى تەك ءبىر شەنەۋنىكپەن شەكتەلمەي, اۋداندا بۇرىننان بار تاجىريبەگە اينالعان سىڭايلى. قازىر ەرتىس اۋدانىندا الەۋمەتتىك جاعىنان مۇقتاج جاندارعا ارناپ سالىنعان بوس تۇرعان 14 پاتەر بار بولىپ شىقتى, الايدا جەرگىلىكتى بيلىك تۇسىنىكسىز سەبەپتەرمەن ولاردى شىن مۇقتاج ازاماتتارعا ۇلەستىرمەي كەلگەن​. وبلىستىق پروكۋراتۋرا قالىپتاسقان جاعدايدى رەتتەپ, بوس تۇرعىن ۇيلەردى ءادىل ءبولۋ تۋرالى تالاپ قويىپ وتىر​. بۇل وبلىس دەڭگەيىندەگى اتقارۋشى بيلىككە ۇلكەن سىن جانە قاداعالاۋشى ورگان الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك ورناعانشا ماسەلەنى باقىلاۋدا ۇستايتىنىن اڭعارتتى.

بۇعان دەيىن انىقتالعان ۇقساس زاڭبۇزۋشىلىقتار

الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇيدى بولۋدەگى زاڭسىزدىق پاۆلودار وبلىسىندا العاش رەت تىركەلىپ وتىرعان جوق. بيىلعى ءساۋىر ايىنىڭ باسىندا وبلىس پروكۋراتۋراسى تاعى ءبىر اۋداندا – جەلەزين اۋدانىندا – مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي قورىن ءبولۋ بارىسىنداعى ماسقارا جايتتاردى اشكەرەلەگەن ەدى. تەكسەرۋ كەزىندە بۇل اۋداندا دا ءراسىمسىز, زاڭسىز تۇردە بوس پاتەرلەردىڭ بەلگىسىز ادامدارعا بەرىلىپ كەلگەنى انىقتالدى​. پروكۋراتۋرانىڭ حابارلاماسىندا جەلەزين اۋدانىندا «كەل دە تۇرا بەر» دەگەن بەيرەسمي ءتارتىپ قالىپتاسقانى ايتىلادى: تۇرعىن ءۇي كوميسسياسىنىڭ شەشىمىنسىز كەي پاتەرلەرگە ادامدار ءوز بەتىمەن قونىستانىپ العان​. مىسالى, باشماچين ورتا مەكتەبىنىڭ ءبىر مۇعالىمى 2022 جىلدان بەرى جەتىم بالاعا ارنالعان پاتەردە ەش رۇقساتسىز تۇرىپ كەلگەنى انىقتالدى​ سونداي-اق كوپتەگەن جالعا الۋشىلار جالداۋ اقىسىن تولەمەي, قارىز قوردالانسا دا, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار وعان كوز جۇما قاراپ كەلگەن. پروكۋرورلىق تەكسەرىس انىقتاعان باسقا دا سوراقى فاكتىلەر تومەندەگىدەي:

— اۋداندا 70 جالعا الۋشى جالداۋ اقىسىن مۇلدەم تولەمەي, جالپى سوماسى 6,5 ميلليون تەڭگە قارىز جيناقتالعان, بىراق جەرگىلىكتى اكىمدىك ونى ءوندىرۋ باعىتىندا ەش شارا قولدانباعان.

— مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي كەي جاعدايلاردا شىن مۇقتاج ەمەس ءۇشىنشى تۇلعالارعا بەرىلگەنى بەلگىلى بولدى; ءتىپتى تۇرعىن ءۇي الۋ كەزەگىندە ۇزاق ۋاقىت تۇرسا دا مارقۇم بولىپ كەتكەن ازاماتتاردىڭ اتى كەزەكتەن الىنباي كەلگەن.

— اكىمدىك بالانسىندا 65 بوس پاتەر بولا تۇرا, سول اۋداندا 209 ادام رەسمي تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇردى – ياعني جۇزدەگەن وتباسى باسپانا كۇتىپ جۇرگەندە, ونداعان دايىن پاتەرلەر بوس تۇرعان​.

— مىڭكول اۋىلىندا 4 پاتەر پايدالانۋسىز بوس بولعان, الايدا ءدال سول اۋىلدا كوپبالالى وتباسىلار, جەتىم بالالار جانە الەۋمەتتىك وسال توپ وكىلدەرىنەن قۇرالعان 5 ادام باسپانا كەزەگىندە جىلدار بويى كۇتكەن.

بۇل دەرەكتەر پاۆلودار وبلىسىندا تۇرعىن ءۇيدى ءادىل ۇلەستىرۋ ءىسىنىڭ قانشالىقتى اقساپ تۇرعانىن كورسەتتى. الەۋمەتتىك وسال توپتارعا ارنالعان ءۇيدىڭ بوس تۇرعىزىلۋى نەمەسە ونى وزگە ادامدار يەلەنىپ الۋى – جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ جاۋاپسىزدىعىنىڭ ايعاعى. جەلەزين اۋدانىنداعى تەكسەرۋدەن كەيىن بۇل ماسەلە سول ءوڭىردىڭ ادەپ كەڭەسىندە قارالىپ, ناتيجەسىندە اۋداننىڭ ناقتى سەكتور ەكونوميكاسى ءبولىمىنىڭ باسشىسىنا «قىزمەتىنە تولىق سايكەس ەمەستىگى تۋرالى» تارتىپتىك ەسكەرتۋ جاريالاندى. دەگەنمەن بۇل تارتىپتىك شارالار ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشتى دەۋگە كەلمەيدى, سەبەبى ارادا ون كۇن وتپەي جاتىپ ۇقساس زاڭبۇزۋشىلىق ەرتىس اۋدانىندا قايتالانىپ وتىر.

بوس پاتەرلەردى بولۋدەگى جۇيەلى جاۋاپسىزدىق

جوعارىدا باياندالعان جايتتار – وبلىستاعى مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇيدى ءبولۋدىڭ جۇيەلى پروبلەمالارى بار ەكەنىن كورسەتەتىن بەلگىلەر. بىرنەشە اۋداندا قاتارىنان انىقتالعان زاڭبۇزۋشىلىقتار بۇل سالادا تۇراقتى باقىلاۋدىڭ, اشىقتىق پەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ جوقتىعىن بايقاتادى. الەۋمەتتىك باسپانالاردىڭ بوس تۇرۋى نەمەسە ونى الۋى ءتيىس ازاماتتاردىڭ ەمەس, وزگە لاۋازىمدى نە بايلانىسى بار ادامداردىڭ پايدالانىپ كەتۋى – ۇلكەن ولقىلىق. مۇنىڭ زاردابىن ەڭ الدىمەن زاڭ بويىنشا باسپانانى ءبىرىنشى الۋ كەرەك جەتىم بالالار, كوپبالالى وتباسىلار, مۇگەدەك جاندار سياقتى قورعاۋسىز توپتار كورىپ وتىر. مىسالى, ەرتىس اۋدانىنداعى بوس 14 پاتەر دەر كەزىندە مۇقتاج تۇرعىندارعا ۇلەستىرىلسە, قانشاما جانۇيا باسپانالى بولار ەدى. سول سياقتى جەلەزين اۋدانىنداعى بوس 65 پاتەر كەزەكتە تۇرعان 209 ادامنىڭ جاعدايىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەر ەدى. بۇل ەندى ءسوزسىز! الايدا شەنەۋنىكتەردىڭ سالعىرتتىعى سالدارىنان بۇل ۇيلەر يگەرۋسىز قالىپ, كەيبىرىن وزدەرى «ۋاقىتشا» يەلەنۋدى ادەتكە اينالدىرعان.

مۇنداي جاۋاپسىزدىقتىڭ بىرنەشە سەبەبى بولۋى مۇمكىن. بىرىنشىدەن, جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى تۇرعىن ءۇي كوميسسيالارىنىڭ جۇمىسى فورمالدى بولىپ, كەزەكتەگى ازاماتتاردىڭ جاعدايى ءتيىستى دەڭگەيدە قاداعالانبايدى. ەكىنشىدەن, كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قورىن باسقارۋدا اشىقتىق جوق, قوعام تاراپىنان نەمەسە جوعارى تۇرعان ورگاندار تاراپىنان باقىلاۋ ءالسىز. ۇشىنشىدەن, انىقتالعان زاڭبۇزۋشىلىقتار بويىنشا جازالار تىم جەڭىل – جاۋاپتى تۇلعالار تەك ەسكەرتۋ الۋمەن شەكتەلىپ جاتىر​. ماسەلەن, ەرتىس جانە جەلەزين اۋداندارىندا اشكەرە بولعان فاكتىلەر بويىنشا لاۋازىمدى ادامدار قىزمەتىنەن بوساتىلعان جوق, تەك تارتىپتىك سوگىس الدى. بۇل جازانىڭ جۇمساقتىعى وزگە شەنەۋنىكتەرگە ساباق بولماي, تۇرعىن ءۇيدى زاڭسىز پايدالانۋ تاجىريبەسى قايتالانۋىنا جول اشۋى مۇمكىن. سوندىقتان بوس پاتەرلەردى بولۋدەگى مۇنداي جۇيەلى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن قاتاڭ باقىلاۋ مەن جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ قاجەت.

وبلىس اكىمىگىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى

پاۆلودار وبلىسىندا الەۋمەتتىك باسپاناعا قاتىستى قاتارىنان ورىن العان ەكى بىردەي جانجال – ءوڭىر باسشىلىعى ءۇشىن دابىل قاعارلىق جاعداي. وبلىس اكىمى اسايىن بايحانوۆ باسقاراتىن اتقارۋشى بيلىك وڭىردەگى ءار اۋداننىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىنداعى زاڭدىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى. الايدا ەرتىس پەن جەلەزين اۋداندارىندا جەتىم بالالارعا تيەسىلى پاتەرلەردىڭ ءجونسىز ءبولىنۋى ايماقتىق باقىلاۋدىڭ السىزدىگىن كورسەتەدى. الەۋمەتتىك وسال توپتاردىڭ مۇقتاجىن وتەۋ – جەرگىلىكتى اكىمدىكتەردىڭ باستى الەۋمەتتىك مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى, ونى ورىنداماۋ نەمەسە ءتيىستى دەڭگەيدە نازارعا الماۋ – وبلىس باسشىلىعىنىڭ جىبەرگەن ۇلكەن قاتەلىگى دەۋگە بولادى.

وبلىس اكىمى رەتىندە ا.بايحانوۆ بۇل ماسەلەگە تىكەلەي جاۋاپتى. سەبەبەى ول ءار اۋداننىڭ اكىمدەرى مەن باسقارما باسشىلارىنىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرىپ, زاڭ بۇزىلعان جاعدايدا دەر كەزىندە شارا قولدانۋعا ءتيىس ەدى. جەلەزين اۋدانىنداعى تەكسەرۋ ناتيجەلەرى بەلگىلى بولعان كەزدە وبلىس دەڭگەيىندە بارلىق اۋداندارعا الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇي تاراتۋ ءتارتىبىن قاتاڭ باقىلاۋعا الۋ تۋرالى تاپسىرما بەرۋ قاجەت بولاتىن. ەگەر ونداي الدىن الۋ شارالارى تولىق جۇزەگە اسسا, ەرتىس اۋدانىنداعى جانجالدىڭ الدىن الۋعا مۇمكىن ەدى. وكىنىشكە وراي, ەكى اۋدانداعى وقيعالار ايماق باسشىلىعىنىڭ الدىن الۋ جۇمىستارىنىڭ جەتكىلىكسىز بولعانىن اڭعارتادى.

دەگەنمەن, قازىرگى جاعدايدا وبلىس اكىمىنە ءتيىستى قورىتىندى شىعارىپ, جۇيەلى كەمشىلىكتەردى جويۋ بويىنشا ناقتى ارەكەتتەر جاساۋ تالاپ ەتىلەدى. ەڭ الدىمەن, پاۆلودار وبلىسىنداعى بارلىق بوس تۇرعان الەۋمەتتىك پاتەرلەردىڭ ءتىزىمى تەكسەرىلىپ, ولاردا زاڭسىز تۇرىپ جاتقان ادامدار بار-جوعى انىقتالۋى ءتيىس. ەگەر انىقتالسا, دەرەۋ شىعارىپ, باسپانالار تيەسىلى كەزەك يەلەرىنە بەرىلۋى كەرەك​. سونداي-اق, ءار اۋداننىڭ تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان ازاماتتاردىڭ دەرەكتەرىن وزەكتەندىرىپ, كەزەكتە جوق ادامداردىڭ ءۇي الىپ قويۋىنا جول بەرمەۋ قاجەت. پروكۋراتۋرانىڭ تالاپ ەتۋىمەن قازىرگى ۋاقىتتا ەرتىس اۋدانىندا جاعداي قالپىنا كەلتىرىلىپ, ءادىل شەشىم قابىلدانۋى ءتيىس ەكەنى ايقىندالدى. سول سەبەپتى بۇل بۇكىل وبلىس كولەمىندە اتقارىلاتىن جۇمىسقا نەگىز بولۋى كەرەك.

وبلىس اكىمدىگى تاراپىنان جاۋاپتى تۇلعالاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن قاراۋ دا ماڭىزدى قادام. الەۋمەتتىك مىندەتىن ورىنداماعان لاۋازىم يەلەرىنە تەك ەسكەرتۋ جاساپ قويا سالۋ جەتكىلىكسىز بولۋى مۇمكىن. قاجەت بولسا, قىزمەتىنەن بوساتۋ, قاتاڭ سوگىس بەرۋ سەكىلدى جازا تۇرلەرىن قولدانۋ ارقىلى عانا قالعان شەنەۋنىكتەرگە ساباق بولارى ءسوزسىز. حالىقتىڭ ەڭ ءالسىز توپتارىنا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ورىنداۋىن قاداعالاۋ – وبلىس اكىمىنىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىنداعى باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولۋعا ءتيىس. بۇل رەتتە پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمدىگى ءوز بەدەلىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن اشىقتىق تانىتىپ, ورىن العان زاڭبۇزۋشىلىقتار بويىنشا قوعامعا ەسەپ بەرۋى دە ورىندى.

ەرتىس اۋدانىنداعى اكىم ورىنباسارىنىڭ جەتىم بالاعا ارنالعان پاتەردە زاڭسىز تۇرۋى – جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىككە ءاتۇستى قاراۋىنىڭ كورىنىسى. بۇل جانجال ءبىر ايماقتا عانا ەمەس, تۇتاس پاۆلودار وبلىسىنداعى مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇيدى ءبولۋ جۇيەسىندە ورىن العان كەمشىلىكتەر شوعىرىن اشىپ بەردى. پروكۋراتۋرانىڭ ارالاسۋىمەن اشكەرە بولعان دەرەكتەر الەۋمەتكە ارنالعان بوس پاتەرلەردىڭ ۋاقتىلى ۇلەستىرىلمەۋى, شەنەۋنىكتەردىڭ ونى ءوز بەتىنشە پايدالانۋ فاكتىلەرى بار ەكەنىن كورسەتتى. مۇنداي جاعداي قوعامنىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمىنە سىزات تۇسىرەتىنى انىق. سوندىقتان وبلىس دەڭگەيىندەگى باسشىلىقتان باستاپ, اۋداندىق اكىمدىكتەرگە دەيىن تۇرعىن ءۇيدى ادىلەتتى ءبولۋ ىسىنە تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ەنگىزۋى قاجەت. زاڭبۇزۋشىلىققا جول بەرگەن جاۋاپتىلارعا ءتيىستى جازا قولدانىلىپ, بوس پاتەرلەر شىن مۇقتاج جاندارعا بەرىلۋى – الەۋمەتتىك تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ مىندەمەتى. ەندى پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمدىگى بۇل وقيعادان ساباق الىپ, الداعى ۋاقىتتا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا قاتىستى ساياساتتا اشىقتىق پەن جاۋاپكەرشىلىك پرينتسيپتەرىن قاتاڭ ۇستانۋعا ءتيىس ەدى. بىراق قاشان?..