Prezıdent: Bıyl Franııamen birlesip One Water sammıtin ótkizemiz

Foto: Aqorda

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Birikken Ulttar Uıymynyń Klımattyń ózgerýi týraly negizdemelik konvenııasyna qosylýshy taraptardyń 29-shy konferenııasy aıasynda ótip jatqan klımat salasyndaǵy is-qımyl jónindegi álem kóshbasshylarynyń sammıtine qatysty, dep jazady qandastar.kz

Plenarlyq sessııanyń ashylýynan keıingi alǵashqy sóz Qazaqstan Prezıdentine berildi.

Qasym-Jomart Toqaev, eń aldymen, Qazaqstan jahandyq klımat kún tártibin qoldaıtynyn rastap, tabıǵattyń ózgerýine qarsy kúreste halyqaralyq yntymaqtastyqtyń mańyzy zor ekenin atap ótti. Memleket basshysy elimizdiń 2060 jylǵa qaraı kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizý jóninde bıik maqsat qoıǵanyn eske saldy.

Qasym-Jomart Toqaev bul mindetti oryndaý úshin naqty qarjylandyrý kózderi men zamanaýı tehnologııalarǵa arqa súıeıtinin aıtty. Sondaı-aq «Klımattyq qarjylandyrý boıynsha jańa ujymdyq maqsat» (NCQG)  aıasynda tabıǵat ózgeristerine osal aımaqtarǵa, ásirese, teńizge shyǵatyn joly joq damýshy elderge aıryqsha mán berilýi qajettigine toqtaldy.

– Álemdegi zııandy shyǵaryndylardyń 1 paıyzy ǵana Ortalyq Azııa elderine tıesili. Soǵan qaramastan bul aımaq kóptegen klımattyq qaterge ushyrap otyr. Tabıǵattaǵy ózgeristerge qaraı áreket etý sharalarynyń tıimdiligin arttyrý úshin biz jasandy ıntellekt, jerserik arqyly monıtorıngtiń ozyq tehnologııalaryn, qaýipti aldyn ala eskertetin, sý jáne jer resýrstaryn anaǵurlym tıimdi basqaratyn basqa da ıfrlyq quraldardy belsendi qoldanýǵa tıispiz, – dedi Prezıdent.

Memleket basshysy aýyl sharýashylyǵyn turaqty damytýǵa kóshý mańyzdy ekenin jetkizdi. Qazaqstan «kómirtekti eginshilikke», ıaǵnı aýaǵa taralatyn parnıktik gazdardyń mólsherin azaıtý jáne topyraqty qunarlandyrý arqyly aýyl sharýashylyǵyn júrgizý ádisterin engizýge qaı jaǵynan da qolaıly memleket. Buǵan elimizdegi aýyl sharýashylyǵyna jaramdy 200 mıllıon gektar jer múmkindik beredi. Prezıdent qyzyǵýshylyq tanytqan taraptardy Qazaqstannyń osy saladaǵy áleýetin zertteýge shaqyrdy.

– Elimiz álemdik ýran jetkizý isiniń 43 paıyzyn qamtamasyz etedi jáne kómirtegi mólsheri tómen qýat kózi sanalatyn ıadrolyq energetıkany damytýda mańyzdy ról atqarady. Bıyl qazan aıynda ótken jalpyulttyq referendýmda halqymyzdyń basym bóligi Qazaqstanda atom elektr stanııasyn salýdy qoldady. Biz osy saladaǵy jetekshi tehnologııalyq alpaýyttarmen seriktese otyryp, atalǵan jobanyń qaýipsizdigi men tıimdiligin qamtamasyz etýge umtylamyz, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaev dúnıe júzindegi sý resýrstaryna qatysty problemaǵa toqtaldy.

– Klımattyń ózgerýi jahandyq sý ıkline áser etip otyr. Álemdegi tabıǵat apattarynyń 80 paıyzdan astamy sý tóńireginde oryn alady. Bıyl bizdiń elimiz buryn-sońdy bolmaǵan alapat sý tasqynymen betpe-bet keldi. Keleshekte osyndaı tótenshe jaǵdaılar kezinde jedel áreket etip, odan keıingi qaıta qalpyna keltirý jumystaryn tez atqarý úshin qaýip-qaterdi basqarýdyń keshendi júıesin engizemiz. Sý máselesine jahan nazaryn aýdarý maqsatynda bıyl jeltoqsan aıynda Franııamen birlesip One Water sammıtin ótkizemiz. Forýmǵa qatysýshylar sý resýrstaryn jahandyq deńgeıde basqarý máselelerin talqylaıdy. Búginde Kaspıı teńizine qaýip tónip tur. Álemdegi eń úlken kóldi qutqarý – barshaǵa ortaq mindet ári bul uzaqmerzimdi halyqaralyq yntymaqtastyqty talap etedi. Osy oraıda Prezıdent Ilham Álıevtiń Kaspıı mańy memleketteriniń sarapshylar tobyn qurý týraly usynysyn qoldaımyz. Sonymen qatar Qazaqstan Aral teńizin qutqarý úshin naqty sharalar qabyldap jatyr, – dedi Prezıdent.

Qasym-Jomart Toqaev sózin qorytyndylaı kele, Ázerbaıjannyń SOP29-ǵa tabysty tóraǵalyq etkeni jáne sammıtti joǵary deńgeıde uıymdastyrǵany úshin Prezıdent Ilham Álıevke rızashylyq bildirdi. Memleket basshysy ádil, ınklıýzıvti ári ashyq klımattyq kún tártibin qalyptastyrýda Qazaqstannyń halyqaralyq seriktestermen yqpaldastyqty odan ári nyǵaıtýǵa daıyn ekenin jetkizdi.

Sammıtte 80-nen astam memlekettiń basshylary, halyqaralyq jáne óńirlik uıymdardyń jetekshileri sóz sóıleıdi dep josparlanyp otyr.