جاڭالىقتار
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ كوشپەندىلەر ويىندارىن «اشىق» دەپ جاريالادى
فوتو: World Nomad Games 2024
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ 5 دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىن رەسمي تۇردە اشىپ بەردى, دەپ حابارلايدى Halyq Uni.
اشىلۋ راسىمىندە ءسوز سويلەگەن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ كوشپەندىلەر وركەنيەتىنىڭ دۇنيە ءجۇزى تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعانىنا ەرەكشە توقتالدى. ۇلى دالا كوشپەندىلەرى ەجەلدەن بايتاق ەۋرازيانى مەكەن ەتكەنىن, جاھاندىق دامۋ جۇيەسىنە تۇبەگەيلى وزگەرىس اكەلگەنىن, سول زامانداعى وزىق تەحنولوگيانىڭ يەسى بولعانىن اتاپ ءوتتى.
كوشپەندىلەر 5 مىڭ جىل بۇرىن جىلقىنى قولعا ۇيرەتتى. دۇنيەنى دۇبىرلەتكەن سالت اتتىلار مادەنيەتىن قالىپتاستىردى. قۋاتتى قارۋ-جاراق پەن عاجايىپ زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساپ شىعاردى. ساق ءداۋىرىنىڭ التىن ادامدارى سونىڭ ايقىن دالەلى. قازاق جەرىنەن ءال-فارابي, قوجا احمەت ياسساۋي سىندى عۇلامالار شىققان. ولار الەم عىلىمىنىڭ دامۋىنا وراسان زور ۇلەس قوستى. ءبىزدىڭ بابالارىمىز الىپ مەملەكەتتەر قۇردى, ۇلكەن قالالار سالدى. ۇلى دالادا وتىرار, تۇركىستان, تاراز, سارايشىق سياقتى ساۋلەتتى شاھارلار بوي كوتەردى. كوشپەندى جۇرت باتىس پەن شىعىسقا ۇلگى بولىپ, ءتۇرلى مادەنيەتتىڭ جاقىنداسۋىنا اسەر ەتتى. وسى جەردە ەجەلگى عۇن يمپەرياسى, ودان سوڭ تۇرىك قاعاناتى سالتانات قۇردى. ولاردىڭ داڭعىل جولىن التىن وردا مەن قازاق حاندىعى جالعاستىردى. كوشپەندىلەردىڭ مادەنيەتى, رۋحاني قازىناسى, قۇندىلىقتارى ورتاق, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سونداي-اق, كوشپەندىلەر ويىندارى ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن وتەتىن الەمدەگى ەڭ ءىرى دودا ەكەنىن ءارى ونى «كوشپەندىلەر وليمپياداسى» دەۋگە بولاتىنىن ەرەكشە ايتتى.
ۇلى دالا ءدۇبىرى ەلىمىز ءۇشىن تاريحي وقيعا. سارىارقانىڭ سايىن دالاسى 5 كۇن بويى دۇبىرگە تولادى. كۇللى الەم جۇرتى ناعىز كوشپەندىلەردىڭ بولمىسىنا كۋا بولادى. بۇل بىرلىك پەن تاتۋلىقتىڭ تويى. 5-ءشى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىن اشىق دەپ جاريالايمىن, دەدى – قاسىم-جومارت توقاەۆ.
دكو ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى رومان سكليار الەمنىڭ 20 مەملەكەتىنەن كەلگەن 1600 ۆولونتەرعا العىسىن ءبىلدىردى. ال دۇنيەجۇزىلىك ەتنوسپورت كونفەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ءبىلال ەردوعان قازاقستاننىڭ ۇلكەن سۋ تاسقىنىن باستان وتكەرگەنىن, بىراق بۇل تابيعي اپاتتى ابىرويمەن جەڭىپ, ءداستۇرلى ويىنداردى ويداعىداي ۇيىمداستىرۋعا كوپ كۇش جۇمساعانىن اتاپ ءوتتى.
دۇنيەجۇزىلىك ەتنوسپورت كونفەدەراتسياسى رەتىندە ءبىز ءداستۇرلى سپورت تۇرلەرىن بۇكىل الەمگە تاراتۋعا باعىتتالعان جاڭاشىل كۇش-جىگەردىڭ ءبىر بولىگىمىز. بەس قۇرلىقتا, 22 ەلدە 32 مۇشەسى بار بۇل سپورت تۇرلەرى تەك سايىستى عانا بىلدىرمەيدى. ولار سونىمەن قاتار, ءبىزدىڭ مادەني بايلىعىمىزدىڭ, دوستىعىمىزدىڭ جانە ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ بەلگىسى. ءبىز ءداستۇرلى سپورت تۇرلەرىنىڭ ينستيتۋتتاندىرىلۋىن ەرەكشە باعالايمىز جانە تىلدەرىمىزدەگى, يدەيالارىمىزداعى, جۇمىستارىمىزداعى ۇندەستىكتى قاستەرلەيمىز, – دەدى ول.
«استانا ارەنا» ستاديونىندا وتكەن شاراعا وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ, قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ, تۇرىكمەنستان حالك ماسلاحاتىنىڭ توراعاسى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ, تاتارستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رايسى رۋستام ميننيحانوۆ, ساحا رەسپۋبليكاسىنىڭ باسشىسى ايسەن نيكولاەۆ, موڭعوليانىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى ەنحبايار نامبارىن, دۇنيەجۇزىلىك ەتنوسپورت كونفەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ءبىلال ەردوعان, سونداي-اق يۋنەسكو, اوسشك, بۇۇ دۇنيەجۇزىلىك تۋريزم ۇيىمى, تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى, تۇركسوي, تۇركى ينۆەستيتسيالىق قورى, تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى, يسلام سپورت قاۋىمداستىعى, ازىق-ت ۇلىك قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى يسلام ۇيىمىنىڭ باسشىلارى, ەۋروپا وداعىنىڭ ورتالىق ازياداعى ارنايى وكىلى جانە باسقا دا رەسمي تۇلعالار قاتىستى.
ايتا كەتەيىك, 5 دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى 2024 جىلعى 8-13 قىركۇيەك ارالىعىندا استانادا وتەدى. ويىندار تۇجىرىمداماسى ءۇش نەگىزگى باعىتتا اينالادى: سپورت, مادەنيەت جانە عىلىم, بارلىعى 21 باسەكەگە قابىلەتتى سپورت ءتۇرىن قامتيدى. الدىن الا باعالاۋلار بويىنشا, استاناعا 100-دەن استام ەلدەن 3000-عا جۋىق قاتىسۋشى سپورتتىق ارەنالاردا دا, مادەني جانە عىلىمي باعدارلامالاردا دا 7 كۇندىك جارىستارعا قاتىسۋ ءۇشىن كەلەدى. 21 ويىن تۇرىنەن جارىس استانانىڭ ۇزدىك سپورت الاڭدارىندا وتەدى. ولاردىڭ ىشىندە: ات جارىسى, ۇلتتىق كۇرەس تۇرلەرى, ءداستۇرلى ينتەللەكتۋالدى ويىندار, شىعىس جەكپە-جەگىنەن جارىستار, ءداستۇرلى ساداق اتۋ, ۇلتتىق اڭ اۋلاۋ تۇرلەرى, ات جارىسى, حالىق ويىندارى. ويىنداردا 97 مەدال جيىنتىعى تالاسقا تۇسەدى.
بۇگىنگى اشىلۋ سالتاناتىن ەلىمىزدىڭ «قازاقستان», «قازسپورت», «حابار», «ەل ارنا», «جىبەك جولى», «Silk Way», «Sport Plus» ارنالارىمەن قاتار, تۇركيانىڭ TRT AVAZ ارناسى, قىرعىزستاننىڭ 5 تەلەارناسى, حالىقارالىق «مير», «مير 24» ارنالارى, رەسەيدىڭ «ستارت LIVE» سپورت ارناسى, تاتارستاننىڭ «تنۆ قازان» تەلەارناسى, وزبەكستان مەن تۇركىمەنستاننىڭ مەملەكەتتىك ارنالارى تىكەلەي ەفيردە كورسەتتى. كوشپەندىلەر ويىندارى تاريحىندا مۇنداي حالىقارالىق دەڭگەيدە اۋقىمدى تەلەحابار تاراتۋ ءبىرىنشى رەت قولعا الىنىپ وتىر.