Prezıdent úndeýiniń astarynda ne jatyr?

Saıasattanýshy Ǵazız Ábishev jýrnalıstermen júzdesýde Qasym-Jomart Toqaev aldaǵy besjyldyqtaǵy eń mańyzdy máseleniń basyn ashyp alǵanyn aıtady,-dep habarlaıdy Qandastar.kz

О́ıtkeni is basyndaǵy Memleket basshysynyń bılik tizginin óz erkimen bosatatynyn bilse, jańa kóshbasshylar ilgeri umtylyp, el aýzyna iligýge, jurtshylyqtyń kózine túsýge tyrysady, bul salamatty básekelestik týǵyzady.

Prezıdent jeti jyldyq jáne bir rettik prezıdenttik merzim bekitilgenin eske saldy. Bul degenimiz, 2029 jyldyń 2 jeltoqsanynan keshiktirmeı, Qazaqstan tarıhynda úshinshi Prezıdent saılanady degen sóz. Ári qaraıǵy kókjıekte 2036 jyldan uzamaı, tórtinshi Prezıdent paıda bolady. Qasym-Jomart Toqaev «biz eshqashan keri qaıtpaımyz» dep ádeıi qadap aıtty. Iaǵnı, bir rettik «jetilik» – is basyndaǵy Memleket basshysynyń prınıpti ustanymy. Jańa saıası ómir shyndyǵy», – dedi Ǵazız Ábishev.

Saıasattanýshy kórshi Qyrǵyzstannyń Prezıdenti Sadyr Japarov – 2031 jylǵa deıin, Reseı Prezıdenti Pýtın – 2036 jylǵa deıin, О́zbekstan Prezıdenti Shavkat Mırzııoev – 2037 jylǵa deıin, Túrikmenstannyń jas kóshbasshysy Serdar Berdimuhamedov – sheksiz qaıta saılana beretinin eske saldy. Onda aımaqta Qazaqstanda birinshi bolyp, Prezıdent aýysýy múmkin.

Qoǵam «bes dushpannan» qashyq bolady

Atalǵan rásimde Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan «damýdyń jańa satysyna qadam basty» dep esepteıtinin jetkizdi.

«Qazaqstannyń saıası júıesi túbegeıli ózgerdi. Parlamenttiń yqpaly, Úkimettiń jaýapkershiligi aıtarlyqtaı artty. Bılik tarmaqtary arasyndaǵy tepe-teńdik ornyǵa tústi. Saıası partııalardyń qoǵamdyq róli kúsheıdi. Bir sózben, saıası jáne qoǵamdyq mádenıet úlken ózgeriske ushyrady. Eń mańyzdy bastamanyń biri – Prezıdent 7 jyldyq merzimge 1 ret qana saılanady! Osy sheshimniń saıası mán-maǵynasy erekshe, bul – memleketti basqarý isinde jańa standart qalyptastyratyn mańyzdy qadam. Reformalar, ózgerister áli de jalǵasa beredi. Eń bastysy, bul ózgerister – halyqtyń tańdaýy. Sondyqtan biz eshqashan keri qaıtpaımyz, tek alǵa qaraı júremiz», – dedi ol.

Aıtqandaı, sarapshylar Qasym-Jomart Toqaev óz qolynan marapat alǵan jýrnalısterge salmaqty júk artqanyna nazar aýdartty. Olar prezıdenttik saıası reformany endi ornyqtyrýǵa kúsh salýlary kerek.

«Sizder tyń bastamalardy jurtshylyqqa jan-jaqty túsindirýge zor úles qostyńyzdar. Shyn máninde, barlyq reformany ózderińizben birge atqardyq deýge bolady. Biraq ózgeristerdi júzege asyrý bir basqa, al ony ornyqtyrý bir bólek! Ol úshin qoǵamdyq sana túbegeıli jańǵyrýǵa tıis», – deı kele, Memleket basshysy jýrnalıster qaýymy osy mańyzdy jumysqa zor jaýapkershilikpen qaraıtynyna senim bildirdi.

Qasym-Jomart Toqaev tól Prezıdenttigi tusynda qoǵamdy qandaı kesirli qubylystardan qashyq qylýǵa, aryltýǵa kúsh salatynyn atady. Jurtty nashaqorlyqtan, qumaroıyndardan, turmystyq zorlyq-zombylyqtan, vandalızmnen jáne ysyrapshyldyqtan qutqarýdy mindet dep sanaıtynyn jetkizdi. Ol turmystyq zorlyq-zombylyqqa tosqaýyl qoıylatynyn jetkizdi.

«Elimizdegi árbir shańyraq – qazaq otbasynyń úlgisine aınalýy kerek! Árıne, qabyldanǵan zań barlyq qaterdi birden joıyp jibermeıdi. Bul – uzaq ári kúrdeli úderis. Zań jazalaý úshin emes, eń aldymen, quqyqtyq mádenıetti qalyptastyrý úshin mańyzdy. Oǵan búkil qoǵam bolyp atsalysý qajet», – dedi Prezıdent.

Eń qaýipti áleýmettik keseldiń biri – lýdomanııa. Qumar oıynǵa táýeldilik kóptegen azamatty orǵa jyǵyp, qaryzǵa belshesinen batyrady, otbasynyń shyrqyn buzady, qylmysqa, sýııdke ıtermeleıdi. Osyǵan baılanysty keshegi jalpy otyrysynda Senat qumar oıyndaryna, lýdomanııaǵa qarsy zań jobasyn maquldady.

Memleket basshysy bul zańdy kóp uzatpaı, oǵan tez qol qoıatynyn málim etti jáne atalǵan zańnyń kúshine enýi azamattarymyzdy, eń aldymen, óskeleń urpaqty osy zııandy áleýmettik dertten saqtaýǵa múmkindik beretinine senim bildirdi. О́ıtkeni ınternet damyǵan saıyn lýdomanııa problemasy ýshyǵa tústi jáne naǵyz áleýmettik indetke aınala bastady. Bul ultymyzdyń bolashaǵyna qater tóndiredi.

Prezıdent jýrnalısterdi bılikke shaqyrdy

Ol Nurtóre Júsip, Ermurat Bapı, Qazybek Isa, Sergeı Ponomarev, Janarbek Áshimjan, Bıbigúl Jeksenbaı, Aıgúl Qapbarova sekildi jýrnalıster búginde depýtat bolyp otyrǵanyn mysalǵa keltirdi.

«Jańa aqparattyq dáýirge qadam bastyq. Osy oraıda memlekettik basqarý júıesi sóz biletin, tıimdi ári jan-jaqty qarym-qatynas ornata alatyn adamdarǵa zárý. Sondyqtan óz mansabyn memlekettik qyzmetpen baılanystyrǵan nemese baılanystyrýdy josparlap júrgen áriptesterińiz osy salada da óz áleýetin tolyq júzege asyra alady», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Prezıdent jańǵyrý jumystary jalǵasatynyn aıtty, biraq ol endi bılik júıesin emes, qoǵamnyń ózin jańǵyrtýǵa ekpin túsiretin bolsa kerek.

«Men elimizdi túbegeıli jańǵyrtý úshin zańnamalyq ózgeristermen, kadrlyq sheshimdermen, saıası jáne ekonomıkalyq reformalarmen ǵana shektelý azdyq etetinin udaıy aıtyp kelemin. Biz progressıvti ult retinde qoǵamdyq jáne jeke qundylyqtar júıesin jańartý úshin kóp ter tógýimiz kerek», – degen Memleket basshysy qazaqstandyqtarda «joǵary ekologııalyq sana» qalyptastyrýǵa basymdyq beretinin nyqtady. Mysaly, búkil respýblıkany qamtıtyn senbilikter óristeıdi.

Elimizde «Taza Qazaqstan» akııasyn qoldaǵan shyn mánindegi halyqtyq qozǵalys óris aldy. Bul kezdeısoq emes.

«О́kinishke qaraı, tabıǵat aıasyndaǵy demalys oryndarynda jáne eldi mekenderdiń aınalasynda úıilip jatqan qoqysty kún saıyn kóremiz. Bul – jaýapsyz adamdardyń isi. Qoǵamdyq oryndarda qarapaıym tazalyq erejeleri saqtalmaıdy. Budan adamnyń tárbıesizdigi ǵana kórinbeıdi, sondaı-aq ol búkil elimizdiń damýyn tejeıdi. «Taza Qazaqstan» aýqymdy ekologııalyq akııasyna júzdegen myń adam qatysyp, ondaǵan myń tonna qoqys jınaldy. Olarǵa rızashylyǵymdy bildiremin. Bul akııa turaqty túrde jalǵasady. Aýlalarymyz ben kóshelerimizdegi, saıabaqtar men qoryqtardaǵy, ózen-kólderdegi tazalyq pen tártiptiń saqtalýy barsha azamatqa tikeleı baılanysty», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Onyń taǵy bir bastamasy – dombyra aspabyn ulyqtaý sharalary keń óris almaq.

«Aldymyzda «Ulttyq dombyra kúni» kele jatyr. Dombyra – qazaqtyń jany, ult bolmysynyń aınasy. «Naǵyz qazaq qazaq emes, naǵyz qazaq – dombyra». Biz ulttyq biregeıligimizdi saqtaǵymyz kelse, qasterli aspapty qadir tutýymyz qajet. Ol – bizdiń tereńnen tamyr tartatyn tól tarıhymyzdyń kýágeri. Mereıli mereke ónerimizdi órge shyǵaryp, tutastyǵymyzdy nyǵaıta túsý úshin kerek. Men ulttyq qundylyqty ulyqtaıtyn bastamalardy barynsha dáripteý qajet dep sanaımyn. Dombyra kúni sonyń aıqyn kórinisi bolýǵa tıis», – dedi Prezıdent.

Demek, Memleket basshysynyń ózi mán bergen soń, shildeniń birinshi jeksenbisinde merekelenetin «Ulttyq dombyra kúni» endi respýblıkalyq deńgeıde, keń aýqymda toılana bastaýy yqtımal.