قارجى جانە تولەمدەر
پرەزيدەنت جاڭا بيۋدجەت كودەكسىنە قول قويدى
فوتو: Zakon.kz
2025 جىلى 15 ناۋرىزدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيۋدجەت كودەكسىنە قول قويدى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz
كودەكستىڭ ءبىرىنشى بلوگى مەملەكەتتىك قارجى تۋرالى ەرەجەلەرگە ساي سالىق-بيۋدجەت, اقشا-نەسيە جانە فيسكالدى ساياساتتى بايلانىستىرۋعا باعىتتالعان, دەپ ناقتىلايدى اقوردانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
ەكىنشى بلوك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ دەربەستىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ, بيۋدجەت پروتسەسىن وڭتايلاندىردى. بيۋدجەت پروتسەستەرىنىڭ مەرزىمدەرى مەن كەزەڭدەرى قىسقارتىلدى. بيۋدجەتتىك باعدارلامالار اكىمشىلەرىنىڭ وكىلەتتىكتەرى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ەداۋىر كەڭەيتۋ ەسەبىنەن بلوكتىق بيۋدجەت ەلەمەنتتەرى ەنگىزىلدى.
مەملەكەتتىك ورگاندارعا بيۋدجەتتىك باعدارلاما شىعىستارىنىڭ 15 پايىزى كولەمىندەگى قاراجاتتى دەربەس باسقارۋ قۇقىعى بەرىلدى. مەملەكەتتىك ورگاندار بيىل جۇمسالماعان بيۋدجەت قارجىسىن كەلەسى جىلدىڭ قاڭتار ايىنان باستاپ پايدالانا الادى. بۇل شىعىستاردى ۇزدىكسىز قارجىلاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءۇشىنشى بلوك پارلامەنتتىك باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە ارنالعان. مەملەكەتتىك كەپىلدىكتەردى, مەملەكەت كەپىلگەرلىكتەرىن بەرۋ ءليميتىن, ۇكىمەتتىك بورىش ءليميتىن جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار بورىشىن, كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ سىرتقى قارىز ءليميتىن پارلامەنت قاراستىرىپ, بيۋدجەت تۋرالى زاڭمەن بەكىتەدى.
ءتورتىنشى بلوك بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىن جوسپارلاۋ ساپاسىن ارتتىرۋ جانە بيۋدجەت قارجىسىن ءتيىمدى پايدالانۋ جونىندە پارمەندى شارالار قابىلداۋدى كوزدەيدى. كودەكستە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنە قاتىستى مەملەكەتتىك ديۆيدەند ساياساتىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى بەلگىلەنگەن.
بەسىنشى بلوك جيناق فۋنكتسياسىنا باسا نازار اۋدارا وتىرىپ, ۇلتتىق قوردى پايدالانۋ شارتتارىن بەلگىلەيدى. ۇلتتىق قوردى پايدالانۋ پرەزيدەنت بەكىتكەن ماقساتتى باعدارلارمەن شەكتەلەدى. قوردىڭ قاراجاتىن ىشكى قارجى قۇرالدارىنا سالۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى. بۇل اقشانى بيۋدجەتتەن تىس پايدالانۋعا جول بەرمەيدى. ۇلتتىق قوردىڭ نىسانالى ترانسفەرتى تەك جالپىحالىقتىق ماڭىزى بار نىساندار مەن جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا عانا پايدالانىلادى. ول ءۇشىن ءتيىستى كريتەريلەر ەنگىزىلدى.
التىنشى بلوك كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ بورىشىن قوسا العاندا, مەملەكەتتىڭ قارىز ساياساتىنا باقىلاۋدى كەڭەيتۋگە باعىتتالدى. ۋاكىلەتتى ورگاندار مەملەكەتتىك سەكتوردىڭ بورىشتىق مىندەتتەمەلەرىنە بولجاۋ, مونيتورينگ جانە باعالاۋ جۇرگىزۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرادى. كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردىڭ سىرتقى بورىش ءليميتى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى زاڭمەن بەلگىلەنەدى.
تۇزەتۋلەردىڭ جەتىنشى بلوگى بيۋدجەتارالىق قاتىناستاردى جەتىلدىرە ءتۇستى. ازاماتتاردى بيۋدجەت قاراجاتىن ءبولۋ پروتسەسىنە بەلسەندى تارتۋ ءۇشىن حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت ءتارتىبى زاڭنامالىق نەگىزدە بەكىتىلگەن.
Zakon.kz جازعانداي, بيۋدجەت كودەكسىنىڭ ءماتىنى باسپاسوزدە جاريالانادى.
ايتا كەتسەك, 2025 جىلعى 19 اقپاندا وتكەن جالپى وتىرىستا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى سەناتتىڭ بيۋدجەت كودەكسىنە, سونداي-اق بيۋدجەت زاڭناماسىن جەتىلدىرۋ جانە «كونتسەسسيالار تۋرالى» زاڭنىڭ كۇشى جويىلدى دەپ تانۋ تۋرالى زاڭعا ەنگىزگەن تۇزەتۋلەردى ماقۇلدادى.
