«پۋتين مىرزا, ۇلىمدى كەشىرىڭىزشى»: قازاقستاندىق انا رەسەي پرەزيدەنتىنەن 19 جاستاعى ۇلىن بوساتۋدى سۇرادى

فوتو: وردا.كز

25 ماۋسىمدا رەسەي سوتى قازاقستان ازاماتى تۇران ۋستيۋگەۆكە ۇكىم شىعاردى. الماتى قالاسىنىڭ 19 جاستاعى تۇرعىنىنا رەسەي بيلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا, ۋكراينا جاعىندا سوعىسقا قاتىسپاق بولدى دەگەن ايىپ تاعىلىپ, 12 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى, دەپ جازدى qandastar.kz

كەلەسى كۇنى Orda.kz رەداكتسياسىنا ونىڭ اناسى ەلميرا جاڭاباەۆاعا حابارلاسىپ, ۇلىنىڭ وقيعاسىنىڭ ەگجەي-تەگجەيىن ءبىلدى.

رەسەيدىڭ فەدەرالدىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتى (فقق) تۇران ۋستيۋگوۆتى 2024 جىلعى 2 قازاندا ۇستاعان. رەسەي بيلىگىنىڭ مالىمدەۋىنشە, 19 جاستاعى الماتىلىقتىڭ تەلەفونىنان ۋكراينا قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قۇرامىنداعى «ازوۆ» بريگاداسى مەن «ورىس ەرىكتىلەر كورپۋسى» ۇيىمىنا قوسىلۋعا ارنالىپ تولتىرىلعان انكەتا تابىلعان. بۇل ۇيىمدار رەسەيدە تەرروريستىك ۇيىم رەتىندە تانىلىپ, ۋستيۋگوۆقا «تەرروريستىك ارەكەتكە قاتىسۋ ءۇشىن وقۋدان ءوتتى» جانە «تەرروريستىك ۇيىم قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋ جانە وعان قاتىسۋ» باپتارى بويىنشا ايىپ تاعىلعان. العاشقى باپ بويىنشا 7 جىل, ەكىنشى باپ بويىنشا 10 جىل بەرىلگەنىمەن, جازالار جيىنتىعى رەتىندە سوت ونى 12 جىل تۇرمەگە توعىتۋعا ۇكىم شىعارعان.

الايدا تۇراننىڭ اناسى ەلميرا جاڭاباەۆانىڭ ايتۋىنشا, مۇنداي اۋىر ايىپتاۋعا نەگىز جوق. ول ۇلى ەشقانداي اسكەري وقۋدان وتپەگەنىن, ەشبىر اسكەري قۇرىلىمعا كىرمەگەنىن ايتادى. ءتىپتى, ونىڭ سوزىنشە, تۇران جاسى بويىنشا ەرەسەك بولسا دا, پسيحولوگيالىق تۇرعىدان ءالى دە ءجاسوسپىرىم مىنەزىنەن ارىلا قويماعان.

«ونىڭ بالالىق شاعى وڭاي بولمادى, ءجاسوسپىرىم كەزىندە دە كور قيىندىق كوردى. 15 جاسىندا اكەسى قايتىس بولىپ, تۇران ونى وتە اۋىر قابىلدادى. مۇمكىن, وعان مەنىڭ, اناسىنىڭ, قامقورلىعى جەتپەي قالعان شىعار. مەنىڭ ءتورت بالام بار, ولاردىڭ ءبىرى – تۇراننىڭ ءىنىسى – ناشار ەستيدى. سول بالامدى ەمدەتۋ ءۇشىن رەسەي مەن قىتايعا اپارۋمەن بولدىم. وزىمشە قالعان بالالارعا دا كوڭىل ءبولدىم دەپ ويلايتىنمىن, بىراق بالكىم جەتكىلىكسىز بولعان شىعار», – دەيدى اناسى.

ەلميرا تۇراننىڭ جاقسى وقىعانىن ايتادى: مىسالى, كوللەدجدە قارجى ماماندىعى بويىنشا قىزىل ديپلوم الۋ ءۇشىن وعان از عانا ۇپاي جەتپەي قالعان. ەكىنشى جاعىنان, اناسى ۇلىنىڭ بويىندا ەرەسەك ادامعا ءتان ەمەس, جاسوسپىرىمگە ءتان وعاش مىنەزدەر بولعانىن بايقاعان. مىسالى, شامامەن 16 جاسىندا ءوزىن سۋرەتكە تۇسىرۋگە ءۇزىلدى-كەسىلدى تىيىم سالعان. سول سەبەپتى ينتەرنەتتەگى فوتولارىندا ول بالا كەيپىندە كورىنەدى – سەبەبى, راسىمەن دە ول ءالى بالا بولاتىن.

فوتونى ەلميرا جاڭاباەۆا بەردى

ۋكراينادا سوعىس باستالعاندا, تۇران اشىق تۇردە ۋكرايندىقتاردى جاقتاعان ۇستانىم بىلدىرە باستاعان. اناسى مۇنى جاسوسپىرىمدىك قيالدىڭ كورىنىسى دەپ تۇسىندىرەدى.

«ءبىز بۇل سوعىسقا بەيتاراپ قارايمىز. ويتكەنى ءبىز ول ەلدەردىڭ ازاماتى ەمەسپىز. مەن وعان بۇل – ءبىزدىڭ سوعىس ەمەس, ءبىز ءوز ءومىرىمىزدى ءسۇرۋىمىز كەرەك دەپ تۇسىندىرۋگە تىرىستىم. بىراق ۇلىم مەنى تىڭدامادى. كوزدەرى جانىپ تۇراتىن», – دەيدى ەلميرا جاڭاباەۆا.

وتكەن جىلى ول ۇلىنىڭ بەيتانىس ادامدارمەن حات الماسىپ جۇرگەنىن بايقاپتى.

«باسىندا VK جەلىسىندە وتىردى, سول جەردە بىرەۋلەرمەن حات جازىساتىن. كوپ ۋاقىتىن سوندا وتكىزەتىنىن بايقادىم. مەن وعان بۇنىڭ ماعان ۇنامايتىنىن ايتتىم. كەيىن سول ادامدار Telegram-عا كوشتى, چاتتا ءتۇرلى بوتتار بولدى. مەن تۇران كىممەن سويلەسىپ جۇرگەنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سول چاتتاردىڭ بىرىنە كىرىپ كوردىم. سوندا ادامداردى سوعىسقا ۇگىتتەپ جاتقانىن بايقادىم. وندا ءتۇرلى ەلدەر مەن وڭىرلەردەن ادامدار وتىردى».

چاتتاعى ۇگىت ۋكراينا جاعىندا سوعىسقا بارۋعا باعىتتالعانداي كورىنگەنىمەن, ەلميرا ولاردىڭ ۋكرايندىق اسكەر نەمەسە ارنايى قىزمەت ناقتى سەنىممەن ايتا المادى.

«ول جەردە ۋكرايندىق ارنايى قىزمەت بولدى ما, الدە رەسەيلىك پە, ءتىپتى جاي الاياقتار ما – ناقتى بىلمەيمىز. قازىر بۇل ءىستىڭ شىندىعىنا جەتە الماي وتىرمىز. مەن بۇل چاتتاردى ۇقك وكىلدەرىنە كورسەتتىم, ولاردىڭ ۇلىما ىقپال ەتىپ جاتقانىن ايتتىم. بىراق كەيىن ماعان چاتتاردى بۇعاتتاۋ تۋرالى شەشىمدى تەك جوعارعى سوت قابىلدايتىنىن ءتۇسىندىردى. ال جابىلعان چاتتاردىڭ ورنىنا جاڭالارى اشىلا بەرەدى ەكەن».

ەلميرا جاڭاباەۆا. جەكە مۇراعاتىنان

2024 جىلعى قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىندا تۇران ۋستيۋگوۆ وڭتۇستىك كورەياعا ۇشۋى ءتيىس ەدى. ەلميرانىڭ ايتۋىنشا, ول ۇلىن باسقا ەلگە جىبەرىپ, نە جۇمىس ىستەسىن, نە وقىسىن, ەڭ باستىسى – سوعىس تۋرالى ويلاردان ارىلسىن دەگەن نيەتپەن وسىنداي شەشىم قابىلداعان. ۇشاققا بيلەت تە الىنعان, وگەي اكەسى تۇراندى الماتى اۋەجايىنان شىعارىپ سالۋى كەرەك بولعان. الايدا تۇران اۋەجايعا بارماعان, اناسى مەن تۋىستارىنىڭ قوڭىراۋلارىنا دا جاۋاپ بەرمەگەن. كەيىن بەلگىلى بولعانداي, تۇران باسقا اۋەجايعا كەتكەن.

«سويتسەك, ول قاشىپ كەتكەن ەكەن. الدىمەن بىشكەككە بارىپ, ودان ماسكەۋگە ۇشىپ, كەيىن اۆتوبۋسپەن قىرىمعا وتكەن. ول ءبىر تاپسىرما العانىن ايتقان. ءبىز ونىمەن تەك قىرىمدا جۇرگەنىندە بايلانىسقا شىقتىق. سول كەزدە ول قاتتى شارشاعانىن ايتىپ: «ماعان بۇل سوعىس نە ءۇشىن كەرەك? اناشىم, كەشىر مەنى, ۇيگە قايتقىم كەلەدى», – دەدى. مەن وعان دەرەۋ ءبىرىنشى رەيسپەن قايت دەدىم. بىراق ول اقىرى قىرىمعا كەلگەن سوڭ, ءبىر كورىپ, ارالاپ شىعايىن دەدى», – دەپ ەسكە الادى ەلميرا.

كوپ ۇزاماي فقق تۇراندى سيمفەروپول قالاسىندا ۇستاپ, ونىڭ تەلەفونىنان الگى انكەتالاردى تاپقان.

«ونىڭ جاساعان جالعىز ارەكەتى – سوعىسقا قاتىسۋ ءۇشىن  انكەتا تولتىرعانى. قولىنا قارۋ الماعان, ەشكىمدى ولتىرمەگەن, ەشتەڭەنى ورتەمەگەن. شىن مانىندە, مەنىڭ ۇلىم وتە جۇمساق مىنەزدى ادام. بۇل – كادىمگى جاسوسپىرىمدىك ماكسيماليزم بولدى. ءوز-وزىنە بىردەڭە دالەلدەگىسى كەلدى. بىراق قايدا بارا جاتقانىن تۇسىنگەندە, ۇيگە قايتقىسى كەلگەن. بىراق كەش بولدى – ونى ۇستاپ الدى».

سوتقا دەيىن تۇران ۋستيۋگوۆ روستوۆ-نا-دونۋداعى فقق-نىڭ تەرگەۋ يزولياتورىندا بولدى. بۇل – ارنايى قىزمەتكە قارايتىن جابىق مەكەمە بولعاندىقتان, بايلانىس شەكتەۋلى. ەلميرا ۇلىمەن تەك ادۆوكاتتار ارقىلى بايلانىستا بولعان. العاشقى جالداعان رەسەيلىك ادۆوكات ونى 450 مىڭ رۋبلگە (قازىرگى باعاممەن شامامەن 3 ملن تەڭگە) الداپ كەتكەن. كەيىن كومەكتەسكەن باسقا ادۆوكاتتار ادال بولىپ شىققان.

«قازىر ول كوبىنە ءىنجىلدى وقيدى, قۇدايعا ءۇمىت ارتادى. ول جاساعان ارەكەتىنىڭ ۇلكەن قاتەلىك ەكەنىن ءتۇسىندى. ول تاۋبەسىنە كەلىپ, مەنەن كەشىرىم سۇرادى», – دەيدى اناسى.

سوت ۇكىمىنە قاراماستان, تۇراننىڭ اناسى ءۇمىتىن ۇزبەيدى. ول ۇلى اۋىر قىلمىس جاساماعاندىقتان, كەشىرىلۋى مۇمكىن دەپ سەنەدى.

«مەن رەسەي پرەزيدەنتىنە جۇگىنگىم كەلەدى: پۋتين مىرزا, ۇلىمدى كەشىرىڭىزشى! ول ءوز ساباعىن الدى. وعان مۇمكىندىك بەرىڭىز. مەنىڭ ۇلىم – اڭعال, بىراق رەسەيگە زيان كەلتىرە الاتىن ادام ەمەس. ونىڭ ءومىر سۇرگىسى كەلەدى», – دەيدى ەلميرا جاڭاباەۆا.

ول بۇل ءوتىنىشى مىندەتتى تۇردە رەسەي پرەزيدەنتىنە جەتەدى دەپ سەنەدى.