پۋتين, سي تسزينپين, ەردوعان: شىۇ سامميتىنە استاناعا كىمدەر كەلدى, نە ايتىلدى

فوتو: 1prime.ru

استانادا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ ءسامميتى باستالدى. جيىندا شىۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى ساياسي, ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق باعىتتاعى ورتاق وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلايدى. سامميتكە قاتىسۋ ءۇشىن كوپتەگەن مەملەكەتتىڭ پرەزيدەنتتەرى مەن حالىقارالىق ۇيىم باسشىلارى استاناعا كەلدى. بۇل تۋرالى Stan.kz اقپارات اگەنتتىگى حابارلايدى.

سامميتكە ەڭ ءبىرىنشى بولىپ كەلگەندەردىڭ ىشىندە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين بار. ونى اۋەجايدا پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ قارسى الدى.

وعان قوسا تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ ۇشاعى دا استاناعا قوندى.

سونىمەن قاتار پۋتين مەن ەردوعان كەلىسسوز جۇرگىزدى. كەلىسسوز بارىسىندا تۇركيانىڭ سينوپ قالاسىندا تاعى ءبىر اتوم ەلەكتر ستانساسى جوباسىن ىسكە اسىرۋ مۇمكىندىگىن تالقىلادى. ەردوعاننىڭ ايتۋىنشا, تۇركيا مەن رەسەي اراسىنداعى ساۋدا اينالىمى كولەمىن 100 ملرد دوللارعا جەتكىزۋ كوزدەلگەن.

«مەن بۇل مەجەگە جاقىن ۋاقىتتا جەتەتىنىمىزگە سەنەمىن. بىزدە وعان قاجەت الەۋەت تولىق بار», — دەپ اتاپ ءوتتى رەجەپ تايىپ ەردوعان.

ءسوز سوڭىندا تۇرىك كوشباسشىسى ۆلاديمير ءپۋتيندى تاياۋ ارادا تۇركياعا ساپارلاپ كەلۋگە شاقىردى.

سونداي-اق رەسەي پرەزيدەنتى توقاەۆپەن كەزدەستى. كەزدەسۋ بارىسىندا ەكى ەلدىڭ سەرىكتەستىگى تۋرالى ءسوز قوزعالدى.

«ەلدەرىمىزدىڭ بىرقاتار حالىقارالىق ۇيىمعا توراعالىق ەتىپ وتىرعانىن اتاپ وتكىم كەلەدى. قازاقستان شىۇ مەن ۇقشۇ-عا, ال رەسەي بريكس پەن تمد-عا توراعا بولىپ وتىر. سوندىقتان ءبىر-ءبىرىمىزدى قولداپ, كومەكتەسەمىز. قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعانىڭىز ءۇشىن العىس ايتامىن. البەتتە, مۇنى ۇقشۇ سامميتىنە ورايلاستىرعان تيىمدىرەك بولار ەدى. ەكىجاقتى قارىم-قاتىناسىمىزعا كەلەر بولساق, سىزدەرمەن ۇنەمى بايلانىستامىز. ەلدەرىمىز اراسىنداعى تاۋار اينالىمى ارتىپ, شامامەن 30 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇل — وتە جاقسى كورسەتكىش. رەسەي قازاقستاننىڭ نەگىزگى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى», — دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.

شىۇ ءساميتىنىڭ باستى قوناقتارىنىڭ ءبىرى – قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ توراعاسى سي تسزينپين. قاسىم-جومارت توقاەۆ  سي ءتسزينپيندى اقوردادا قوناق ەتتى. سونداي-اق قوس پرەزيدەنت بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قول قويدى.

«قىتاي قازاقستاننىڭ بريكس قۇرامىنا كىرۋىن قولدايدى. قازاقستاندى ءرولى ارتىپ كەلە جاتقان, الەمدىك ىستەرگە, جاھاندىق باسقارۋعا لايىقتى ۇلەسە قوسا الاتىن الەمدەگى ورتا دەرجاۆالاردىڭ ءبىرى رەتىندە قولدايدى», – دەدى قىتاي باسشىسى.

سي تسزينپين قىتاي مەن قازاقستان شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىن قۇرۋ ءىسىنىڭ باسىندا تۇرعانىن اتاپ ءوتتى.

«قازاقستان توراعالىعىنىڭ شىۇ قىزمەتىن دامىتۋداعى جانە بىرەگەي ىنتىماقتاستىقتى ىلگەرىلەتۋدەگى ەلەۋلى ۇلەسىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى. ەرتەڭگى استانا ءسامميتى تولىقتاي تابىسپەن وتەتىنى جانە ۇيىمىمىزدىڭ قىزمەتىن جاڭا بەلەسكە كوتەرەرى ءسوزسىز», – دەدى قحر توراعاسى.

ارتىنشا استاناعا بۇۇ باس حاتشىسى انتونيو گۋتتەريش تە كەلگەن.

«قازاقستان بەيبىتشىلىك جولىنداعى كۇرەستىڭ جارقىن ۇلگىسىن كورسەتىپ كەلەدى. ءسىزدىڭ ەلىڭىز بىرىگۋ ىسىندە دانەكەر, سونىڭ ىشىندە وتە كۇردەلى جاعدايلاردا ارقاشان التىن كوپىر, بەيبىتشىلىكتىڭ ەلشىسى بولدى. استانا كوپتەگەن بىتىمگەرلىك باستامالاردىڭ, سونىڭ ىشىندە سيريا بويىنشا استانا پروتسەسىنىڭ ورتالىعىنا اينالدى. استانا ءاردايىم بەيبىتشىلىك الاڭى بولدى. قازاقستاننىڭ بەدەلى زور. سىزدەر يادرولىق قارۋسىزدانۋ سالاسىندا كوشباسشى ەلسىزدەر جانە باسقا دا كوپتەگەن سالادا بەيبىتشىلىككە بەيىلدى ەكەندەرىڭىزدى تانىتىپ كەلەسىزدەر», – دەدى انتونيۋ گۋتەرريش.

سونىمەن قاتار موڭعوليا پرەزيدەنتى ۋحنااگينا حۋرەلسۋحان شىۇ سامميتىنە قاتىسۋ ءۇشىن ەلىمىزگە تابان تىرەگەن.

ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ 24-ءشى وتىرىسىنا قاتىسۋ ءۇشىن استاناعا كەلدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى شىۇ سامميتىنە قۇرمەتتى قوناق رەتىندە قاتىسقانى ءۇشىن يلحام اليەۆكە العىس ايتتى.

«مەن باكۋگە جانە شۋشاعا جاساعان ساپارىمدى ۇنەمى ەسكە الامىن. بۇل, شىن مانىندە, بەتبۇرىستى, ماڭىزدى, تاريحي ءمانى بار ساپار بولدى دەسەك, ارتىق ايتقاندىق ەمەس. كەلىسسوزدەر بارىسىندا ءبىز بىرقاتار ستراتەگيالىق سالا بويىنشا ءوزارا ىقپالداستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا تىڭ سەرپىن بەردىك», – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

كەلەسى بولىپ استاناعا پاكىستان يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى شاحباز شاريف تە كەلدى.

كاتار شەيحى ءتاميم بەن حاماد ءال ءتانيدى ەلورداداعى اۋەجايدا قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ قارسى الدى.

ەسكە سالساق, قاتار مەملەكەتى شىۇ ديالوگى بويىنشا ارىپتەس مارتەبەسىنە يە.

ء«سىز ءوزارا قارىم-قاتىناسىمىزدى ستراتەگيالىق دەڭگەيگە كوتەرگەنىمىزدى ەسكە سالدىڭىز. مەن قارىم-قاتىناسىمىزدى ماقتان تۇتامىن. ەلدەرىمىز ءالى دە اۋقىمدى جۇمىس اتقارۋعا, سونىڭ ىشىندە ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق بايلانىستى ودان ءارى نىعايتۋعا ءتيىس», — دەدى قاتار ءامىرى توقاەۆپەن كەزدەسۋى بارىسىندا.

قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ پەن تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون دا شىۇ سامميتىنە قاتىسادى.

وعان قوسا بەلورۋس باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكو دا استانادا. سامميت اياسىندا الەكساندر لۋكاشەنكو شەتەلدىك ارىپتەستەرىمەن بىرقاتار كەزدەسۋلەر مەن كەلىسسوزدەر وتكىزەدى دەپ بولجاندى. الداعى سامميتتە بەلارۋس ءۇشىن باستى ماسەلە – ەلدى شىۇ-عا مۇشەلىككە قابىلداۋ ءراسىمىن اياقتاۋ. ەسكە سالساق, بەلارۋس رەسپۋبليكاسى 2010 جىلدان بەرى شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا قاتىسىپ كەلەدى.

سامميتكە قاتىساتىندار اراسىندا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى چجان مين دە بار.