«سالافيلىك-ۋاحابتىق ءدىني اعىمعا تىيىم سالۋ كەرەك» زيالى قاۋىم پرەزيدەنتكە جولداعان اشىق حاتىن جاريالادى

قر پرەزيدەنتى
ق.توقاەۆ مىرزاعا,
قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى م.س.اشىمباەۆ مىرزاعا,
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ە.ج.قوشانوۆ مىرزاعا,
قر باس پروكۋرورى
ب.اسىلوۆ مىرزاعا
قر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى
ە.ا. ساعىمباەۆ مىرزاعا

اشىق حات!

ەلىمىزدە ءدىني-راديكالدىق باعىتتار كۇش الىپ كەلەدى. سوڭعى كەزدەرى ءتىپتى قارقىندى تۇردە دامۋدا. وعان دالەل — ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىز, ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىمىزگە ايرىقشا شابۋىلدار جاسالىپ جاتقانى. بۇدان بىلاي مەملەكەت تاراپىنان ناقتى شارالاردى قولعا الماسا, مۇلدە كەش بولاتىنى ءسوزسىز.
ونىڭ ۇستىنە وزبەكستان مەن قىرعىزستان سالافيتتىك-ۋاھابيتتىك جات يدەولوگياعا تىيىم سالۋدى قولعا الدى. وزبەكستان ءتىپتى زاڭ شىعارىپ ۇلگەردى. ەگەر ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە مەملەكەت ناقتى زاڭ قابىلداماسا, كورشى ەلدەردەگى تەرىس ءدىني اعىم وكىلدەرى قازاقستانعا قاراي اعىلادى. سوندىقتان مەملەكەت تاراپىنان زاڭ قابىلداۋ جونىندە شەشىم شىققانى كوپشىلىك تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ وتىر.
وسى كۇندەرى تۋىستار, جاستار, ءتىپتى ءبىر وتباسى مۇشەلەرى ءدىن ماسەلەسىمەن ءبىر-بىرىمەن ارازداسىپ, ءبىر داستارقان باسىنا وتىرا المايتىن جاعدايعا جەتتى. بۇل ۇلتتى بولشەكتەۋ سالدارى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە دە وراسان زور نۇسقان كەلتىرمەك.
مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ كەز كەلگەن تۇرىندە سالافيتتەردىڭ, گۇلەنشىلەردىڭ, سۇلەيمەنشىلەردىڭ, قۇرانيتتەردىڭ, سوفىلاردىڭ سونداي-اق وزگە دە ءدىني سەكتا وكىلدەرىنىڭ كىرىپ كەتپەۋىن بيلىك قاتال قاداعالاۋى ءتيىس.
تەرىس ءدىني اعىمدار يسلام ءدىنى اتىنا كىر كەلتىرىپ وتىرعانىن دا باسا ايتۋىمىز كەرەك.
الدا قايتا قارالاتىن زاڭ جوباسىنا عالىمدار, ۇستازدار, اقىن-جازۋشىلار, جۋرناليستەر, ونەر ادامدارى, جالپى, قوعام بەلسەندىلەرى وزىڭىزگە تومەندەگىدەي ۇسىنىستار جولدايدى:
1. قوعامدىق ورىنداردا نيقاب, پارانجا (بەتتى تولىقتاي بۇركەپ جاۋىپ) كيىپ جۇرۋگە تىيىم سالىنسىن;
2. سالافيلىك بەلگىدەگى مۇرتسىز ساقال قويۋشىلار, قىسقا بالاقتىلار قاتاڭ قاداعالاۋعا الىنسىن;
3. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ, سول مەكەمەگە قاراستى جارتىلاي مەملەكەتتىك ۇيىمداردىڭ ءدىني ۇگىت-ناسيحاتپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋ قاجەت. سەبەبى قانداي باعىتتىڭ ناقتى دۇرىس ەكەنىن بىلمەستەن-اق ءاربىر مەكەمە وزدەرىنشە ناسيحاتتىق جۇمىستار جۇرگىزەدى. بۇل زاڭعا قايشى. كوڭىلى تازا, نيەتى دۇرىس جاس تولقىن وزدەرى دە سونىسىن تۇسىنبەي ارانداتۋشى توپتاردىڭ قارماعىنا توپىرلاپ ءتۇسىپ جاتىر. ءدىني اعىمداردىڭ مۇددەسىن كوكسەيتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر بار بولسا, ولار قىزمەتتەن كەتۋى ءتيىس.
4. الەۋمەتتىك جەلىدەگى ءارتۇرلى ءدىني اعىمداردىڭ ۇلتتىق يدەولوگياعا قاۋىپ توندىرەتىن ۇگىت-ناسيحاتتارىنا توقتام جاساعان ءجون. اسىرەسە, الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى تەرىس ءدىني اعىمدارعا جاسالعان ۇگىت-ناسيحاتتار قاتاڭ قاداعالانۋى ءتيىس. الەۋمەتتىك جەلىدەگى ۋاعىزدار تەكسەرۋدەن ءوتۋى قاجەت.
5. ءارتۇرلى ءدىني اعىمدارعا سىرت ەلدەردەن قولداۋ جاسالىپ وتىر. ولاردىڭ قارجى كوزدەرىن انىقتاپ, شەتتەن قارجىلاندىرۋ جولدارىنا تىيىم سالىنۋى كەرەك. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى باتىل ارەكەت جاساۋىن تالاپ ەتەمىز.
6. سوڭعى 30 جىلدا ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ ورنىن ءدىني يدەولوگيا باسىپ, جاستار ءوز تامىرىنان, ءوز تەگىنەن, ۇلتتىق بولمىسىنان جەرىپ جاتىر. سول سەبەپتى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دامىتاتىن ارنايى مەملەكەتتىك باعدارلاما قابىلدانۋى قاجەت. سونىڭ اياسىندا جۇيەلى, ناقتى جۇمىستار جۇرگىزىلۋى كەرەك.
7. ەلدى دامىتاتىن, كوگەرتەتىن – ءدىن ەمەس, عىلىم مەن ءبىلىم. عىلىم مەن بىلىمگە جاستاردى تارتۋدىڭ, قىزىقتىرۋدىڭ ءادىس-تاسىلدەرى زەردەلەنىپ, عىلىم مەن ءبىلىم سالاسىن ناسيحاتتايتىن جوبالار جۇيەلى ىسكە اسۋى ءتيىس.
8. بۇگىندە يدەولوگيا سالاسى بوس قالعاندىقتان, ونىڭ ورنىن ءارتۇرلى ءدىني اعىم جەتەكشىلەرى, ۋاعىزشىلار تولتىرۋدا. بلوگەرلەر مەن انشىلەر, ۋاعىزشىلار جاستار ەلىكتەيتىن تۇلعالارعا اينالىپ وتىر. سونىڭ ورنىن ەلدى ناقتى دامىتاتىن عالىمدار, تاريحشى-ەتنوگرافتار, كاسىپكەرلەر, جالپى, ەڭبەك ادامدارى باسۋى ءتيىس. وسى باعىتتا جوبالار ارنايى ىسكە اسىرىلىپ, بارلىق باق ۇيىمداسقان تۇردە جۇمىلدىرىلۋى كەرەك.
9. ەلىمىزدە جىل سايىن مەشىتتەر قارقىندى تۇردە سالىنىپ جاتىر. كەي جاعدايدا بۇل قۇرىلىس جۇمىستارىنا مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ دا بار ەكەنى سەزىلەدى. بۇدان ءارى مەشىتتەردىڭ ورنىنا بالاباقشالار مەن مەكتەپتەر, ۋنيۆەرسيتەتتەر (جاتاقحانالار) سالىنۋى كەرەك. بالاباقشا جەتىسپەيدى, كەزەكتە تۇرعانداردىڭ سانى ەسەپسىز. مەكتەپتە بالالار 2-3 اۋىسىمدا وقيدى. ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ جاتاقحانا ماسەلەسى دە وتە وزەكتى. ستۋدەنتتەردىڭ تەك 1-كۋرستا وقيتىندارى عانا جاتاقحانادا جاتۋعا مۇمكىندىگى بار. بىلتىرعى جىلعى ەسەپ بويىنشا الماتى قالاسىندا سول 1-كۋرس ستۋدەنتتەرىنىڭ نەبارى 40 پايىزى جاتاقحانامەن قامتىلعان. ال مەشىتتەر اپتاسىنا ءبىر كۇن عانا, ونىڭ وزىندە سول جۇما كۇنىنىڭ ءتۇس مەزگىلىندە عانا پايدالانىلادى. ال عىلىم مەن ءبىلىم الۋى ءتيىس جاستار پاتەراقىسىن تولەۋ ءۇشىن وقۋدىڭ ورنىنا جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر بولىپ وتىر. تولىق ءبىلىم الۋ ءۇشىن ولاردى تولىقتاي جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. كاسىپكەرلەردى وسى باعىتتاعى قۇرىلىس جۇمىستارىنا ىنتالاندىرعان ءجون. مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ قاجەت.
10. مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە (م.تازابەكوۆ ءبىر كەزدە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى), ۋنيۆەرسيتەتتەردە, مەكتەپتەردە (اسىرەسە, سپورت مەكتەپتەرىندە) ءدىن وكىلدەرىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزۋگە تىيىم سالىنۋى قاجەت. ولاردىڭ ورنىنا تاريحشى-ەتنوگرافتارمەن, عالىمدارمەن, ەڭبەك ادامدارىمەن كەزدەسۋلەردى كوبەيتكەن دۇرىس. اتاۋلى مەكەمەلەردە ءدىني راسىمدەر, ءدىني ءىس-شارالار وتۋىنە دە تىيىم سالىنۋى كەرەك. اش قۇرساق ستۋدەنتتەرگە جاتاقحانادا اۋىزاشار جاساپ بەرىپ, ۋاعىزشىلار ءوز اعىمىنىڭ قاقپانىنا وپ-وڭاي تۇسىرەدى. بۇگىنگە دەيىن وسى جاعداي قالىپتاسىپ وتىر.
ءار اۋىلدا ەكى مەشىتتەن. ەكەۋى دە بوس قاڭىراپ تۇرادى. تەك جۇما كۇنى تۇستە بىرەۋىنە عانا كىسىلەر جينالادى. ال سول اۋىلداردا مادەنيەت وشاقتارى جوق. جول ناشار. قاۋىپسىز باسسەين جوق. جىل سايىن جازدا بالالار سۋعا اعىپ, وزەندەرگە باتىپ كەتىپ جاتىر.
11. Talim tv, “حالىق ارنا” سياقتى تەلەارنالار جابىلىپ, ونىڭ ورنىنا عىلىم مەن ءبىلىم تۋرالى تەلەارنالار كوپتەپ اشىلۋى قاجەت. مەملەكەتتىك اقپارات قۇرالدارىنداعى (“قازاقستان”, “قازاق راديوسى” سياقتى ) ءدىني باعدارلامالار جابىلىپ, ورنىن عىلىم تۋرالى جوبالار باسۋى كەرەك. بۇل باعدارلامالار قازىردىڭ وزىندە زاڭعا قايشى جۇمىس ىستەپ تۇر. مەملەكەت دىنگە قاراجات سالماۋى كەرەك. ءدىن ۋاعىزدارى تەك مەشىت پەن مەدرەسەدە عانا ايتىلۋىن ءجىتى قاداعالاۋ قاجەت.
12. مەشىتتەرگە ساداقادان, زەكەتتەن تۇسەتىن قاراجاتتارعا اشىق جۇيە ارقىلى باقىلاۋ ورناتىلۋى قاجەت. سەبەبى ەلدىڭ قاراجاتى قانداي دا ءبىر تەرروريستىك ۇيىمداردى, راديكالدىق توپتاردى قارجىلاندىرۋعا جۇمسالۋى ابدەن مۇمكىن. حالىقتىڭ دا مەشىتكە بەرىپ جاتقان ءوز قاراجاتتارىنىڭ قالاي جۇمسالىپ جاتقانىن كورىپ-ءبىلىپ وتىرۋعا تولىقتاي قۇقىعى بار.
13. سپورت سالاسىنداعى سالافيتتەردى انىقتاپ, قاتاڭ باقىلاۋعا الۋ كەرەك. سپورتتاعى سالافيتتەر دايىندىقتان وتكەن «حاليفات اسكەرلەرى» ەكەنىن جاقسى ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. سپورت سالاسىنداعى اسىرەدىنشىلدىكتى توقتاتۋ ءۇشىن جاس سپورتشىلارعا ۇلتتىق قۇندىلىقتىڭ ءدانىن ەگۋ كەرەك جانە قوعامدىق سپورت ءتۇرىن دامىتىپ, اۋىلداردا سپورت كەشەندەرىن كوپتەپ سالۋدى قولعا الۋىمىز ءتيىس.
14. تۇرمەدەگى ءسالافيزمنىڭ دامۋىنا توقتاۋ سالىنۋى ءتيىس. اباقتىدا تاربيە قۇرالى رەتىندە ۇلتتىق قۇندىلىقتار نەگىزگە الىنعانى ءجون. تۇرمەدەگى سالافيتتىك اعىم وكىلدەرى دە داپ-دايىن «حاليفاات اسكەرلەرى» ەكەنىن ءبىر ءسات تە ەستەن شىعارماۋ كەرەك. بۇل – ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە ءتونىپ تۇرعان ۇلكەن قاۋىپ. وسى كۇنى تۇرمەدەگى نامازحاندار اباقتىعا قامالعان پەدوفيلدەر مەن قىز زورلاۋشىلاردى قورعاۋلارىنا الىپ, قامقورلىق جاسايتىندىقتارى دا اشىق ايتىلا باستادى.
15. اسكەريلەر اراسىندا دا اسىرەدىنشىلدەردىڭ پايدا بولعانى جايلى اقپاراتتار تاراپ ءجۇر. پوليتسيا, كەدەن قىزمەتكەرلەرى, جالپى قۇقىق قورعاۋ سالاسى بويىنشا مامانداردىڭ, اسكەريلەردىڭ اراسىندا پروفيلاكتيكالىق جۇمىستار جۇرگىزىلىپ, قاتاڭ تىيىم سالىنىپ, قاداعالاۋ كەرەك. ونىڭ ورنىنا, ۇلتتىق تاريح پەن سالت-ءداستۇرى, باتىرلار جىرلارىن وقىتىپ, ولاردىڭ بويىنا وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەردى دامىتۋعا كوڭىل ءبولىنۋى ءتيىس.
16. ءدىني كىتاپتار قايتا سۇزگىدەن ءوتىپ, زەرتتەلىپ, ساراپتالىپ قانا ۇسىنىلۋى كەرەك. راديكالدىق يدەيالار تاراپ جۇرگەن كەز كەلگەن كىتاپتىڭ كىتاپ دۇكەندەرىندەگى ساتىلىمى توقتاتىلىپ, كىتاپحانالاردان دا جويىلۋى كەرەك.
17. وڭ مەن سولىن تانىمايتىن, 18 جاسقا تولماعان جاستاردىڭ مەشىتكە بارۋىنا قاتاڭ تىيىم سالىنۋى كەرەك. مەكتەپ جاسىنداعى بالالار مەكتەپتەگى ءبىلىمدى ءبىرىنشى ورىنعا قويۋى كەرەك. تيىسىنشە مەدرەسەلەرگە شاكىرتتەردى مەكتەپ باعدارلاماسىن وقىپ شىققاننان سوڭ عانا قابىلدايتىن جاڭا جۇيە قاجەت. سەبەبى مەدرەسەدە دىنگە باسا نازار اۋدارىلىپ, ادامعا قاجەتتى جالپى ءبىلىم دۇرىس وقىلماي قالادى. سوندىقتان, مولدالار ساناعا سىيمايتىن, قيسىنسىز ۋاعىزدار ايتادى.
18. يمامداردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن ءار كەز كوتەرىپ وتىرۋ قاجەت. ولارعا وتاندىق تاريح, سالت-ءداستۇر, فولكلور جانە تاعى باسقا ۇلتتىق قۇندىلىقتار تۋرالى وقىتىلۋى كەرەك. جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى بويىنشا دا كۋرستاردان ءوتىپ, ساۋاتتىلىقتارىن ارتتىرۋ قاجەت. وزبەكستاندا 1990-شى جىلدارى شەتەلدەن ءبىلىم الۋعا تىيىم سالىنعان ەكەن. بىزگە دە يمامداردىڭ شەت ەلدەردە ءدىني ءبىلىم الۋىنا شەكتەۋ قويىلۋى كەرەك.
19. ايەلدەردىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسىن كوتەرۋ. «تالاق» ۇعىمى بويىنشا ايەلدەردىڭ الەۋمەتتىك قۇقىقتارى تاپتالۋدا. ولاردىڭ ءتىزىمى جاسالىپ, دەنساۋلىعى تەكسەرەلۋى كەرەك. مەملەكەت ەم-دوم جانە پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋى قاجەت. «تالاق» ايتىپ قىزداردى تاستاپ كەتەتىن ەر-ازاماتتارعا قولدانىلاتىن جازا كۇشەيتىلۋى ءتيىس. مەشىتتەگى نەكەلەر تەك مەملەكەت بەرەتىن نەكە كۋالىگى ارقىلى عانا قاتاڭ جۇرگىزىلگەنى ءجون. تالاق ەتۋ سالدارىنان زارداپ شەككەن انالاردىڭ بالالارىنا دا قولداۋ جاسالۋى كەرەك. بالالارىنا پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتكەن ءجون.
20. ەلىمىزدە قالىپتاسىپ وتىرعان ءدىني احۋالدىڭ جاعدايى وتە كۇردەلى. سول سەبەپتى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قۇرامىنداعى ءدىن ىستەرى كوميتەتىن ءبولىپ الىپ, جەكە-دارا دەربەس ءدىن ىستەرى اگەنتتىگىن قۇرۋ كۇن تارتىبىندە تۇر. بۇگىندە ءدىن ىستەرى كوميتەتىندەگى قىزمەتكەرلەردىڭ زايىرلى ۇستانىمدارىنا كۇمانمەن قاراۋشىلار دا كەزدەسەدى. ءدىن ىستەرى اگەنتتىگىندە بىلىكتى ءارى مىنەزدى باسشى جانە زاڭعا ساي زايىرلىق ۇستانىمدى تۋ ەتەتىن ماماندار قىزمەت ەتۋى ءتيىس. ول جەردە قانداي دا ءبىر اعىمدار مۇشەلەرىنىڭ كىرىپ كەتىپ, ءوز مۇددەلەرىن جۇزەگە اسىرۋىنا مۇمكىندىك بەرىلمەۋى ءتيىس. وسى جەردە زەرتتەۋلەر, ساراپتامالار, جوبالار ازىرلەنىپ, وقىتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋى كەرەك. البەتتە, مۇنداعى ماماندار جوعارى دەڭگەيدەگى دايىندىقتان وتكىزىلىپ, ۇنەمى سۇرىپتالىپ, ايماقتاعى اكىمدىكتەرگە باسقارما باسشىلىعىنا ۇسىنىلىپ وتىرۋى ءتيىس.
21. بۇگىندە ەلىمىزدە جەكەمەنشىك ءدىني بالاباقشالار سانى ارتىپ وتىر. جاسىرىن ءدىني ءتالىم-تاربيە بەرەدى. بالالارعا ارنالعان ءدىني قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرى دە كوپ. الەۋمەتتىك جاعدايى قيىن اتا-انالاردىڭ بارلىعى دەرلىك وسىنداي قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرگە بالالارىن بەرەدى. بۇل مەكەمەلەر تۇركيالىق ءدىني اعىمدار تاراپىنان قارجىلاندىرىلادى. راديكالدىق اعىمدار جەتىمدەر ءۇيىن دە اشىپ, بالالاردى ءدىن ارقىلى تاربيەلەۋدى جۇيەلى قولعا العالى دا ونداعان جىل بولدى. قاڭتار وقيعاسىندا قاراقشىلىق جاساعان دا, اسكەرمەن قاقتىعىسقا تۇسكەن دە سولار بولۋى مۇمكىن.
22. وسى كۇندەرى ۋاعىزشىلار تاراپىنان قازاقتىڭ دومبىرا سياقتى اسپاپتارىنا, ۇلتتىڭ قاسيەتتى ۇعىم-تۇسىنىكتەرىنە ءتىل تيگىزۋ جيىلەپ كەتتى. ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا ءتىل تيگىزۋ, كەز كەلگەن بالاعاتتاۋ تۇرلەرى, رۋحاني مادەنيەتتەرىمىزگە باعىتتالعان كەز كەلگەن شابۋىل زاڭ اياسىندا تىيىم سالىنىپ, جوعارى تولەمدى ايىپپۇل نەگىزىندە جازالانۋى ءتيىس.
قورىتا كەلە, مۇحتار اۋەزوۆتىڭ “ەل بولامىن دەسەڭ, بەسىگىڭدى تۇزە” دەگەن ۇلاعاتتى ءسوزىن ەسىمىزگە العىمىز كەلەدى. بۇل ءسوزدىڭ استارىندا ۇلتتىق تاربيەنى ۇلىقتاۋ كەرەكتىگى تۋرالى ۇلكەن ءمان بار. بالاباقشادان باستاپ ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى, عىلىم مەن ءبىلىمدى ناسيحاتتاپ, جاس تولقىننىڭ بويىنا سىڭىرەتىن اۋقىمدى جوبالار, ىرگەلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋى كەرەك.
ەل بولاشاعى ءۇشىن بۇگىن ارەكەت جاساماساق, ەرتەڭ مۇلدە كەش بولماق.
قول قويۋشىلار:
دوسمۇحامەد كىشىبەكوۆ, ۇعا اكادەميگى
ورازالى سابدەن, قازاقستان عىلىمدار وداعىنىڭ پرەزيدەنتى, قر مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى, اكادەميك
ەرمۇرات باپي, قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى, جۋرناليست, قوعام بەلسەندىسى
قازىبەك يسا, قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى, اقىن
ابزال قۇسپان, قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى, زاڭگەر
رينات زايىتوۆ, قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى, ايتىسكەر اقىن
سامات نۇرتازا, قر قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى
بايان راقىشەۆ, ۇعا اكادەميگى
ياسين ۇزاقوۆ, كەڭەس وداعىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەرتاپقىشى, اكادەميك, ت.ع.د., پروفەسسور
حانگەلدى ءابجانوۆ, ۇعا اكادەميگى, تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور
تىنىشتىقبەك ابدىكاكىم ۇلى, اقىن, قر مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى
زەينەپ احمەتوۆا, جازۋشى-ەتنوگراف
باعدات مۇپتەكەقىزى, ەتنوگراف, «قىران» بۇركىتشىلەر فەدەراتسياسىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى
تولەگەن بۇكىروۆ, ت.ع.ك., قر قۇرمەتتى مەتاللۋرگى, قاراعاندى وبلىسى جانە جەزقازعان قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى
ءسۇلتانالى بالعاباەۆ, جازۋشى, دراماتۋرگ, قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى
باباقۇمار قينايات ۇلى, ەتنوراف, تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى
ءابدىراشيت باكىر ۇلى, ەتنوگراف, فيلوسوف
بەردالى وسپان, ەتنوگراف, مادەنيەتتانۋشى, مۋزىكانت
مۇحتار تايجان, ساياساتكەر, ەكونوميست
سۇلتان-حان اقق ۇلى, الاشتانۋشى, ءاليحانتانۋشى-عالىم, حالىقارالىق جۋرناليست, «الاش» عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى
قايىربەك كەمەڭگەر, ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى قازاق ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى
قانات, ايتكۇل قۇدايبەرگەنوۆتەر, قر ەڭبەك سىڭىرگەن ارتيستەرى, «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرلەرى
سوۆەتقازى نۇرسيللا, قوعام قايراتكەرى
احمەتبەك نۇرسيلا, كاسىپكەر, موتيۆاتور
ەرلان تولەۋتاي, ونەرتانۋشى, ءانشى-كومپوزيتور
قانات ءجۇنىس, اكتەر, ءانشى, اقىن, دراماتۋرگ
جارىلقاپ قالىباي, جۋرناليست, قوعام بەلسەندىسى
ەرزات كارىباي, بيولوگ, تاريحشى
الماس مۇستافا, قولونەر شەبەرى, سۋرەتشى, «دالا سازى» شەبەرلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى
قۇسميليا نۇرقاسىم, ادەبيەتشى, مەملەكەت قايراتكەرى
جانۇزاق اكىم, ەكونوميست, قوعام بەلسەندىسى
ەربولات بايات, ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى, PhD دوكتور, اقىن, جازۋشى, ادەبيەتتانۋشى, فولكلورتانۋشى
بايبوتا قوشىم-نوعاي, اقىن, حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى, «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى
امانقوس مەكتەپتەگى, تۇرىكتانشى, فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى
تاتتىگۇل قارتاەۆا, ەتنوراف, ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ پروفەسسورى
تاۋكە التىنبەكوۆ, تەحنيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى
ايگۇل ورىنبەك, پرەزيدەنت جانىنداعى ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەسى, قۇقىققورعاۋشى, زاڭگەر
ورىنباسار جانىبەكوۆ, قوعام قايراتكەرى
رامازان قۇرمانباەۆ, اشارشىلىق قۇرباندارى قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى
ەركىن راقىشەۆ, رەجيسسەر, قوعام بەلسەندىسى, الماتى قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى
اداي ءابدىلدينوۆ, «قازاقستان انيماتسيالىق ستۋديالار قاۋىمداستىعى» زتب توراعاسى
جۇماش كەنەباي – كوكبورى, قوعام قايراتكەرى, اقىن, پۋبليتسيست
سۇلتان ەرداۋلەت, تاۋەلسىز جۋرناليست
نۇرلىبەك قۋاڭباەۆ, «جەلتوقسان قوعامى» ۇيىمىنىڭ توراعاسى
مۇراتحان شوقان, اقىن, «تۇلعا-دوستىق» قوعامدىق قورىنىڭ توراعاسى
شىنقۋات بايجانوۆ, زاڭگەر
ءسابيت شىلدەباي, تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى, قر ورتالىق مەملەكەتتىك ءارحيۆىنىڭ ديرەكتورى
دارەنبەك نىسانباەۆ, دارىگەر-كارديولوگ, PhD دوكتور, م.ع.ك.
رۋستەم اشەتاەۆ, قوعام بەلسەندىسى
ايدارحان داۋلىباەۆ, سپورت شەبەرى, كەڭەس وداعى اسكەريلەرى اراسىنداعى بوكس چەمپيونى
اسەت تۇياقوۆ, اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرى, قۇرمەتتى ساۋلەتشى
قۋانىش وسپان, اقىن, ماعجان جۇماباەۆ اتىنداعى اقمولا وبلىستىق امبەباپ عىلىمي كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى
ارمان نۇرمۇحامەدوۆ, تاريحشى, جۋرناليست
ابىلايحان ءاشىمحان, اقىن, قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى
ايان قاجىباي, ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى» كافەدراسىنىڭ پروفەسسور-اسسيستەنتى, ف.ع.ك.
باۋىرجان رامازان, «جەبە» قوعامدىق قورىنىڭ مۇشەسى
سەرجان ەرىكوۆ, بلوگەر, ۆيدەووپەراتور, موناجەر, «S-studio» ستۋدياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى
نۇريسلام ءابدىل, تەاترتانۋشى, اقمولا وبلىستىق ش. قۇسايىنوۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى
بەرىك اتاەۆ, ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى, ماگيستر
تالاپكەر ۋاليەۆ, ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى
بولات بورانباي, فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى, قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى
بولات ناۋكەن ۇلى, قوعام قايراتكەرى
كاكىم حاسامباي, اكتەر, رەجيسسەر, ۇستاز
مەرگەن توقسانباي, قازاقستان جازۋشىلار وداعى اقمولا وبلىستىق فيليالىنىڭ ديرەكتورى, «رۋح-الداسپان» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى, اقمولا وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ ساراپشىسى
قۋات احمەتجانوۆ, جۋرناليست, بلوگەر, ديكتور
وڭعار قابدەن, ايتىسكەر اقىن, بلوگەر
مارعۇلان ەرماعانبەت ۇلى, قوعام بەلسەندىسى, BasQaru قورىنىڭ ديرەكتورى
دۋمان رامازان, جازۋشى, دراماتۋرگ, «ابىلايحاننىڭ ارمانى»,
«جوشى» درامالارىنىڭ اۆتورى
ءومىر شىنىبەك ۇلى, پەداگوگ, ى. التىنسارين توسبەلگىسىنىڭ يەگەرى
ايمان ساعيدوللا, ۇستاز, قوعام بەلسەندىسى
سەرىك ماليەۆ, جۋرناليست, «التىن وردا» پورتالىنىڭ ديرەكتورى
ايبار ولجاي, PR مامانى
امانگەلدى كەڭشىلىك ۇلى, سىنشى, حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى
باقىت بەدەلحان, اقىن
ءومىرجان ابدىحالىق, جازۋشى, «اراشا» ينتەرنەت پورتالىنىڭ جەتەكشىسى
قانات ابىلقايىر, جازۋشى
ارمان اۋباكىر, جۋرناليست, «ادىرنا» ۇەب قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى
جۇمات قۇنانباي, پرەزيدەنت كۇزەت قىزمەتىنىڭ ارداگەرى, اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرى
تۇراربەك قۇسايىن ۇلى, ءدىن زەرتتەۋشىسى, قۇقىققورعاۋشى
بەيبىت مولداحمەت ۇلى, «Social project management» ورتالىعىنىڭ ديرەكورى
بۇعىبەك ساندۋوۆ, سۋرەتشى-ديزاينەر, اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرى
دۇيسەن ماعلۇموۆ, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, جۋرناليست, جازۋشى
شاكەن تۇرار ساتتارقىزى, “قارا شاڭىراق” قب ديرەكتورى, قر جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
سەرىك سارسەكەەۆ, «قازاقستاندىق سالالىق تەمىرجول, اۆتوموبيل, اۋە جانە سۋ كولىگى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كاسىبي وداعى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ «استانا» فيليالىنىڭ توراعاسى, مەديتسينا عىلىمىنىڭ كانديداتى
تولقىندات تولەشوۆ, زاپاستاعى پولكوۆنيك, ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى
ايگۇل بولاتحانقىزى, جۋرناليست
باۋىرجان قاراعۇز ۇلى, اقىن, «مادەنيەت» پورتالىنىڭ جەتەكشىسى
ءاليحان جاقسىلىق, جازۋشى-دراماتۋرگ
نۇرساۋلە تولقىن, اقىن, ستسەناريست
اسحات قاسەنعالي, ساياساتتانۋشى
ەرجان تولەك, جۋرناليست
نۇرگەلدى ابدىعاني ۇلى, Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ باس رەداكتورى. حالىقارالىق تۇركسوي سىيلىعىنىڭ يەگەرى
ەرلان ەلەۋ, اقىن, دارىگەر, كاسىپكەر
تالاس ورازباي, مۋلتيپليكاتور, Quantfilim كينوستۋدياسىنىڭ جەتەكشىسى
روزا اسانوۆا, قازۇوۋ قورقىت اتا اتىنداعى عزو عىلىمي قىزمەتكەرى
جىبەك دوسىباەۆا, ارداگەر ۇستاز
رابيعا ساۋىت, زەينەتكەر
وسپان قاجى سۇلەيمەن ۇلى, قوعام قايراتكەرى, اعارتۋشى-ۇستاز, ەڭبەك ارداگەرى, «قۇرمەت بەلگىسى وردەنى» يەگەرى, مادەنيەت قايراتكەرى, اقىن, سازگەر, كۇيشى
ادىلەت امانگەلدى, «قارا شاڭىراق» قب قۇرىلتايشىسى
ساندۋعاش نۇرقانوۆا, «قارا شاڭىراق» قب قۇرىلتايشىسى
التىناي تاڭىربەرگەنوۆا, «قارا شاڭىراق» قب قۇرىلتايشىسى
قاجىمۇرات ءناسي ۇلى, تاريح جانە قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى, ارداگەر-ۇستاز, قر وقۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى, ولكەتانۋشى-شەجىرەشى
وتەگەن ايشۋاقوۆ, «ۇلتتىق مۇددە» قب مۇشەسى, «ەلوردا بيلەر كەڭەسى» قب مۇشەسى
باقىتگۇل كارىباي, زەينەتكەر-ۇستاز, قورقىت بابا مۇرالارىن ناسيحاتتاۋشى
فانيدا نۇرباەۆا, ى. التىنسارين مەدالىنىڭ يەگەرى, «ەسىل تولقىندارى» ارداگەرلەر حالىقتىق ءانسامبىلىنىڭ جەتەكشىسى
ساندۋعاش سەيداحمەتوۆا, مادەنيەت قايراتكەرى, قر كىتاپحانا ءىسىنىڭ ارداگەرى
اسەمگۇل ق ۇلىمبەتوۆا, ى. التىنسارين مەدالىنىڭ يەگەرى
ەربول بەيىلحان, اقىن, جازۋشى, قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى, مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى, حالىقارالىق پوەزيا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى
تىلەۋعالى ءامىرتاي ۇلى, ارداگەر ۇستاز, حالىقارالىق جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى, قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى,
قاراعاندى وبلىسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن قىزمەتكەر
نيقانباي ومارحانوۆ, قر اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ ۇزدىگى, قاراعاندى وبلىستىق قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى, قوعام بەلسەندىسى
تۇڭعىشباي مۇقان, قر ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ ۇزدىگى, قر مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى, قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى, ولكەتانۋشى, قوعام بەلسەندىسى
اڭعار سماعۇلوۆ, ەڭبەك ارداگەرى, جازۋشى, ولكەتانۋشى, شەجىرەشى, قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى, قوعام بەلسەندىسى
ساكەن كەلدىباەۆ, زەينەتكەر, قوعام بەلسەندىسى
تۇرار شاكەن, تاريحشى-ەتنولوگ, «قارا شاڭىراق» رقب ديرەكتورى, قر جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
اسماگۇل ق ۇلىمبەتوۆا, زەينەتكەر ۇستاز, ى.التىنسارين مەدالىنىڭ يەگەرى
ساعىنىش سەيداحمەتوۆا, قر مادەنيەت قايراتكەرى,قر كىتاپحانا ءىسىنىڭ ارداگەرى
فانيدا نۇرباەۆا, ى.التىنسارين مەدالىنىڭ يەگەرى, «ەسىل تولقىندارى» ارداگەرلەر حالىقتىق ءانسامبلىنىڭ جەتەكشىسى
باقىتكۇل كارىباي, زەينەتكەر ۇستاز, قورقىت بابا مۇرالارىن ناسيحاتتاۋشى
ءبيبىسارا اۋباكىرقىزى, قر پعا اكادەميگى, پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, قازاق پسيحولوگيالىق قوعامىنىڭ مۇشەسى, ە.ا. بوكەتوۆ اتىنداعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى
كۇلاش احمەتوۆا, فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, تۇرسىنبەك كاكىش ۇلىنىڭ جارى
ومار جالەل ۇلى, ابايتانۋشى
قۇرمانعازى راحمەتوۆ, قوعام قايراتكەرى, جەلتوقسانشى