Sarapshy Ulttyq qordan taǵy da qosymsha transferttiń tartylýy týraly: Bıýdjet kodeksin buzyp otyr

Foto: ashyq derekkóz

Osy aptada «2024-2026 jyldarǵy respýblıkalyq bıýdjet týraly Zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizý» týraly zań jobasynyń mátini jarııalanyp, kópshilik talqysyna usynyldy. О́zgeris tek 2024 jyldy qamtıdy. Onda da basty ózgeris Ulttyq qordan alynatyn nysanaly transfert kólemin taǵy 2,0 trln teńgege ulǵaıtýdy qarastyrady, ıaǵnı 1,6 trln teńgeden 3,6 trln teńgege deıin, dep habarlaıdy  qandastar.kz  Dalanews.kz-ke silteme jasap.

«Ulttyq qordan alynatyn nysanaly transfert kólemin taǵy 2,0 trln teńgege ulǵaıtý bıýdjetke túsetin kirister kóleminiń tómendeýimen baılanysty», – deıdi Halyk Finance basqarmasy tóraǵasynyń keńesshisi Murat Temirhanov.

Onyń aıtýynsha, Ulttyq qordan bıýdjetke baǵyttalatyn resmı transfertterdiń jalpy somasy (kepildendirilgen jáne nysanaly transfertter) 5,6 trln teńgeni quraıdy.

«Buǵan deıin de atap ótkenimizdeı, 2024 jylǵy shildede 467,4 mlrd teńge somasynda «Qazatomónerkásip» AQ akııalaryna qatysty júrgizilgen valıýtalyq operaııalardy eskersek, Ulttyq qordan bıýdjetke baǵyttalǵan transfertterdiń jalpy somasy 2024 jyly 6,1 trln teńgeni quraıdy. Zań jobasy túsindirmesinde 2024 jyly bıýdjetke túsetin salyqtyq túsimder josparlanǵan 3,1 trln teńge kóleminen tómen bolatyny atap kórsetilgen. Bizdiń oıymyzsha, bıýdjet kiristeriniń kúrt tómendeýi nysanaly transferttiń 2,0 trln teńgege ulǵaıýynyń, sondaı-aq «Qazatomónerkásip» AQ akııalary boıynsha 0,5 trln teńgege jýyq valıýtalyq operaııalardyń júzege asyrylýynyń basty sebebi bolyp tabylady. О́ıtkeni bul arada bıýdjet shyǵyndary ózgerissiz qalýda. Osylaısha, Ulttyq qordan qosymsha tartylǵan nysanaly transfertter salyqtyq túsimderiniń kúrt tómendeýinen týyndaǵan bıýdjet tapshylyǵyn jabý úshin paıdalanylatyn bolady», – deıdi ol.

Sarapshynyń aıtýynsha, Bıýdjet kodeksine sáıkes, Ulttyq qordan tartylǵan nysanaly transfertter Prezıdenttiń sheshimi boıynsha respýblıkalyq bıýdjetke mynalardy qarjylandyrý úshin paılanyla alady: birinshiden, ekonomıkanyń quldyraý kezeńindegi daǵdarysqa qarsy nemese ekonomıka ósiminiń qarqyny báseńdegende qolǵa alynatyn baǵdarlamalarǵa; ekinshiden, áleýmettik mańyzy bar ulttyq aýqymdaǵy jobalarǵa, strategııalyq mańyzdy ınfraqurylymdyq jobalardy qarjylandyrýshy balamaly kózder bolmaǵan kezde.

«Osy jaǵynan alǵanda bıýdjet tapshylyǵyn qarjylandyrý úshin nysanaly transfertti paıdalaný Bıýdjet kodeksiniń osy erejelerin buzady. Jalpy biz Ulttyq qordy paıdalaný boıynsha sheshimderdiń ashyqtyǵynyń tómen deńgeıin basa  atap ótkimiz keledi. Mysaly, bıylǵy jyl ortasynda 2023 jyldaǵy Ulttyq qor boıynsha egjeı-tegjeıli esep jarııalanbady, tek  Prezıdenttiń Jarlyǵyn kórdik. Maýsym aıynda Qarjy mınıstrliginiń 2023 jyldaǵy Ulttyq qor boıynsha esebi jarlyqpen bekitilgeni týraly aqparattyq habarlama jarııalady, biraq eseptiń ózi qoljetimdi derekkózderge ornalastyrylmady. Bizdiń oıymyzsha, bul Ulttyq qor boıynsha júrgizilgen operaııalardyń ashyqtyǵyna selkeý túsirýshi teris qubylys bolyp tabylady», – deıdi ol.

Aıta ketsek, Ulttyq bank tóraǵasy Tımýr Súleımenov te Ulttyq qordan kóptep aqsha alynýy bazalyq syıaqy mólsherlemesin tómendetý týraly óz mindetterin oryndaýda aıtarlyqtaı kedergi keltirip otyrǵanyn aıtqan.

Ulttyq qor aktıvteriniń ósimi tek ınvestıııalyq tabysty ǵana qoldaıdy. Transfertterdiń joǵary kólemi baǵalarǵa tikeleı qysym jasaı otyryp, aqshalaı usynystardy arttyrady. Munyń bári bazalyq syıaqy mólsherlemesin tómendetýdegi keńistik aıasyn aıtarlyqtaı shekteıdi», – dedi 2024 jyly 15 qazanda ótken Úkimet otyrysynda Ulttyq bank basshysy Tımýr Súleımenov.

Onyń aıtýynsha, Ulttyq qorǵa túsken túsimnen alynyp jatqan aqsha kólemi kóp.

«2024 jylǵy transfertterdiń jalpy kólemi 6 trln teńgeden asady, al 2024 jyldyń basynda bul shek 3,6 trln teńgeni quraıdy dep josparlanǵan bolatyn», dep eske saldy Súleımenov.

Osylaı degen Súleımenov, shyn máninde birneshe jyldan beri «Qazaqstanda bıýdjettik daǵdarys bolatyn kún taıap qaldy» dep dabyl qaǵyp júrgen sarapshylardyń pikirlerin naqtylaı túskendeı.