شەنەۋنىك تولەۋتاي راقىمبەكوۆتەن 10 جاسىمدا زورلىق كوردىم دەگەن ايبوتا تاعى دا شىندىقتىڭ بەتىن اشتى

فوتو: اشىق دەرەككوز

استانالىق ايبوتا راقىمبەكوۆا ونى “اۋىل” پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, ەكس-دەپۋتات جانە پرەزيدەنتتىككە كانديدات بولعان اكەسى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ زورلاعانىن ءبىر جارىم جىلدان بەرى دالەلدەي الماي ءجۇر. بۇل تۋرالى Stan.kz سايتى زەرتتەپ كوردى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz

ايبوتا تولەۋتاي راقىمبەكوۆ پەن سالتانات راقىمبەكوۆانىڭ اسىراندى قىزى ەكەن. بىراق قىز مۇنى تەك 25 جاسىندا بىلگەن.

تولەۋتاي راقىمبەكوۆ – “اۋىل” پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, بۇرىنعى ءماجىلىس دەپۋتاتى. 2019 جىلى “اۋىل” پارتياسى اتىنان پرەزيدەنت سايلاۋىنا تۇسكەن. ال سالتانات راقىمبەكوۆا ازاماتتىق اليانس پرەزيدەنتى, قوعام بەلسەندىسى بولدى.

قىزدى 6 ايلىعىندا اتا-اناسى ناعاشى اجەسىنە تاستاپ كەتكەن. 5 جاسىنا دەيىن ايبوتا اجەسىنىڭ قولىندا ءوستى. اجەسى قايتىس بولعان سوڭ, 2002 جىلى ەكس-دەپۋتاتتىڭ وتباسى ونى اسىراپ الادى. شىن مانىندە سالتانات راقىمبەكوۆا – ونىڭ تاتەسى, ياعني تۋعان اناسىنىڭ باۋىرى. 

ايبوتا راقىمبەكوۆانىڭ سوزىنشە, ونى 2006 جىلى 10 جاسىندا ەكس-دەپۋتات زورلادى. مۇنداي جاعداي ەكى رەت بولعان دەيدى. بىراق ول ۇزاق ۋاقىت بۇل تۋرالى ايتۋعا جۇرەكسىنگەن. تەك بىلتىر باتىلى جەتىپ, 2023 جىلى قاراشادا تولەۋتاي راقىمبەكوۆتىڭ ۇستىنەن “كامەلەتكە تولماعاندى زورلاۋ” بابى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. 

“انام قىزمەتتە بولعاندىقتان, ۇيدە اكەممەن عانا قالاتىنمىن. مەن ودان قاتتى قورقاتىن ەدىم. زورلانعانىمدى ەشكىمگە, ءتىپتى اناما دا ايتا المادىم, سەبەبى ماعان سەنبەيدى, ءسوزىمدى ەلەمەيدى دەپ ويلادىم. زورلىق وقيعاسىنان كەيىن قاتتى وزگەردىم, تۇيىقتالىپ قالدىم. جاقىندارىم مەنىڭ مىنەز-قۇلقىم وزگەرگەنىن بايقادى. كيىنىپ جاتقان كەزدە تۋىس اپكەلەرىمنىڭ ءبىرى دەنەمنىڭ ءينتيمدى بولىگىندە گەماتوما بارىن بايقاپ, نە بولعانىن سۇرادى, اناما ەسكەرتتى. مەن ول كەزدە دە مويىنداي المادىم. بىراق وسىدان سوڭ انام مەنى اكەممەن جالعىز قالدىرمايتىن بولدى. پسيحولوگقا اپاردى. “اكەڭنىڭ كوزىنشە اشىق جۇرمە” دەپ, ۇيدە قىسقا نەمەسە جەڭىل كيىم كيۋگە تىيىم سالدى. ال اپكەم, ياعني تۋعان قىزى قىسقا, ءوزى قالاعان كيىممەن جۇرە بەرەتىن”, – دەدى ول.

قىز قاتتى كۇيزەلىسكە ءتۇسىپ, پسيحولوگيالىق سوققى العانىن ءتۇسىندىردى. سونىڭ سالدارىنان ءتىپتى ءبىر كەزدەرى پسيحولوگيالىق ەسەپتە تۇرعان. بىراق قازىر ساۋ, ەسەپتەن الىندى.

2013 جىلى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ 17 جاستاعى قىزدى ناعاشىلارىنا اپارىپ تاستاعان. سوزىنشە, ول شىندىق اشكەرە بولادى دەگەن قورقىنىشتان وسىنداي قادامعا باردى. 7 جىلدان سوڭ, ياعني 2020 جىلى اناسى سالتانات راقىمبەكوۆا دۇنيەدەن ءوتتى.

“مۇرادان ايىرىپ, قۋىپ شىقتى”

17 جاسىنان بەرى ولار ارالاسپاعان, ال اناسى كوز جۇمعان سوڭ راقىمبەكوۆ وعان حابارلاسىپ, كەزدەسۋ كەرەگىن ايتقان.

“انامنىڭ ءتىرى كەزىندە قارىزى كوپ بولعانىن, ارتىندا ەشتەڭە قالماعانىن ايتتى. الداپ-سوعىپ, نوتاريۋسكە اپاردى دا, قۇجاتقا قول قويۋ كەرەك دەدى. سويتسە, ول مۇرادان باس تارتۋ تۋرالى قاعاز ەكەن. ماعان قاعازدىڭ ءبىر داناسىن بەرمەدى, قۇقىعىم مەن مىندەتتەرىمدى تانىستىرعان جوق”, – دەدى 28 جاستاعى ايبوتا.

سوزىنشە, وسىدان كەيىن قىزعا اكەسى «تيىسىپ», بىرگە تۇرۋ جايلى ۇسىنىس بىلدىرگەن. 2021 جىلدىڭ شىلدەسىندە ازعىنداۋعا قاتىستى ەسىل اۋداندىق پوليتسيا بولىمىنە شاعىمدانعان ەكەن. الايدا ونىڭ ارىزىن قابىلداماعان.

2022 جىلى مامىلەنى زاڭسىز دەپ تانۋ بويىنشا ازاماتتىق سوت وتكەن. بىراق شەشىم تولەۋتاي راقىمبەكوۆتىڭ پايداسىنا شىققان. ەندى “الاياقتىق” بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ, تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتىر. 

“بۇعان دەيىن وسى ءىستى بىرنەشە رەت توقتاتپاق بولدى. بىراق قۇزىرلى ورگاندار توقتاتۋ تۋرالى شەشىمدى زاڭسىز دەپ تاپتى. ءىس قايتادان قوزعالىپ, ەندى تەرگەۋدە”, – دەدى قىز.

بىرگە وسكەن اپكەسى, ياعني تولەۋتاي مەن سالتاناتتىڭ تۋعان قىزى ءاليا راقىمبەكوۆا اكەسىن قولدايدى. ول ايبوتا وتباسىنا جالا جاپتى دەپ وتىر.

ەكس-دەپۋتات شىندىق دەتەكتورىنان وتۋدەن باس تارتتى

ايبوتا ونىڭ شاعىمىنا ەشكىم قۇلاق اسپاي جاتقانىنا نارازى. ايتۋىنشا, سوتتا, ءىستى قاراۋ بارىسىندا بىرنەشە زاڭبۇزۋشىلىق بولعان. 

“زورلاۋ” بويىنشا قىلمىستىق ءىس اياسىندا كۋالاردىڭ ايعاقتارى بولدى, بىراق ول ءىستىڭ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەندىكتەن, دالەلدەنبەيدى دەپ وتىر. تولەۋتاي راقىمبەكوۆكە ساراپتاما دا تاعايىندالعان جوق. ول “شىندىق دەتەكتورىنان” وتۋدەن باس تارتتى. ال مەن ءوتتىم, وندا مەنىڭ وتىرىك ايتۋعا بەيىم ەمەس ەكەنىم انىقتالدى. 

ول مەنىڭ سوزدەرىمدى, ارىزىمدى جوققا شىعارىپ وتىر. ەگەر وزىنە سەنىمدى بولسا, نەگە ساراپتامادان باس تارتادى? نەگە دەتەكتوردان وتپەسكە?! سوندا اق-قاراسى انىقتالار ەدى”, – دەدى راقىمبەكوۆا.

“زورلاۋ” بويىنشا قىلمىستىق ءىس مەرزىمىنە بايلانىستى قىسقارتىلدى.

ايبوتا راقىمبەكوۆا ەر ادامنىڭ بەدەلى ىسكە ىقپال ەتتى دەپ سانايدى. سەبەبى ونىڭ شاعىمى مەن دالەلدەرىنە سالعىرت قاراپ وتىر دەيدى.

“2019 جىلى دا مەن ونىڭ ۇستىنەن “سۋيتسيدكە جەتكىزۋ” بويىنشا ارىزداندىم. ول پرەزيدەنتتىككە كانديدات بولعان كەزدە مەنەن قۇتىلۋ ءۇشىن ءتۇرلى امالدار جاسادى. مەنىڭ تاراپىما قىسىم كەلدى. ودان بولەك اڭدۋ, بوپسالاۋ بولدى. بىراق قازىر تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتقاندىقتان, انىعىن ايتۋعا بولمايدى”, – دەدى ارۋ.

ايبوتا جەلىدە ادىلدىك سۇراپ شىعا باستاعان سوڭ, 2023 جىلى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ “جالعان اقپارات تاراتۋ” بويىنشا ارىزدانىپتى.

“ول ءبىر ماماننىڭ قاعازىن سوتقا اكەلدى. وندا مەنى “پاتولوگيالىق وتىرىكشى” (وتىرىك ايتۋعا بەيىم, قيالداۋ دياگنوزى) دەپ تانىعان. بىراق بۇل سوت تاعايىنداعان ساراپتاما ەمەس. ال سوت تاعايىنداعان ساراپتامادا مەن وتىرىكشى ەمەس ەكەنىمدى دالەلدەدىم. ول سوزدەرىمدى جوققا شىعاراتىن دالەل اكەلمەدى. كەيىن مەن كونستيتۋتسيالىق سوتتان رەتسەنزيا الىپ, ول اكەلگەن ماماننىڭ قورىتىندىسى ەسكى مەتوديكامەن جاسالعانىن ءارى زاڭ اياسىنان تىس ەكەنىن كورسەتتى”, – دەدى ايبوتا.

تولەۋتاي راقىمبەكوۆ ونى “پاتولوگيالىق وتىرىكشى” دەپ اتاپ, ول تۋرالى پوست جاريالاعانى ءۇشىن ايبوتا “جەكە باسىن قورلاۋ” بويىنشا شاعىم تۇسىرگەن. الايدا بۇل جەردە دە ءىس بۇرمالانىپ كەتەدى دەگەن قورقىنىش بار. 

قازىر ايبوتا 1,5 جاسار ۇلىمەن داعدارىس ورتالىعىندا تۇرادى. قاشىقتان call-ورتالىقتىڭ وپەراتورى بولىپ جۇمىس ىستەيدى ەكەن. الايدا ۋاقىتىنىڭ كوپ بولىگى وسى ادىلدىككە جەتۋ جولىنداعى كۇرەسكە كەتىپ جاتىر. ول قۇقىعىن ءوزى قورعاۋعا ءماجبۇر, سەبەبى ادۆوكاتتار قوماقتى قارجى الادى.

ء“وز قۇقىعىمدى قورعاۋ كوپ ۋاقىت پەن ەنەرگيانى الادى, ۇيىقتامايمىن. ماعان اقىسىز نەگىزدە كومەكتەسىپ جۇرگەن ادۆوكاتىم بار. الايدا مەنىڭ ىستەرىم قيىن ءارى شيەلەنىسكە تولى بولعاندىقتان, ونى كۇندە مازالاي بەرۋگە قىسىلامىن. سول ءۇشىن مەيلىنشە ءوزىم ىزدەنىپ, ءوز بەتىممەن ءىستى تىندىرۋعا تىرىسامىن”, – دەدى ول.

ايبوتا راقىمبەكوۆانىڭ بار تالابى – وزىنە تيەسىلى نارسەنى قايتارىپ, كىنالى ادامدى جازالاۋ.

“مەن ەكس-دەپۋتاتقا شۇيلىگىپ جۇرگەم جوق, ونى اباقتىعا قاماتۋ باستى ماقساتىم ەمەس. بالامدى دۇنيەگە اكەلگەن سوڭ, قايتا دۇنيەگە كەلگەندەي بولدىم, ءوزىم ءۇشىن كۇرەسۋ كەرەك ەكەنىن ۇقتىم. راقىمبەكوۆ زاڭ بۇزىپ, باسقا ادامنىڭ قۇقىعىن تاپتاعاسىن ءوز جازاسىن الۋى كەرەك. ءبىزدىڭ قوعامدا زاڭ الدىندا ءبارى تەڭ ەكەنىن دالەلدەگىم كەلەدى, كىم بولماسىن, قانشالىقتى داڭقتى, بەدەلدى بولماسىن, زاڭ الدىندا ءبارى بىردەي. سونى ۇعاتىن كەز كەلدى. قۇزىرلى ورگاندار بىزگە تەڭدەي قاراعانىن قالايمىن. ال مەن وزىمە تيەسىلى نارسەنى الۋعا قۇقىعىم بار. انام ءتىرى بولسا, مۇنداي جاعداي بولماس ەدى”, – دەدى ايبوتا. 

ەكس-دەپۋتات ايبوتانىڭ سوزدەرىن بىردەن جوققا شىعاردى. سوزىنشە, تۋىستارى ايبوتانى ايداپ سالىپ وتىر. سول ءۇشىن مۇراگەرلىكتەن الىپ تاستادىم دەيدى.

“ەكى جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى اسىراندى قىزىم ايبوتا تولەۋتايقىزى مەن تۋرالى شىندىققا جاناسپايتىن اقپارات تاراتىپ, ار-نامىسىما, ابىرويىما, ىسكەرلىك بەدەلىمە نۇقسان كەلتىردى. بۇل استانا قالاسى الماتى اۋداندىق سوتىنىڭ 26 قاڭتارداعى قاۋلىسىندا كورسەتىلگەن. اپەللياتسيالىق سوت تا ونى راستادى. وسىلايشا, سوت اكتىلەرى وسى كۇننەن باستاپ كۇشىنە ەنىپ, ول ءوز جازبالارىن وشىرۋگە تيىس. جارايدى, ايبوتانىڭ وتىرىگى ءبىر بولەك. بىراق مەن ونىڭ پسيحيكالىق دەنساۋلىعىنا الاڭداي باستادىم. وعان بۇرىنعى تاۋەلدىلىگى اسەر ەتىپ جاتسا كەرەك”, – دەدى تولەۋتاي راقىمبەكوۆ.