الەم جاڭالىقتارىالەۋمەت جانە قوعام
بايدەننان كومەك: USAID قازاقستانداعى قانداي «جالعان اقپاراتپەن» كۇرەستى?
فوتو: REUTERS
بيلىك باسىنا كەلگەن ترامپ بىلەك سىبانا قىزمەتكە كىرىستى. الدىمەن ول بارلىق شەتەلدىك كومەك باعدارلامالارىن توقتاتۋ تۋرالى بۇيرىققا قول قويدى. ماقسات – ولاردىڭ اقش-تىڭ جاڭا اكىمشىلىك ساياسي ماقساتتارىنا سايكەستىگىن تەكسەرۋ. الايدا اقش فەدەرالدى سوتى پرەزيدەنتتىڭ بۇل جارلىعىمەن كەلىسپەيدى. جاقىندا اق ءۇيدىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى شىعىنداردى جىپكە ءتىزىپ, باسىن اشىپ ايتتى. حالىقارالىق گۋمانيتارلىق ۇيىمدار بولسا, بۇل وزگەرىستىڭ سالدارى اۋىر دەپ وتىر. الەمدى ابىگەرگە سالعان ماسەلەگە qandastar.kz شولۋ جاسادى.
اق ءۇيدىڭ حابارلاۋىنشا, اكىمشىلىك-بيۋدجەتتىك ساياسات باسقارماسى (OMB) بيۋدجەت شىعىندارىنا تالداۋ جۇرگىزىپ جاتىر جانە اقش-تىڭ جاڭا پرەزيدەنتىنىڭ ماقساتتارىنا سايكەس كەلەتىن باعدارلامالاردى ساقتاۋ بويىنشا فەدەرالدى ۆەدومستۆولاردىڭ ۇسىنىستارىن قاراستىرۋعا دايىن.
«بايدەننىڭ اكىمشىلىگى اقىماقتىققا جول بەرگەن. سانامالاساق, گۆاتەمالاداعى «جىنىس اۋىستىرۋ» باعدارلاماسىنا 2 ميلليون دوللار جۇمسالعان. بۇل تۋرالى ءماجىلىس دەپۋتاتى ماگەررام ماگەرراموۆ تا ءسوز قوزعاپ, قوعامعا جات اسەرى بار باعدارلامالاردى تەكسەرۋگە شاقىردى. سەبەبى 2022-2025 جىلدارى USAID ورتالىق ازيادا ادام قۇقىقتارى مەن تەڭدىكتى نىعايتۋعا $2 ملن بولىنگەن. بۇل باعدارلامانىڭ اتقارۋشىسى – ەۋروپالىق حالىقارالىق لەسبي, گەي, بيسەكسۋال, ترانسگەندەر جانە ينتەرسەكس قاۋىمداستىعى. بۇعان قوسا قازاقستانداعى «جالعان اقپاراتقا قارسى كۇرەسكە» 4,5 ميلليون دوللار بولىنگەن», – دەپ قوستى اق ءۇيدىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى كارولين لەۆيتت.
لەۆيتت ناقتى قانداي «جالعان اقپارات» ەكەنىن جاريا ەتۋدەن جالتاردى.
تاعى ءبىر ماڭىز بەرەر تۇس, كۇنى كەشە مەملەكەتتىك حاتشى ماركو رۋبيو اقش حالىقارالىق دامۋ اگەنتتىگىن (USAID) باسقارۋشى مىندەتىن ۋاقىتشا قوسا اتقاراتىن بولدى. بۇعان قاتىستى مەملەكەتتىك دەپارتامەنت مالىمدەمە جاريالاپ, «USAID باستاپقى ميسسياسىنان الدەقاشان اۋىتقىپ كەتتى – امەريكا مۇددەلەرىن شەتەلدە العا جىلجىتۋعا جاۋاپتى ەدى, USAID قارجىسىنىڭ ەداۋىر بولىگى اقش-تىڭ نەگىزگى ۇلتتىق مۇددەلەرىنە سايكەس كەلمەيتىنى ەندى بەلگىلى بولدى» دەدى.
5 اقپاندا USAID بۇكىل الەم بويىنشا قىزمەتكەرلەرىن اكىمشىلىك دەمالىسقا جىبەرەتىنىن حابارلادى.
ايتا كەتەيىك, USAID الەمنىڭ 100-دەن استام ەلىندە امەريكالىقتار اتىنان كومەك كورسەتىپ كەلگەن. ۇيىم قازاقستانعا قول سوزۋدى 1992 جىلى باستاعان. سودان بەرى USAID ارقىلى ەلدەگى ەكونوميكالىق سەكتور, دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى جانە دەموكراتيالىق ينستيتۋتتار بويىنشا باعدارلامالارعا قارجى بولىنگەن ەدى.
