Shetelge ketken qyzdan góri, sheteldik kelin túsirgen jigit kóp

sýret ashyq derekkózden

Buryndary qazaq qoǵamy sheteldikke turmysqa shyqqan qarakózderge jabylyp tas atatyn. Ultyna opasyzdyq jasady, jat jurttyń sanyn kóbeıtip jatyr dep daýryǵatyn. Tipti depýtattardyń biri sheteldik azamatqa kúıeýge shyqqan qazaq qyzdaryna salyq salýdy talap etkeni este. Qazir «álem adamy» degen túsiniktiń kókjıegi keńidi me, álde áleýmettik jelilerdiń damýy aralas nekeniń jahandyq qubylys ekenine kóptiń kózin jetkizdi me, shetel azamatynyń etegin ustaǵan qazaq qyzdaryn burynǵydaı ıtjekkenge aıdaý azaıǵan. Onyń ústine, resmı statıstıka elimizde jat jurtqa kelin bolǵan arýlardan góri sheteldik jar tańdaǵan jigitterdiń sany kóp ekenin kórsetip otyr, dep jazady Qandastar.kz Ulysmedia.kz silteme jasap.

JYL SAIYN 3 MYŃ JIGIT ShETELDEN KELIN ÁKELEDI

Ulttyq statıstıka bıýrosy usynǵan derekke súıensek, sońǵy jyldary Qazaqstanda sheteldikke turmysqa shyqqan qyzdar sany da, shetelden áıel alǵan jigitterdiń sany da ósken. Tek pandemııa kezinde sál azaıǵany bolmasa, shekaralar ashylǵan soń jyl sanap arta túsken. Máselen, 2020 jyly 1955 qazaqstandyq arý jat jurttyń kelini atansa, 2021 jyly – 2535, 2023 jyly 2740 qyz sheteldik jigittiń eteginen ustaǵan. Jigitterdiń arasynda da shetelden kelin ákelýshiler kóbeıdi: 2020 jyly 2700 qazaqstandyq azamat ózge eldiń azamatyna úılense, 2021 jyly – 2999, al 2023 jyly 3079 otandasymyz jat jurttan qyz alǵan.

«QAIYNATAM ALJIRDIŃ TÝAREG HALQYNAN ShYQQAN»

Belgili bloger, polıglot, Jetil shet tilder mektebiniń negizin qalaýshy Mádı Fazldyń da tańdaǵan jary – shetel azamaty. Jýyrda ol aljırlik qyzben otbasyn qurdy.

«Jeke ózim úshin otbasym – úlken joba. Olaı deıtinim, júrip ótken jolyma qarasam, qıynshylyq az bolmady. Kelinshegimniń týǵan-týystarynyń pikiri, meniń áýletimniń kózqarasy bar – bárin salmaqtap, úlken bir jobany sátti atqardyq. Jýyrda ǵana nekemiz qıyldy, otbasyly, úıli-jaıly boldyq», – deıdi ol.

Mádıdiń aıtýynsha, kelinshegi arabtyń qyzy bolǵanymen, Qazaqstanda týyp-ósken.

«Ol shamamen 8-9 synypqa deıin osynda turǵan. Odan keıin otbasymen Aljırge kóshken. Sol elde mektepti támamdap, joǵarǵy oqý ornynda oqydy. Bylaısha aıtqanda, eki mádenıetti de kórip, eki eldiń bolmysyn kórdi. Negizi bizdiń elde qalanǵandyqtan, arab jigitke turmysqa shyǵa almasyn túsingen sııaqty. Júrek túkpirinde qazaqqa jar bolýdy qalapty», – deıdi kásipker.

10-ǵa tarta tildi meńgergen qazaq jigiti arabtyń qyzymen jelide tanysqan.

«Bir jyl boıy onlaın sóılestik. Barynsha bir-birimizdi tanýǵa tyrystyq. Sóılese, bilise kele bir-birimizdi unattyq. Úsh-tórt aıdan keıin ákesine habarlasyp, mán-jaıdy túsindirdim. «Qyzyńyzdy jar qylǵym keledi. Mundaı nekege qalaı qaraısyz?» dep suradym. Arabtardyń ózge elge qyz berýi qıyndaý. Biraq ol kisi Qazaqstanda turǵanda medıaǵa jaqyn adam bolǵan eken. Meniń de medıa adamy ekenimdi bilip, áleýmettik jelidegi paraqshalarymdy qarap, oń kózqarasyn bildirdi. Sóıtip máseleniń bárin onlaın sheshtik. Bir jyl ótkennen keıin ata-anam, eki ápkem bar – bes adam bolyp Aljırge attandyq. Eldiń astanasy – Aljırdiń áýejaıynan qaıynjurtym bizdi kútip alyp, bir apta boıy keń peıilderin kórsetip, bar jaǵdaıymyzdy jasady. Aljırge barǵan kúni bolashaq jarym ekeýmiz bir-birimizdi alǵash ret kórdik, ekinshi kúni syrǵa salyndy», – dep Mádı otbasy qurý oqıǵasyn baıandap berdi.

Aıtýynsha, kelinsheginiń anasy qazaq bolýy onyń úılený týraly sheshimine kóp yqpal etken.

«Kelinshegimniń ákesi – taza arab, arǵy tegi Aljırdiń týareg degen halqynan shyqqan. Al anasy – ózimizdiń qazaq. Men úshin jarymnyń qazaq mádenıetin túsinýi, salt-dástúrin az da bolsa bilýi mańyzdy boldy. Sondyqtan taza arabtan qyz alý maǵan qıyn bolar edi, óıtkeni mentalıtet múldem basqa, kózqarastar qıyspaı qalady. Máselen, arabtyń áıelderi jumys istemeıdi, ádette tipti úı sharýasyn da atqarmaıdy. Al meniń kelinshegim anasy qazaq bolǵandyqtan bizdegi jón-joralǵylardy bildi. Otbasy qurǵanymyzǵa kóp bolmasa da, ol úıde barynsha qazaqsha sóılep, anama kómektesip, úıdiń tirligine kirisip ketti. Men arabtyń qyzymyn, bizde ondaı joq dep otyrǵan joq. Anasy bergen tárbıeniń arqasynda qazaqtyń kelini bolý oǵan qıyndyq týdyryp jatqan joq», – deıdi Mádı Fazyl.

Sóz sońynda polıglotqa kóptiń kókeıindegi suraqty qoıdyq.

«Nege qazaq qyzyn almadyń?» degen kóp qoıylatyn suraqqa bir ǵana jaýabym bar: júrekke ámir júrmeıdi. Qazaqta maǵan laıyq qyz tabylmady degen sóz emes, jaı ǵana taǵdyryma osylaı jazylǵan», – dep túıindedi ol.