Jańalyqtar
Shý ózeniniń arnasy zańsyz burylǵan joq: Mınıstrlik Maqsat Tolyqbaıdyń sózin joqqa shyǵardy
Foto: Almaty tv
Kúni keshe Májilis depýtaty Maqsat Tolyqbaı Shý ózeniniń arnasy zańsyz burylyp, saldarynan Sozaq dalasy sorǵa aınalyp bara jatqanyn málimdegen bolatyn. Onyń aıtýynsha, Moıynqum aýdanyndaǵy bir kásipker Shý ózeniniń aǵysyn bógep, óz fazendasyna buryp alǵan. Sonyń saldarynan transshekaralyq ózen Syrdarııaǵa jetpeı, eldi mekender sýsyz qalyp otyr, dep jazdy qandastar.kz
Depýtat kótergen osy máselege baılanysty búgin Sý resýrstary jáne ırrıgaııa mınıstriligi jaýap berdi.
Sý resýrstary jáne ırrıgaııa mınıstri Nurjan Nurjigitovtiń tapsyrmasy boınsha Jambyl oblysynyń «Qazsýshar» fılıaly men Shý-Talas basseındik ınspekııasynyń basshylary Sozaq aýdanyna bardy. Tekseris barysynda Shý ózeni arnasyn óz betinshe burý jáne zańsyz bóget turǵyzý faktisi anyqtalǵan joq.
Barlyq sýarmaly alqaptar jáne sý paıdalanýshylar sý resýrstarynyń bólingen kóleminde (lımıtte) sýmen qamtamasyz etilýde.
Atap aıtqanda, 2024 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap Tasótkel sý qoımasynan Shý ózeniniń tómengi arnasyna 1 mlrd 356 mln m3 sý jiberildi. Jyl sońyna deıin taǵy 44 mln m3 sý jiberý josparlanyp otyr.
2025 jylǵy 27 naýryzda Shý ózeniniń sýy Sozaq aýdanynyń Jýantóbe aýyldyq okrýgine jetti. Qazirgi tańda sý aýdan shekarasynan 80 shaqyrym ishke qaraı taralyp jatyr.
Beınejazbada kórsetilgen bóget, Moıynqum aýyldyq okrýginiń tusynda 1970 jyldary salynǵan jáne ony sý shaıyp ketpes úshin jergilikti ákimdik jyl saıyn nyǵaıtý jumystaryn júrgizedi. Radaı ózegi boıyndaǵy bóget Shý ózeniniń sýyn Sozaq aýdanyna jiberý jáne 10 myńǵa jýyq turǵyny bar Komsomol jáne Moıynqum eldi mekenderiniń turǵyndary men sharýa qojalyqtaryn sý shaıyp ketý qaýipinen saqtaý maqsatynda boı kótergen.
Shý ózeńiniń aǵysyn retteý jáne bógettiń buzylýynyń aldyn alý úshin Radaı ózeginiń basyna sý rettegish qurylǵy ornatý týraly sheshim qabyldandy. Bul qurylǵy sýdyń tabıǵı aǵysyn kezeń-kezeńimen, qaýipsiz jáne tıimdi basqarýǵa, sýdy Shý ózeńiniń negizgi arnasymen jiberý jáne Sozaq aýdanyna sýdy jetkizý ýaqytyn azaıtýǵa baǵyttalǵan. Qazirgi ýaqytta, jergilikti ákimdik jobalyq-smetalyq qujattamasyn ázirlep jatyr.
Aıta ketý kerek, aýdan ákimdiginiń málimeti boıynsha Shý ózeniniń boıyndaǵy Moıynqum aýdany aýmaǵynda 68 shaǵyn sharýa qojalyǵy jáne jalpy sany 7500 iri qara maly bar eki iri JShS bar.
Sý resýrstary jáne ırrıgaııa mınıstrligi Shý ózeńiniń boıynda ornalasqan aýdandarǵa turaqty túrde sý jetkizýdi basty mindetterdiń biri dep sanaıdy. Osyǵan oraı, Shý ózeniń aldaǵy jylda sýmen qamtamasyz etý úshin Tasótkel sý qoımasyna 470 mln m³ sý jınaý josparlanyp otyr.
Aıta ketý kerek, ózen boıynda 500 sý sorǵy bar, zańsyz qoıylǵan 17 sý sorǵysy anyqtalyp, aıyppul salyndy.
