Sozaqta «belsizdikti emdeıtin» kólge sý 25 jyldan keıin bir-aq toldy

Foto: ashyq derekkóz

Túrkistan oblysynyń Sozaq aýdanyndaǵy shıpaly sýmen tanylǵan Qyzylkólge bıyl sý keldi. Bul kóldiń sýy 25 jyldan beri tartylyp jatqan bolatyn dep habarlady politico.kz 24KZ-ke silteme jasap.

Telearnanyń resmı saıtynda habarlanǵandaı, sońǵy 20-25 jyldan beri kóldiń sýy birtindep tartylyp, keıingi jyldary tabany qurǵap qalǵan. Kezinde jaǵalaýy demalýshylardan bosamaıtyn kólge qustar da orala bastaǵan. Tuzdy kóldiń tola bastaǵanyn estigen el sýyna shomylyp, batpaǵyna túsip jatyr.

Aıta ketsek, bıyl ońtústikte de qar qalyń, kóktem jańbyrly bolyp, Qyzylkólge quıatyn 2 ózen tolyp aqty. Mamandardyń aıtýynsha, sý aıdyny erneýine jetpese de jartysyna jýyqtaǵan.

Kóldiń sýy tuzdylyǵymen shıpaly. Ǵalymdar onyń qasıeti Izraıldegi О́li teńizdiń sýymen shamalas ekenin rastaıdy. Aýdan turǵyny Anar Saǵyndyqova joldasynyń aıaǵy syzdap, maza bermegen soń batpaǵyna túsýge kelgenderin aıtady.

Kúıeýimdi keshe ákelgenmin. «Aıaǵym burynǵydaı emes, shamaly jazylǵan sııaqty, qaqsamaıdy, júrgende de jeńildeý» deıdi. Qan qysymy kóterilip ketýi múmkin. Bul kisilerde qan qysymy bar ǵoı endi. Janyna bir adam kerek. Búgin ózim de túsip kettim, «aıaǵym qoıdy» degennen keıin. Em bolsyn, nátıjesin bersin, – deıdi Anar Saǵyndyqova.

Biletinder «Qyzylkóldiń aýasy, sýy men qara balshyǵy – teri aýrýlaryna ǵana emes, tynys alý joldary men belsizdik, gınekologııa, súıektiń syrqyraǵanyna da birden-bir em» deıdi.

Kól jaǵasy maýsym aıynan bastap qara kúzge deıin adamnan bosamaıdy eken. Dertine shıpa izdep kelýshiler aldymen qara balshyqqa shomylady, odan keıin kólge túsip, tazaratyn kórinedi.

Adamdar kóp keledi ǵoı bul jerge, demalýǵa. Senbi, jeksenbi kúnderi keıde 250 adamdaı kelip qalady. Kem degende 100-150 adam keledi. Arǵy jaǵynda – emdik batpaǵy, myna jaǵynda – sýy. Eki jaǵyna da kelip túsedi. Qazaqstannyń barlyq aımaǵynan keledi bul jerge. Byltyr Túrkııadan keldi. Qyzylkóldi estip, kelip, kórip, sýyna túsip qaıtty ol kisiler, – deıdi Sholaqqorǵan orman sharýashylyǵynyń aǵa ınspektory Erlan Sámet.

Kóldiń qasıetin ushqan qus ta jaqsy biledi. Mamandar qyrkúıek aıynda aıdynnyń betinde ıne shanshar oryn bolmaıtynyn aıtady.

Jyly jaqqa qaıtatyn qustar kúzde osy kólge túsip, qanattaryn qataıtyp alady, – deıdi olar.

Tereńdigi 4 metrden asatyn kóldiń qupııasy kóp. Shomylǵan adam tereń jerine barsa da batpaıdy. Sebebi kóldiń sýy tuzdy. Qyzylkól teńiz deńgeıinen 335 metr bıiktikte ornalasqan. Sýy qalypty jyldary uzyndyǵy 6, eni 2,8 shaqyrymǵa deıin jetedi. 2002 jyldan beri erekshe qorǵalatyn aımaq tizimine engizilgen.