«Sýretke túspeımin dep jylaıdy». Qyzylordalyq ata-analar balalaryn feıs-baqylaýdan ótkizýge qarsy

Foto: ashyq derekkóz

Qyzylordalyq ata-analar balabaqshalardaǵy feıs-baqylaýdy toqtatýdy talap etip otyr. Áıtpese, balalarymyz týraly derekter orynsyz tarap kete me dep qorqady.

Mektepke deıingi bilim berý uıymdaryndaǵy keleńsizdik «Ádildik joly» RQB oblystyq fılıalynyń monıtorıngi kezinde anyqtaldy.

Face ID atty balanyń bıometrııalyq derekterin jınaý baǵdarlamasy ótken jyly sáýir aıynda pılotty joba esebinde 10 (8-i – memlekettik, 2-i – jeke) balabaqshada qoldanyla bastaǵan. Keıin oblystaǵy barlyq balabaqshaǵa ornatylǵan. Biraq kámeletke tolmaǵan balalardyń bıometrııalyq derekterin ata-anasynyń ruqsatynsyz jınaý Bilim jáne ǵylym mınıstriniń 2022 jylǵy 27 tamyzdaǵy № 381, Mádenıet jáne sport mınıstriniń 2021 jylǵy 28 sáýirdegi №123 buıryǵynyń talaptaryna qaıshy.

Oblystyq qoǵamdyq keńeste másele kóterilgenimen odan nátıje shyqpaǵan.

«Derbes derekter jáne olardy qorǵaý týraly zańnyń 8-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes adamnyń bıometrııalyq derbes derekterin alý úshin olardyń zańdy ókilderiniń nemese óziniń kelisimi qajet. Balabaqsha tárbıelenýshileri kámelet jasyna tolmaǵandyqtan ata-analarynyń ruqsaty talap etiledi. Bul – bir. Ekinshiden, pedagogtardy bilim berý proesinen ózge jumys túrlerine tartý Pedagog mártebesi týraly zańnyń 6-babyna qaıshy. Olardyń bıometrııalyq derekterin jınatý zańsyz. Derekterdiń qaıda ketip jatqany belgisiz. О́ıtkeni sertıfıkattalǵan, standarttan ótken qurylǵy qoldanylyp, ol ortaq bazaǵa jınaqtalyp jatqan joq. Ár tárbıeshi óziniń telefonyndaǵy qosymshany paıdalanady. Kámelet jasyna tolmaǵan balalardyń sýretteriniń úshinshi bireýdiń qolyna túspesine kepildik joq. Úshinshiden, ınternet sapasynyń nasharlyǵy qol baılaıdy. Keıde balalar jylap, sýretke túsýden bas tartady. Balabaqsha ókilderi «kúnine 1-1 jarym, keıde tipti 3-4 saǵatymyz toptaǵy 20-25 balany sýretke túsirýmen ótedi» dep shaǵymdanady», – dedi qoǵamdyq birlestik fılıalynyń basshysy Lázzat Baqtybaeva.

Qyzylordalyq ata-ana Shuǵyla Jaqsybekovanyń eki balasy oblys ortalyǵyndaǵy jeke balabaqshaǵa barady.

«Úlkenimizdiń jasy 3-ten asqan. О́zi tomaǵa-tuıyq, «sýretke túskim kelmeıdi» dep jylap keledi. Men buǵan o basta qarsy bolǵanmyn, qazir de sol pikirdemin. Biraq kúndelikti kelgen-kelmegenin esepke alý úshin sýretke túsirý kerek ekenin túsindirdi. Kónbegende qaıtesiń, balabaqshaǵa berip, ózim jumysqa shyǵýym kerek. Túskisi kelmese, qınap keregi ne?! Bul balanyń psıhologııasyna kúsh túsiredi», – dedi ol.

Feıs-baqylaýdy qup kórmeıtinderdiń taǵy biri – qala turǵyny Muhtar Jolamanov. Ol da tárbıeshiler «balańyz sýretke túsýden qashady» dep shaǵymdanatynyn aıtyp, narazylyq bildirdi.

«Eki balamnyń biri buzyqtaý. Sýretke túsirerde bir orynda turmaıdy, jylaıdy. Basqa da tanystarymnyń basynda bar bul jaǵdaı. Tárbıeshiler balaǵa tárbıe bere me álde olardy sýretke túsire me? Balany feıs-baqylaýdan ótkizbese, kelmegen esep eken. Bul – naǵyz aqymaqtyń isi, bireý osylaı aqsha jasap otyrǵan sııaqty», – dedi Muhtar Jolamanov.

«Ádildik joly» RQB ókili sátsiz jobanyń kesirinen kásipkerler eki ottyń ortasynda qalyp otyr dep sanaıdy.

«Erteńgi kúni pedagog shaǵymdansa, kásipkerdiń ústinen is qozǵalýy múmkin. О́ıtkeni ol pedagogty zańsyz áreketke májbúrlep otyr. О́zge bireýdiń balasynyń bıometrııalyq derekterin jınaý boıynsha ákimshilik kodekste jaýapkershilik kózdelgen. Bul bilim men tárbıe sapasyna da áser etedi», – dedi Lázzat Baqtybaeva.

Onyń aıtýynsha, mundaı tájirıbe basqa oblystarda joq. Balabaqsha azdaı, endi sport jáne mádenıet úıirmelerine de feıs-baqylaý ornatý josparlanyp otyrǵan kórinedi.

«Úıirmelerdiń uzaqtyǵy 45 mınýt ekenin eskersek, topta 20 -25 balany sýretke túsirý múmkin emes. Negizi qos mınıstrliktiń buıryqtarynda baqylaý tetikteri kózdelgen. Bir aılyq beınemuraǵat bar. Qajet bolsa, sony qoldana alady. Biraq jergilikti atqarýshy organ ol tetikterdi qoldanbastan memleketten qosymsha shyǵyndalý arqyly balalardyń bıometrııalyq derekterin jınaýdy jalǵastyryp jatyr», – dedi fılıal basshysy.

Nazerke SANIIaZOVA,
Qyzylorda oblysy