«TAZA QAZAQSTAN» AKIIaSY KEZINDE 3,5 MYŃ JYL TARIHY BAR JÁDIGERLER TABYLDY

«Taza Qazaqstan» ekologııalyq akııasy aıasynda aýyl aımaǵyn tazalap júrgen jambyldyq jastar 3,5 myń jyldyq tarıhy bar petroglıfterdi tapty. Jádiger Sarysý aýdanyndaǵy Aqtoǵaı aýylynan 3,5 shaqyrym jerdegi shatqalda ornalasqan. Aqtoǵaı shatqalyn aýyldyqtar burynnan kıeli sanaıdy. Arly-berli ótken jurt pen tórt túligin óristetken shopandar ara-tura kóne turmystyq zattardyń synyqtaryn tabatyn. «Kıeli ólke» aptalyǵy aıasynda jastardyń tapqan tańbaly tasy, aýmaqtyń mańyzdylyǵyn odan ári arttyrdy. Jartastaǵy qashaýlar qola, erte temir dáýirine tıesili ekeni belgili boldy. Asyljan Pazylbekov, erikti: – Tazalyq jumystaryn júrgizý barysynda biz óte erekshe jazýlardy kózimiz shalyp qaldy. Endi tarıhshy emespiz, ózimiz arnaıy mamandardy tarıhshylardy shaqyrý barysynda osy jazýdy anyqtadyq. Sóıtsek bul úlken muraǵat bolatyndaı tarıhymyzǵa erekshe jazýlar eken.

Endigi ýaqytta biz osy jerge úlken tazalyq jumystaryn kóptep júrgizetin bolamyz. Petroglıfterdiń basym kópshiliginde sol ýaqyttaǵy adamdardyń dúnıetanymy beınelengen. Sýretterdiń ishinde taýeshki, arqar, qos órkeshti túıe jáne taǵy basqa ań sýreti salynǵan. Sonymen qatar, ańshylardyń sadaq atý jáne tuzaq qurý syndy ań aýlaý ádisteri kórsetilgen. Mereı Baet, tilshi: – Kóne petroglıfterdiń kóbisi myna eni 1,5-2, uzyndyǵy 15-20 metr bolatyn jartasta toptasqan. Ǵalymdar muny ashyq aspan astyndaǵy gallereıaǵa teńep otyr. Jalpy myna shatqaldaǵy jartastardan 100-den asa petroglıfter tabyldy.

Ǵalymdar Qarataý taý jotasy elimizdegi eń kıeli tarıhı geografııalyq aımaq ekenin aıtýda. Bul aýmaq tas ǵasyrynan beri qaraı adamdardyń mekenine aınalǵan, deıdi arheolog. Sondyqtan túrli dáýirdiń jádigerleri tabylyp otyratyn. Degenmen anyqtalǵan jańa tańbalar adamzat tarıhyndaǵy tyń jańalyq eken. Saýran Qalıev, tarıhshy-arheolog: – Jambyl oblysyna qarasty Berikqara, Qarataýdyń soltústik betkeıindegi bundaı eskertkishter shoǵyry óte sırek. Sondyqtan keshendi túrdegi ǵylymı zertteý jumystaryn júrgizse jáne sol zertteý jumystaryna arnaıy kásibı arheolog mamandardy tartý kerek dep bilemiz. Al endi sol ǵalymdardyń zertteý jumystarynyń qortyndysyna sáıkes buny bolashaqta óńirlik týrıstik baǵyttarǵa engizýge múmkindigi joǵary ekendigin aıtqym keledi.

Mamandar qundy tastardy tez arada memleket qorǵaýyna alyp, jergilikti atqarýshy bıliktiń quziretine berý kerek, – deıdi. Jalpy byltyr Jambylda ár kezeńge jatatyn 46 tarıhı eskertkish tabyldy. Búginde aımaqta 3510 tarıhı-mádenı eskertkish bolsa, onyń 5-eýi IýNESKO-nyń qorǵaýynda.