Bilim
TikTok pen qysqa beınejazbalar balalardyń oqý úlgerimine teris áser etetini ǵylymı túrde dáleldendi
Foto: istockphoto.com
TikTok pen qysqa beınejazbalar balalardyń oqý úlgerimine teris áser etetini ǵylymı túrde dáleldendi, dep jazdy qandastar.kz
Qytaıdyń Ǵylym akademııasynyń zertteýshileri jaqynda PLOS ONE jýrnalynda Qytaıdaǵy bastaýysh synyp oqýshylarynyń qysqa beıne qoldanýy men olardyń oqý úlgerimi arasyndaǵy baılanysty zerttegen zertteý nátıjelerin jarııalady. Zertteý qysqa beıne qoldanýdyń jáne oqý úlgeriminiń arasyndaǵy teris baılanysty kórsetti, bul baılanys nazar aýdarý qabiletiniń tómendeýimen baılanysty ekeni anyqtaldy. Bul zertteý balalardyń oqý proesine sandyq medıa yqpalynyń mańyzdy áseri bolýy múmkin ekenin kórsetedi.
turkystan.kz habarlaǵandaı, TikTok jáne Kwai sııaqty qysqa beıne platformalary Qytaıdaǵy jasóspirimderdiń, sonyń ishinde bastaýysh synyp oqýshylarynyń ómiriniń mańyzdy bóligine aınaldy. Qytaıda oqý jetistikterine úlken mán beriletindikten, zertteýshiler osy jańa medıanyń oqýshylardyń oqý úlgerimine qalaı áser etetinin zertteý maqsatynda bul zertteýdi júrgizdi. Olar qysqa beıne qoldanýdyń oqý nátıjelerine qalaı yqpal etetinin jáne bul baılanys arqyly qandaı mehanızmderdiń jumys isteıtinin anyqtaýǵa tyrysty. Sonymen qatar, zertteýshiler ata-analardyń medıa qoldanýynyń balalarǵa áserin zerttedi.
Zertteýge Shenchjen qalasyndaǵy qalalyq jáne qala mańyndaǵy bastaýysh mektepterdiń 1 052 oqýshysy qatysty, al derekter saýalnamalar men oqý úlgerimi týraly málimetter arqyly jınaldy. Oqýshylar ózderiniń qysqa beıne qoldaný ádetteri týraly aqparat berdi, al ata-analar ózderiniń medıa qoldaný deńgeıleri men balalardyń ekran ýaqytyn qalaı baǵalaıtyny týraly málimetter usyndy. Zertteýshiler sondaı-aq oqýshylardyń nazaryn baǵalaýǵa arnalǵan synaqtarmen zertteý júrgizdi. Bul synaq oqýshylardyń nazar aýdarý keńdigin, turaqtylyǵyn, bólip nazar aýdarý men nazardy aýystyrý qabiletterin ólsheýdi kózdedi. Oqý úlgerimi standartty emtıhan nátıjeleri boıynsha baǵalanyp, oqýshylardyń oqý jetistikteri boıynsha biregeı ólshemder qamtamasyz etildi.
Zertteý nátıjeleri boıynsha bastaýysh synyp oqýshylarynyń qysqa beıne platformalarynda ótkizetin ýaqyttary men oqý úlgerimderi arasynda aıtarlyqtaı teris baılanys bar ekeni anyqtaldy. Bul baılanys oqýshylardyń nazar deńgeılerine baılanysty boldy, ıaǵnı kóp ýaqytyn qysqa beınelerdi kórýge jumsaǵan oqýshylardyń nazar deńgeıi tómendegen. Qysqa beıne mazmuny oqý tapsyrmalaryna nazar aýdarýǵa qıyndyqtar týǵyzdy. Tómen nazar deńgeıleri, óz kezeginde, oqý úlgeriminiń tómendeýine ákelip soqty, bul ekran ýaqyttarynyń kognıtıvti fýnkııalarǵa áser etý joldaryn kórsetedi.
Ata-analardyń minez-qulqy bul dınamıkada mańyzdy ról atqaratyn sııaqty. Zertteýshiler ata-analardyń qysqa beınelerdi kóp qoldanýy balalardyń ekran ýaqytyn jáne olardyń nazaryn teris áser etýin kúsheıtetinin anyqtady. Bul baılanys ishinara balalardyń ata-analarynyń ádetterin jáne kózqarastaryn kóshirip alýy arqyly túsindiriletin bolýy múmkin. Ata-analardyń joǵary ekran ýaqyty da ata-analar men balalar arasyndaǵy ózara árekettesýlerdiń azaıýyna ákelip soǵýy múmkin, bul balalardyń nazaryn jáne oqý ortasyn teris áser etýi múmkin.
Bul zertteý balalardyń oqý úlgerimi men olardyń ekran ýaqytyn basqarý arasyndaǵy baılanysqa nazar aýdarady jáne sandyq medıa tutynýdyń balalardyń nazaryn jáne oqý nátıjelerin qalaı ózgertýi múmkin ekenin túsinýge kómektesedi.
