توقاەۆ: قازاق-تۇرىكمەن حالىقتارىنىڭ تامىرى – ءبىر, تاريحى – ورتاق

فوتو: اشىق دەرەككوز

پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ماقتىمق ۇلىنىڭ كۇللى شىعىس جۇرتىنا ورتاق ۇلى ويشىل, تۇرىكمەن كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان بىرەگەي تۇلعا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

مەملەكەت باسشىسى تۇرىكمەنستانعا رەسمي ساپارى اياسىندا تۇرىكمەن اقىنى ماقتىمق ۇلى پىراعىنىڭ تۋعانىنا 300 جىل تولۋىنا وراي وتكەن «داۋىرلەر مەن وركەنيەتتەر بايلانىسى – بەيبىتشىلىك پەن دامۋدىڭ نەگىزى» اتتى حالىقارالىق فورۋمعا قاتىستى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz   Skifnews.kz اقپارات پورتالىنا سىلتەمە جاساپ.

پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ماقتىمق ۇلىنىڭ كۇللى شىعىس جۇرتىنا ورتاق ۇلى ويشىل, تۇرىكمەن كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان بىرەگەي تۇلعا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– ماقتىمق ۇلى پىراعى – الەم رۋحانياتىندا ورنى بار تاريحي تۇلعا. سوندىقتان يۋنەسكو اقىن مۇرالارىن «الەم جادى» اتتى حالىقارالىق تىزىمگە ەنگىزگەن. ال تۇركسوي ۇيىمى وسى جىلدى «تۇركى الەمىنىڭ ۇلى اقىنى ءارى ويشىلى ماقتىمق ۇلى پىراعى جىلى» دەپ جاريالادى. بۇل – بارشا تۇركى جۇرتىنىڭ ەرەكشە سىي-قۇرمەتى ەكەنى ءسوزسىز. ۇيىمنىڭ شەشىمى اقىن شىعارمالارىن حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىن, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە, الەمدە گەوساياسي احۋال ۋشىعىپ, ءتۇرلى جاھاندىق سىن-قاتەرلەر پايدا بولىپ جاتقان كۇردەلى كەزەڭدە ۇلى ويشىلدىڭ رۋحاني مۇراسى ايرىقشا وزەكتى بولا ءتۇستى.

– ماقتىمق ۇلى پوەزياسى تەرەڭ گۋمانيستىك ويلارعا تولى. اقىن ءوز شىعارمالارىندا بەيبىتشىلىك, ءوزارا سەنىم مەن قۇرمەت سياقتى مىزعىماس قۇندىلىقتاردى دارىپتەيدى. ونىڭ ءار تۋىندىسىندا وتانعا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىك بار. ماقتىمق ۇلى حالىقتى باسقا ەلدەرمەن, ياعني كۇللى الەممەن ىنتىماقتا ءومىر سۇرۋگە شاقىردى. مۇنى جارقىن بولاشاقتىڭ كەپىلى دەپ ءتۇسىندى, – دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇگىندە تۇرىكمەنستان اۋقىمدى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورمالار جۇرگىزىپ, قارقىندى دامۋ جولىنا تۇسكەنىنە نازار اۋداردى. سونىمەن قاتار بۇل شارالار سان عاسىرلىق تاريحى بار تۇرىكمەن مەملەكەتتىلىگىن نىعايتا تۇسەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.

– كەلەسى جىلى تۇرىكمەنستان تۇراقتى بەيتاراپتىق ساياساتىنىڭ وتىز جىلدىعىن اتاپ وتەدى. باۋىرلاس جۇرت وسى قاعيداتتى بەرىك ۇستانىپ وتىر. ۇلتتىق بىرەگەيلىگىن ساقتاپ, ەلدىك مۇددەسىن قورعاپ كەلەدى. وسى تاباندى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا تۇرىكمەنستاننىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ابىروي-بەدەلى ارتا ءتۇستى. بەيتاراپ تۇرىكمەنستان الەمدەگى قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا مول ۇلەس قوسۋدا. سونداي-اق ورتالىق ازيا جانە كاسپي ايماعىندا كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا ىقپال ەتۋدە. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى 2025 جىلدى حالىقارالىق بەيبىتشىلىك جانە سەنىم جىلى دەپ جاريالادى. بۇل يگى باستامانى تۇرىكمەنستان ەلى كوتەردى. ماقتىمق ۇلى تۇرىكمەن جۇرتىنىڭ ىرگەلى ەل بولۋىن اڭساپ ءوتتى. بۇگىندە ۇلى بابانىڭ ارمانى اقيقاتقا اينالدى. تۇرىكمەنستان ءوسىپ-وركەندەگەن مىقتى مەملەكەت بولىپ وتىر, – دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستاندا ماقتىمق ۇلى پىراعىنىڭ 300 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان مادەني ءىس-شارالارعا توقتالىپ, بۇل باستامالار ۇلى ويشىلدىڭ مۇراسىن جان-جاقتى ناسيحاتتاۋعا جول اشاتىنىن جانە مادەني ديپلوماتيانى دامىتا تۇسەتىنىن جەتكىزدى. اسىرەسە, استانادا بوي كوتەرگەن ماقتىمق ۇلىنىڭ ەسكەرتكىشىن ەكى ەل اراسىنداعى مىزعىماس دوستىق پەن تاتۋ كورشىلىكتىڭ سيمۆولى دەپ باعالادى.

بۇدان بولەك, مەملەكەت باسشىسى كەشە تۇرىكمەنستانعا رەسمي ساپارى اياسىندا اشحابادتا قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ەسكەرتكىشى سالتاناتتى تۇردە اشىلعانىن اتاپ ءوتىپ, اباي مەن ماقتىمق ۇلى تۋىندىلارىندا ءوزارا ۇندەستىك پەن ۇيلەسىم بار ەكەنىن ايتتى.

– ولاردىڭ رۋحاني مۇراسى ەكى ەلدىڭ سان قىرلى مادەنيەتىن بايىتىپ, بارشا ادامزاتتىڭ ورتاق قۇندىلىعىنا اينالدى. قازاق-تۇرىكمەن حالىقتارىنىڭ تامىرى – ءبىر, تاريحى – ورتاق. دوستىعىمىزدىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇرى بار. وسى مىزعىماس قۇندىلىقتاردىڭ نەگىزىندە ەكى مەملەكەت اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق بەلسەندى دامۋدا. مۇنىڭ ءبارى قازاق-تۇرىكمەن قاتىناستارىن ودان ءارى نىعايتا تۇسەرى ءسوزسىز, – دەدى پرەزيدەنت.

سونىمەن قاتار فورۋمدا تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ, يران پرەزيدەنتى ماسۋد پەزەشكيان, پاكىستان پرەزيدەنتى اسيف الي زارداري, رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين, وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ, تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون, قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ, ارمەنيا پرەزيدەنتى ۆااگن حاچاتۋريان, موڭعوليا پرەزيدەنتى ۋحنااگين حۋرەلسۋح, تۇركيا ۇلتتىق ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى نۋمان كۋرتۋلمۋش ءسوز سويلەدى.