Украинадағы 30 күндік атысты тоқтату: жағдайды талдау

Фото:dzen.ru

Украинадағы соғыс әлемдік қауымдастықтың басты назарында қалып отыр. 2025 жылдың наурыз айында АҚШ пен Украина арасындағы келіссөздер барысында 30 күндік атысты тоқтату туралы бастама көтерілді. Бұл уақытша бітім қақтығысты тоқтатуға және гуманитарлық жағдайды жақсартуға бағытталғанымен, оның ұзақ мерзімді салдары әлі белгісіз. Сарапшылар мен саясаткерлер бұл бастаманың тиімділігіне әртүрлі көзқараспен қарайды, деп хабарлайды qandastar.kz

Бітімгерлік ұсынысының мәні

Бұл келіссөздер Сауд Арабиясының Джидда қаласында өтті. Украина бұл ұсынысты қабылдауға дайын екенін білдірді, бірақ оның орындалуы Ресейдің де келісіміне тәуелді. АҚШ бұл бастаманы қолдап, Мәскеумен келіссөздер жүргізуге ниетті екенін мәлімдеді.

Атысты тоқтату келісімі бірнеше маңызды мәселелерді қамтиды:
• Гуманитарлық көмек көрсету: Қақтығыс аймақтарында бейбіт тұрғындарға көмектесу және босқындарға қолдау көрсету.
• Әскери тұтқындармен алмасу: Соғыс кезінде тұтқынға түскен сарбаздар мен азаматтық тұлғаларды қайтару.
• Күшпен көшірілген украиналық балаларды елге қайтару: Бұл мәселе халықаралық деңгейде ерекше талқыланып келеді.

Бітімнің ықтимал салдары

Skifnews.kzжазғандай,  бұл бастама бірқатар маңызды мәселелерді тудырады. Біріншіден, Украина мен оның одақтастары бітімді уақытша демалыс емес, соғысты тоқтатудың алғашқы қадамы ретінде көреді. Егер атысты тоқтату режимі орындалса, бұл жаңа дипломатиялық мүмкіндіктерге жол ашуы мүмкін.

Алайда, сарапшылар екі негізгі қауіп-қатерді атап өтеді:
1. Ресейдің уақытты тиімді пайдалануы мүмкіндігі
• Украина тарапы Мәскеудің бұл бітімді әскери күштерін қайта топтастыру үшін пайдалануы ықтимал екенін айтады. Бұған дейінгі соғыс тәжірибесі уақытша бітімдердің көбінесе бір тараптың әскери артықшылыққа ие болуына мүмкіндік бергенін көрсетті.
2. Дипломатиялық келіссөздердің созылуы
• Егер бітім уақытша сипатта болып, түбегейлі шешімдер қабылданбаса, бұл жаңа қарулы қақтығыстардың басталуына әкелуі мүмкін.
Ресейдің ұстанымы және халықаралық реакция

Ресей бұл бастамаға ресми түрде жауап берген жоқ, бірақ оның шарттары мен бітімді сақтау мүмкіндігі әлі белгісіз. Батыс елдері бұл қадамды қолдағанымен, нақты шешімдер қабылданған жоқ.

Владимир Путин Ресейдің Украинамен 30 күндік бітімге келуге дайын екенін мәлімдеді. Бұл туралы ол Мәскеуде Беларусь президенті Александр Лукашенкомен келіссөздердің қорытындысы бойынша өткен баспасөз конференциясында мәлімдеді.

«Біз әскери әрекеттерді тоқтату туралы ұсыныстармен келісеміз», – деді Путин.

Сонымен қатар Ресей президенті бұл ұсыныс тек ұзақ мерзімді бейбітшілікке әкелетін жағдайда ғана қабылданатынын атап өтті.

«Бұл тоқтау ұзақ мерзімді бейбітшілікке әкеліп, осы дағдарыстың бастапқы себептерін жоюы тиіс», – деді ол.

Украинадағы 30 күндік атысты тоқтату бастамасы – маңызды дипломатиялық қадам. Ол гуманитарлық мәселелерді шешуге мүмкіндік беріп, саяси процестерге жол аша алады. Бірақ оның сәтті жүзеге асуы Ресейдің шешіміне байланысты. Егер бұл уақытша бітім ұзақ мерзімді бейбітшілікке алып келмесе, ол тек уақытша үзіліс болып қалуы мүмкін. Сондықтан, халықаралық қауымдастық бұл процесті жіті қадағалап, жағдайдың ушығуына жол бермеуі тиіс.