Prezıdent BAQ qyzmetkerlerin quttyqtady

Memleket basshysy qazir elimiz damýdyń jańa satysyna qadam basqanyn aıtty.

«Biz sońǵy 5 jyldyń ishinde aýqymdy saıası reformalardy júzege asyrdyq. Qazaqstannyń saıası júıesi túbegeıli ózgerdi. Parlamenttiń yqpaly, Úkimettiń jaýapkershiligi aıtarlyqtaı artty. Bılik tarmaqtary arasyndaǵy tepe-teńdik ornyǵa tústi. Saıası partııalardyń qoǵamdyq róli kúsheıdi. Azamattarymyz óz oı-pikirlerin ashyq aıtyp, qoǵamda belsendi bolýyna múmkindik beretin naqty tetikter paıda boldy. Saılaý júıesin jetildirdik. Aýyl, aýdan ákimderi tikeleı saılana bastady. Bir sózben, saıası jáne qoǵamdyq mádenıet úlken ózgeriske ushyrady. Eń mańyzdy bastamanyń biri – Prezıdent jeti jyldyq merzimge bir ret qana saılanatyn boldy. Osy sheshimniń saıası mán-maǵynasy erekshe, bul – memleket basqarý isinde jańa standart qalyptastyratyn mańyzdy qadam. Reformalar, ózgerister áli de jalǵasa beredi. Eń bastysy, bul ózgerister – halyqtyń tańdaýy. Sondyqtan biz eshqashan keri qaıtpaımyz, tek alǵa qaraı júremiz. Biz ekonomıkalyq damýdyń naqty baǵytyn aıqyndadyq. Bir sózben, ozyq el bolý úshin aýqymdy jumysty qolǵa aldyq», — dep atap ótti Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy BAQ qyzmetkerleri tyń bastamalardy jurtshylyqqa jan-jaqty túsindirýge zor úles qosyp júrgenin atap ótti.

«Shyn máninde, barlyq reformany ózderińizben birge atqardyq deýge bolady. Biraq ózgeristerdi júzege asyrý bir basqa, al ony ornyqtyrý bir bólek. Ol úshin qoǵamdyq sana túbegeıli jańǵyrýǵa tıis. Ulttyq quryltaıdyń Atyraýdaǵy otyrysynda jalpyǵa ortaq qundylyqtar týraly aıtqanymdy bilesizder. Munyń bári ulttyń jańa sapasyn qalyptastyrý úshin aıryqsha mańyzdy. Ashyǵyn aıtsaq, osy qundylyqtardy qoǵam sanasyna ornyqtyrý jýrnalısterge tikeleı baılanysty. Aqparat ókilderi bolmasa, ony jurtqa jarııa etý múmkin emes. Sondyqtan jýrnalıster qaýymy osy mańyzdy jumysqa zor jaýapkershilikpen qaraıdy dep senemin. Biz árbir sózimizdi qoǵamdy túzeýge jumsasaq, bolashaǵymyz da baıandy bolary haq. Men Quryltaı otyrysynda elimizge qater tóndiretin bes keselge toqtaldym. Taǵy da qaıtalap aıtqym keledi. Jurtty nashaqorlyq pen qumarpazdyqtan, turmystyq zorlyq-zombylyqtan, vandalızm men ysyrapshyldyqtan qorǵaý – ortaq mindet. Memleket bul baǵytta naqty qadamdar jasap jatyr», — dep toqtaldy Prezıdent.

Sondaı-aq Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev jaqynda turmystyq zorlyq-zombylyqqa tosqaýyl bolatyn arnaıy zań kúshine engenin tilge tıek etti.

«Bul – óte qajetti qujat. Bul másele boıynsha meniń kózqarasym – barshańyzǵa aıqyn. Elimizdegi árbir shańyraq qazaq otbasynyń úlgisine aınalýy kerek. Árıne, qabyldanǵan zań barlyq qaterdi birden joıyp jibermeıdi. Bul – uzaq ári kúrdeli úderis. Zań jazalaý úshin emes, eń aldymen, quqyqtyq mádenıetti qalyptastyrý úshin mańyzdy. Oǵan búkil qoǵam bolyp atsalysý qajet. Osy jolda aqparat ókilderiniń róli erekshe», — dedi ol.

Memleket basshysy eń qaýipti áleýmettik keseldiń biri – lýdomanııa ekenin aıtty. Qumar oıynǵa táýeldilik kóptegen azamatty orǵa jyǵyp, qaryzǵa belshesinen batyrǵanyn, otbasynyń shyrqyn buzatynyn, qylmysqa, sýııdke ıtermeleıtinin sóz etti.

«Internet damyǵan saıyn lýdomanııa problemasy ýshyǵa tústi jáne naǵyz áleýmettik indetke aınala bastady. Bul ultymyzdyń bolashaǵyna qater tóndiredi. Sondyqtan Memleket basshysy retinde men osy qaýipti qubylyspen kúresý úshin birqatar pármendi sharalar qabyldadym. Byltyr kúzde osy másele boıynsha Qaýipsizdik Keńesiniń arnaıy otyrysy ótti. Jýyrda meniń tapsyrmammen Úkimet Zańsyz oıyn bıznesi men lýdomanııaǵa qarsy is-qımyl jónindegi keshendi jospardy bekitti. Sonymen qatar tıisti zań jobasyn tez arada qabyldaý jóninde buǵan deıin birneshe ret aıtqan edim. Al búgin Senat lýdomanııaǵa qarsy zań jobasyn qaraıdy. Eger maquldansa, kóp uzatpaı men oǵan qol qoıamyn. Atalǵan Zańnyń kúshine enýi azamattarymyzdy, eń aldymen, óskeleń urpaqty osy zııandy áleýmettik dertten saqtaýǵa múmkindik beretinine senimdimin. Oraıly sátti paıdalana otyryp, máselege beı-jaı qaramaı, zań jobasyn jedel ári sapaly ázirlegeni úshin Májilis pen Senat depýtattaryna alǵys aıtqym keledi», — dedi Prezıdent.

Prezıdent erteń Parlamenttiń kezekti sessııasy aıaqtalǵanyn aıtty. Depýtattar mańyzdy oqıǵalardyń bel ortasynda júrgenin, saılaýshylarmen tyǵyz jumys istep jatqanyn tilge tıek etti.

«Olar ózekti máselelerdi kóterip, qoǵamdyq pikirtalasqa uıytqy bolyp otyr. Halyqqa qajet zańdardy qabyldaý jóninde bastamalar kóterýde. Osy sessııanyń ózinde eldiń damýyna tikeleı yqpal etetin 100-den astam zań qabyldandy. О́zderińizge málim, jýyrda men «Mass-medıa týraly» zańǵa qol qoıdym. О́te mańyzdy qujat. Jýrnalısterdiń múddesi men quqyqtaryn qorǵaý tetikteri kúsheıtilgen dep aıtýǵa bolady. Bul qujat elimizdegi mass-medıanyń áleýetin arttyra túsedi dep oılaımyn. Sondaı-aq aqparattyq derbestigimizdi nyǵaıtýǵa múmkindik beredi», — dedi Memleket basshysy.

Prezıdenttiń aıtýynsha jalpy, depýtat pen jýrnalıst qyzmeti biri-birimen tyǵyz baılanysyp jatyr. Ekeýi de el múddesin qorǵaıdy. Halyq senimin arqalap, oǵan múltiksiz qyzmet etedi. Qazir depýtattar korpýsy men mass-medıa ókilderi úılesimdi jumys istep júr.

«Jýrnalıster qaýymy ulttyq parlamentarızmdi damytýǵa qashanda zor úles qosyp keledi. Qazirgi depýtattar quramynda aqparat salasynyń ókilderi jetkilikti. Atap aıtqanda, Nurtóre Júsip, Ermurat Bapı, Qazybek Isa, Sergeı Ponomarev, Janarbek Áshimjan, Bıbigúl Jeksenbaı, Aıgúl Qapbarova sekildi áriptesterińiz kópshilikke belgili. Ult múddesin qorǵap júrgen jýrnalısterdiń Parlament tórinde otyrýy – zańdylyq. Aıtpaqshy, Prezıdent Ákimshiliginde de áriptesterińiz az emes. Olar óz kásibı ortasyna qoldaý bildirip, buqaralyq aqparat quraldary men memlekettik organdar arasynda altyn kópir qyzmetin atqarady. Jańa aqparattyq dáýirge qadam bastyq. Osy oraıda memlekettik basqarý júıesi sóz biletin, tıimdi ári jan-jaqty qarym-qatynas ornata alatyn adamdarǵa zárý. Sondyqtan óz mansabyn memlekettik qyzmetpen baılanystyrǵan nemese baılanystyrýdy josparlap júrgen áriptesterińiz osy salada da óz áleýetin tolyq júzege asyra alady», — dep toqtaldy Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy elimizdi túbegeıli jańǵyrtý úshin zańnamalyq ózgeristermen, kadrlyq sheshimdermen, saıası jáne ekonomıkalyq reformalarmen ǵana shektelý azdyq etetinin udaıy aıtyp kele jatqanyn eske saldy.

«Biz progressıvti ult retinde qoǵamdyq jáne jeke qundylyqtar júıesin jańartý úshin kóp ter tógýimiz kerek. Búginde otandyq jýrnalıstıka myqty qoǵamdyq ınstıtýtqa, naǵyz tórtinshi bılikke aınaldy. Bul salanyń osynaý mańyzdy iske qosar úlesi zor. Jýrnalısterdiń aldynda turǵan mindetterdiń aýqymy – óte keń. Elimizde «Taza Qazaqstan» akııasyn qoldaǵan shyn mánindegi halyqtyq qozǵalys óris aldy. Bul kezdeısoq emes. О́kinishke qaraı, tabıǵat aıasyndaǵy demalys oryndarynda jáne eldi mekenderdiń aınalasynda úıilip jatqan qoqysty kún saıyn kóremiz. Bul – jaýapsyz adamdardyń isi. Qoǵamdyq oryndarda qarapaıym tazalyq erejeleri saqtalmaıdy. Budan adamnyń tárbıesizdigi ǵana kórinbeıdi, sondaı-aq ol búkil elimizdiń damýyn tejeıdi. Sondyqtan da men árdaıym osy máselege nazar aýdaramyn», — dedi ol.

Qasym-Jomart Toqaev Taza Qazaqstan» aýqymdy ekologııalyq akııasyna júzdegen myń adam qatysyp, ondaǵan myń tonna qoqys jınalǵanyna toqtaldy. Olarǵa rızashalyǵyn bildirdi.

«Bul akııa turaqty túrde jalǵasady. Aýlalarymyz ben kóshelerimizdegi, saıabaqtar men qoryqtardaǵy, ózen-kólderdegi tazalyq pen tártiptiń saqtalýy barsha azamatqa tikeleı baılanysty. Biz qoǵam retinde aınalamyzdaǵy tazalyqtyń qadirin bilip, basqa adamdardyń eńbegin qurmetteýdi úırenýimiz kerek. Otandyq medıa qoǵamda joǵary ekologııalyq sana men tabıǵatty aıalaý mádenıetin qalyptastyrýǵa zor kómegin tıgize alady. Osy oraıda azamattarymyzdyń el ishindegi, sondaı-aq sheteldegi qoǵamdyq oryndarda vandalızmmen kózge túsip, turpaıy minez-qulyq kórsetýi – nazar aýdaratyn másele. Tarıhı-mádenı muralarǵa zııan keltirý, eskertkishterdi qorlaý sııaqty keleńsiz áreketter tek zańmen ǵana jazalanyp qoımaı, qoǵam tarapynan da aıyptalýǵa tıis. Bul oraıda buqaralyq aqparat quraldarynyń róli asa mańyzdy. Taǵy bir másele. Aldymyzda «Ulttyq dombyra kúni» kele jatyr. Dombyra – qazaqtyń jany, ult bolmysynyń aınasy. «Naǵyz qazaq qazaq emes, naǵyz qazaq – dombyra». Biz ulttyq biregeıligimizdi saqtaǵymyz kelse, qasterli aspapty qadir tutýymyz qajet. Ol – bizdiń tereńnen tamyr tartatyn tól tarıhymyzdyń kýágeri. Mereıli mereke ónerimizdi órge shyǵaryp, tutastyǵymyzdy nyǵaıta túsý úshin kerek. Men ulttyq qundylyqty ulyqtaıtyn bastamalardy barynsha dáripteý qajet dep sanaımyn. Dombyra kúni sonyń aıqyn kórinisi bolýǵa tıis», — dep toqtaldy Prezıdent.

Memleket basshysy sondaı-aq BAQ ókilderiniń taǵy bir mańyzdy mıssııasy – azamattarǵa ekonomıkanyń damýy týraly jan-jaqty jáne keńinen aqparat berý ekenin aıtty.

«Bul rette aýyz toltyryp aıtatyn dúnıe jetkilikti. Qazir álemde ınvestıııa úshin báseke qatty júrip jatyr. Al onsyz turaqty ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý qıyn. Memlekettiń osy baǵyttaǵy júıeli jumysynyń arqasynda keıingi jyldary Qazaqstannyń ınvestıııalyq tartymdylyǵy artyp keledi. Sheteldik ınvestorlardyń qatysýymen elimizde ekonomıkany ártaraptandyrýǵa jáne jańa jumys oryndaryn ashýǵa baǵyttalǵan ári qarjylandyrý kólemi úlken ondaǵan, tipti júzdegen joba júzege asyrylyp jatyr. Mysaly, Almaty oblysynda 2026 jyly álemge áıgili Pepsico kompanııasynyń Ortalyq Azııadaǵy eń iri zaýyty ashylady. Bıyl Shymkentte túrkııalyq seriktestermen birlesip, iri jylyjaı kesheni qurylysynyń birinshi kezeńin aıaqtaý josparlanyp otyr. Qytaılyq áriptestermen Abaı oblysynda jylyna 300 myń tonna mys qorytatyn zaýyt salý týraly kelisimge qol jetkizildi. Jobanyń bastapqy quny – 1,5 mıllıard dollar, myńnan astam jańa jumys orny ashylady. Atyraý oblysynda polıetılen shyǵaratyn ıntegraııalanǵan gaz-hımııa keshenin salý kózdelip otyr. Meniń tapsyrmammen Úkimet elimizdiń batys aımaqtaryn áleýmettik-ekonomıkalyq turǵydan damytý úshin jedel sharalar toptamasyn ázirlep jatyr. Onyń nátıjesi kóp kúttirmeıdi dep oılaımyn», — dedi Memleket basshysy.

Prezıdenttiń aıtýynsha, bıyl halyq kópten kútken iri avtojol jobalary iske qosylmaq. Bul jobalar elimizdiń kólik qurylymyn nyǵaıtyp, iskerlik belsendiliktiń artýyna yqpal etedi.

«Atap aıtqanda, «Astana – Almaty», «Almaty – О́skemen», «Aqtóbe – Qandyaǵash», «Atyraý – Astrahan» joldary paıdalanýǵa beriledi. Sonymen qatar «Jezqazǵan – Qaraǵandy» magıstralin jobalaý jumystary bastalady. Munyń bári – júzege asyrylyp jatqan jáne josparlanǵan aýqymdy jobalardyń bir bóligi ǵana. Sońǵy jyldary elimizdiń barlyq óńirinde turaqty túrde jańa kásiporyndar ashylyp, jańa joldar men kópirler salynyp jatyr. Injenerlik jeliler men turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq nysandary jańartylýda. Biraq kóbine mundaı jaǵymdy aqparat laıyqty deńgeıde taralmaı jatady. Jaqsyny jaqsy dep aıtý kerek. El damýyndaǵy oń ózgeristerge kóbirek nazar aýdarý buqaralyq aqparat quraldarynyń, ásirese, memlekettik BAQ-tyń mindeti dep sanaımyn», — dedi ol.