ءۇش وبلىستا جاڭا مۇناي ۇڭعىماسىن قازۋ جوسپاردا بار

بيىل قىزىلوردا, اتىراۋ جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا ءۇش مۇناي ۇڭعىماسىن قازۋ جوسپاردا بار. «قازمۇنايگاز» باسشىسى ماعزۇم مىرزاعاليەۆتىڭ ايتۋىنشا, قازىر قاجەتتى جابدىقتاردى ازىرلەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر.

ايتا كەتەيىك, قازاقستان كەنىشتەرىنىڭ تەك 24 پايىزى زەرتتەلگەن. سول سەبەپتى مەملەكەت بارلاۋ جۇمىستارىنا ەرەكشە ءمان بەرىپ وتىر. بيۋدجەت ەسەبىنەن بۇگىندە 8 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. بۇل قارجى تۇتاس ەلدىڭ قويناۋىن زەرتتەپ-بارلاۋعا جەتكىلىكسىز.

سوندىقتان پرەزيدەنت ءوز قارجىسىنا گەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن ينۆەستورلارعا قولايلى كليمات قۇرۋدى تاپسىرعان ەدى. اتاپ ايقاندا, كەن ورىندارىن يگەرۋگە قۇقىقتىق باسىمدىق بەرىلگەنى ابزال. «دەي تۇرعانمەن, ولارعا ءتيىستى تالاپ تا قويىلۋعا ءتيىس», — دەيدى ساتپاەۆ اتىنداعى گەولوگيالىق عىلىمدار ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى, عالىم-پروفەسسور گەروي جولتاەۆ. گەروي جولتاەۆ, ق.ي.ساتپاەۆ اتىنداعى گەولوگيالىق عىلىمدار ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى: – ليتسەنزيا بەرگەن كەزدە ايماقتا 2د سەيسميكالىق جۇمىس جۇرگىزۋ تۋرالى تالاپ قويۋ كەرەك. سەيسميكالىق بارلاۋسىز تەرەڭدە جاتقان مۇنايگاز كەنىشىن انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس. ەكىنشىدەن, كومپانيا تاپسىرعان ەسەپتەرگە مەملەكەتتىك ساراپتاما جۇرگىزىلۋى ءتيىس. بۇل ىستە مەملەكەتتىك باقىلاۋ مەن ۇيلەستىرۋ جۇمىسى قاجەت. مۇناي-گاز سالاسىندا بۇل جۇمىس ءبىرشاما جولعا قويىلعان. ەندى بۇل قاعيدانى وزگە تاۋ-كەن سالالارىنا دا ەنگىزگەن ءجون. ايتا كەتەيىك, 2023 جىلدىڭ سوڭىندا قازمۇنايگاز اكتسيالارى ساۋداعا شىعارىلعان ەدى.

ەكونوميكانى ليبەراليزاتسيالاۋ مىندەتىن قويعان پرەزيدەنت 2024 جىلى ەير استانا مەن قازاق گاز كومپانيالارىن دا IPO-عا شىعارۋدى تاپسىردى. اقپاندا اۋە كومپانياسىنىڭ ءۇش بىردەي بيرجادا اكتسيالارى ساۋدالانا باستادى. نەگىزى «2021-2025 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋدىڭ كەشەندى جوسپارىنا سايكەس بۇل ءىس 2022 جىلى اتقارىلۋى ءتيىس ەدى. دەگەنمەن, ەكونوميستتەردىڭ پىكىرىنشە, بۇل جەردە جوسپاردىڭ مەرزىمىندە ىسكە اسۋىنان گورى كومپانيالاردىڭ دايىندىعى ماڭىزدىراق. ينۆەستورلار ءۇشىن تارتىمدى بولار كومپانيا ەڭ الدىمەن تابىسىنىڭ تۇراقتىلىعىن دالەلدەۋگە مىندەتتى. HALYK FINANCE ساۋدا يدەيالارى دەپارتامەنتىنىڭ باس ساراپشىسى وسىلاي دەيدى. ساكەن يسمايلوۆ, Halyk Finance ساۋدا يدەيالارى دەپارتامەنتىنىڭ باس ساراپشىسى: — الگى كومپانيالاردىڭ پەرسپەكتيۆاسىن قارجىلىق ەسەپتەرىنە قاراي باعامداۋعا بولادى. مەنىڭ ويىمشا, قازىر قازاقگاز بەن سامرۇق ەنەرگونى ايپيو-عا شىعارۋعا بولادى. سەبەبى بۇلار تابىستى كومپانيالار. اكتسيالارى ينۆەستورلاردى قىزىقتىرۋى مۇمكىن. ال «قازاقستان تەمىر جولى» ازىرگە شىعىنعا ۇشىراپ جاتىر. 2022 جىلعى ەسەبىنە قاراساق, تابىسىنان گورى شىعىن كوپ ەكەنى كورەمىز. سول سەبەپتى دە قازاقستان تەمىر جولىنا ايپيوعا شىعۋ ءالى ەرتەرەك.

سامرۇق ەنەرگو دا تابىسقا كەنەلگەن كومپانيالار ساناتىندا. بىراق ول ايپيوعا جارىم-جارتىلاي عانا شىعارۋى مۇمكىن. ياعني سامرۇق-ەنەرگونى IPO-عا شىعاراردا ەكىگە ءبولۋ ىقتيمالدىعى بار, دەيدى ساراپشى. ءبىر بولىگى وزىنە جاسىل ەنەرگەتيكاعا قاتىستى اكتيۆتەردى ەنشىلەسە, ەكىنشىسىندە ەلەكتر قۋاتىن وندىرۋدە الىناتىن پايدالى قازبا اكتيۆتەرىن شوعىرلانۋى مۇمكىن. الايدا قايسىسىنىڭ تابىسى مولىراق بولاتىنى, جالپى كىرىسىنىڭ مولشەرىن انىقتاۋ ءۇشىن تەرەڭ تالداۋ جاساپ بارىپ قانا, ايپيوعا شىعارۋعا بولاتىنىن ايتادى.