ÚSh OBLYSTA JAŃA MUNAI UŃǴYMASYN QAZÝ JOSPARDA BAR

Bıyl Qyzylorda, Atyraý jáne Mańǵystaý oblystarynda úsh munaı uńǵymasyn qazý josparda bar. «QazMunaıgaz» basshysy Maǵzum Myrzaǵalıevtiń aıtýynsha, qazir qajetti jabdyqtardy ázirleý jumystary júrgizilip jatyr.

Aıta keteıik, Qazaqstan kenishteriniń tek 24 paıyzy zerttelgen. Sol sebepti memleket barlaý jumystaryna erekshe mán berip otyr. Bıýdjet esebinen búginde 8 mlrd teńge qarastyrylǵan. Bul qarjy tutas eldiń qoınaýyn zerttep-barlaýǵa jetkiliksiz.

Sondyqtan Prezıdent óz qarjysyna geologııalyq zertteý júrgizetin ınvestorlarǵa qolaıly klımat qurýdy tapsyrǵan edi. Atap aıqanda, ken oryndaryn ıgerýge quqyqtyq basymdyq berilgeni abzal. «Deı turǵanmen, olarǵa tıisti talap ta qoıylýǵa tıis», – deıdi Sátpaev atyndaǵy geologııalyq ǵylymdar ınstıtýtynyń dırektory, ǵalym-professor Geroı Joltaev. Geroı Joltaev, Q.I.Sátpaev atyndaǵy geologııalyq ǵylymdar ınstıtýtynyń dırektory: – Lıenzııa bergen kezde aımaqta 2D seısmıkalyq jumys júrgizý týraly talap qoıý kerek. Seısmıkalyq barlaýsyz tereńde jatqan munaıgaz kenishin anyqtaý múmkin emes. Ekinshiden, kompanııa tapsyrǵan esepterge memlekettik saraptama júrgizilýi tıis. Bul iste memlekettik baqylaý men úılestirý jumysy qajet. Munaı-gaz salasynda bul jumys birshama jolǵa qoıylǵan. Endi bul qaǵıdany ózge taý-ken salalaryna da engizgen jón. Aıta keteıik, 2023 jyldyń sońynda Qazmunaıgaz akııalary saýdaǵa shyǵarylǵan edi.

Ekonomıkany lıberalızaııalaý mindetin qoıǵan Prezıdent 2024 jyly Eır Astana men Qazaq Gaz kompanııalaryn da IPO-ǵa shyǵarýdy tapsyrdy. Aqpanda áýe kompanııasynyń úsh birdeı bırjada akııalary saýdalana bastady. Negizi «2021-2025 jyldarǵa arnalǵan jekeshelendirýdiń keshendi josparyna sáıkes bul is 2022 jyly atqarylýy tıis edi. Degenmen, ekonomıstterdiń pikirinshe, bul jerde jospardyń merziminde iske asýynan góri kompanııalardyń daıyndyǵy mańyzdyraq. Investorlar úshin tartymdy bolar kompanııa eń aldymen tabysynyń turaqtylyǵyn dáleldeýge mindetti. HALYK FINANCE saýda ıdeıalary departamentiniń bas sarapshysy osylaı deıdi. Sáken Ismaılov, Halyk Finance saýda ıdeıalary departamentiniń bas sarapshysy: – Álgi kompanııalardyń perspektıvasyn qarjylyq esepterine qaraı baǵamdaýǵa bolady. Meniń oıymsha, qazir QazaqGaz ben Samruq Energony aıpıo-ǵa shyǵarýǵa bolady. Sebebi bular tabysty kompanııalar. Akııalary ınvestorlardy qyzyqtyrýy múmkin. Al «Qazaqstan Temir joly» ázirge shyǵynǵa ushyrap jatyr. 2022 jylǵy esebine qarasaq, tabysynan góri shyǵyn kóp ekeni kóremiz. Sol sebepti de Qazaqstan Temir jolyna aıpıoǵa shyǵý áli erterek.

Samruq energo da tabysqa kenelgen kompanııalar sanatynda. Biraq ol aıpıoǵa jarym-jartylaı ǵana shyǵarýy múmkin. Iaǵnı Samruq-energony IPO-ǵa shyǵararda ekige bólý yqtımaldyǵy bar, deıdi sarapshy. Bir bóligi ózine jasyl energetıkaǵa qatysty aktıvterdi enshilese, ekinshisinde elektr qýatyn óndirýde alynatyn paıdaly qazba aktıvterin shoǵyrlanýy múmkin. Alaıda qaısysynyń tabysy molyraq bolatyny, jalpy kirisiniń mólsherin anyqtaý úshin tereń taldaý jasap baryp qana, aıpıoǵa shyǵarýǵa bolatynyn aıtady.