زامزاگۇل شارىپقىزى سوڭعى رەت ساحناعا شىقتى

بالا كەزىمدە اكەم عالىم ءاسىلحان وسپان ۇلى ەكەۋىمىز شىمكەنتتەگى تەاترعا بارىپ «كوكتوبەدەگى كەزدەسۋ» قويىلىمىن تاماشالادىق. الماتىنىڭ مۇحتار اۋەز ۇلى اتىنداعى تەاترىنىڭ اتاقتى ارتيستەرىن كورۋ مەن ءۇشىن ءبىر كەرەمەت وقيعا بولدى.

سوندا مۇعالىم كەيىپكەردى ويناپ جاتقان ءانۋار مولدابەك, مۇعاليما كەيىپكەردى ويناعان زامزاگۇلگە ءوزىنىڭ جاس كەزىندەگى سىرىن ايتادى: سەن ادەمى ەدىڭ, قاسىڭدا كوپ جىگىتتەر بار. مەن سوندا ساعان ءبىر ستاقان ليموناد الىپ بەرمەك بولدىم. بىراق باتا المادىم, دەديدى.

ەسىمدە قالعانى, بۇل اۋاداندا ما, قالادا ما بولعان ءبىر جيىلىستا بولعان ەكەن. سوندا زامزاگۇل: نەگە جاقىندامادىڭ, نەگە ءبىر ليموناد اپەرمەدىڭ, دەپ ءوزىنىڭ سول كەزدە ءانۋار مۇعالىمدى ۇناتاتىنىن جايىپ سالادى.

سودان سوڭ ساحنانىڭ شەتىنە كەلىپ, كورەرمەندەرگە قاراg ەكى قولىن جايىپ: ءبىر-اق ستاقان ليموناد, ءبىر-اق ستاقان ليموناد… دەپ وكىنە ايتقاندا تەاتردا وتىرعان كورەرمەننىڭ ءبارى بىردەي زامزاگۇلمەن بىرگە وكىنگەندەي ەدى…

سونداعى تاۋ جارىلعانداي قول شاپالاقتاۋلار ءالى قۇلاعىمنان كەتپەيدى.

بۇگىن مۇحتار اۋەز ۇلى اتىنداعى تەاتردا زامزاگۇل ءشارىپ سوڭعى رەت ساحناعا شىقتى…

ۇلى ونەر يەسىن باقيلىق ساپارعا شىعارىپ سالۋعا كەلگەن ادامداردىڭ ءبارىنىن جۇزىندە ۇلكەن قيماستىق بەلگىسى تۇردى. تابيعات تا قايعىدان بۋلىعىپ كوزىنەن جاس تامشىلاپ تۇردى…

ءومىربايانى

زامزاگۇل نۇسىپبايقىزى ءشارىپوۆا (1931 جىلى 31 تامىزدا الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانىنداتۋعان) — كورنەكتى تەاتر اكتريساسى. قازاق كسرنىڭ xالىق ءارتيسى (1966). وتان, قۇرمەت بەلگىسى جانە حالىقتار دوستىعى وردەندەرىنىڭ يەگەرى. قر مەملەكەتتىك ستەپەندياسىنىڭ لاۋرەاتى.1948 جىلى الماتى تەاتر ۋچيليششەسىن بىتىردى. سول جىلدان باستاپ «قازاقفيلم« ستۋدياسىندا جانە قازاق راديوسىندا قىزمەت ەتىپ, دۋبلياج بەن راديوقويىلىمدارعا قاتىستى. 1953ج. م.اۋەزوۆ تەاترىنىڭ اكتەرلىك قۇرامىنا قابىلداندى. سول ۋاقىتتان بەرى ءۇزىلىسسىز وسى تەاتردا قىزمەت ەتەتىن, اكتەرلىك دياپازونى كەڭ اكتريسا ۇلتتىق دراماتۋرگيا بەن دۇنيەجۇزىلىك كلاسسيكادان سان قىرلى 100-دەن اسا بەينە سومدادى.

تەاتردە ويناعان رولدەرى

قازاق مەملەكەتتىك اكادەميا دراما تەاترىدا العاش ويناعان رولدەرىنىڭ ءبىرى — ءا.ابىشەۆتىڭ “كىم مەنىڭ اكەم?” اتتى دراماسىنداعى لاعىل (1957). بۇدان كەيىن اقتوقتى (ع.مۇسىرەپوۆ, “اقان سەرى — اقتوقتى”), ايمان (م.اۋەزوۆ, «ايمان — شولپان»), ايجان (س.مۇقانوۆ, «شوقان ءۋاليحانوۆ«), دەزدەمونا ([[شەكسپير|ۋ.شەكسپير, «وتەللو») سياقتى ارۋلار بەينەسىن جاساپ, ليريكالىق سەزىم-بوياۋى مول اكتريسا ەكەنىن تانىتتى. اسىرەسە, ءشارىپوۆانىڭ شىعارمالىق ونەر عۇمىرناماسىندا قاراگوز (اۋەزوۆ, “قاراگوز”) ءرولى ۇلكەن ورىن الادى. بۇل ءرولى ارقىلى اكتريسا جاس ارۋ قاراگوزدىڭ بورىش پەن سەزىم اراسىنداعى الاسۇرعان جان قايعىسى مەن تراگەديالىق تاعدىرىن پسيحولوگيالىق-ەموتسيالىق تۇرعىدان زور شەبەرلىكپەن اشىپ, ۇمىتىلماس تولىققاندى ساحنالىق بەينە جاسادى. ءشارىپوۆا درامالىق, وتكىر مىنەزدى, كومەديالىق رولدەردە دە ويناپ, ءوزىنىڭ سان قىرلى ساحنا سۋرەتكەرى ەكەنىن بايقاتتى: قارلىعاش (اۋەزوۆ پەن ل.س. سوبولەۆ, «اباي«), دامەش (ءا.تاجىباەۆ, «كوڭىلدەستەر»; ش.حۇسايىنوۆ, «قيلى-قيلى تاعدىرلار»), نۇرسۇلۋ (ق.بايسەيىتوۆ پەن ق.شاڭعىتباەۆ, «بەۋ قىزدار-اي» مەن «وي, جىگىتتەر-وي»), ءپ ۇلىش (ب.مايلين, “مايدان”), اجار, ۆالەنتينا نيكولاەۆنا (س.ءجۇنىسوۆ, “اجار مەن اجال” جانە “كەمەڭگەرلەر مەن كولەڭكەلەر”), ايشا (ت.احتانوۆ, “ساۋلە”), نازگۇل, گۇلزار, فاريزا (ابىشەۆ, “كۇنشىلدىك”, “بەلگىسىز باتىر” مەن “كاۋسار”), بيكەش (ق.مۇقاشەۆ, “پارتورگ”), ايناش (ش.قۇماروۆا, “كىمنىڭ تويى?”), ت.ب. ش. ءاربىر رولىمەن وزىنە ءتان ادەمى دە ءارلى, باۋراپ الار تارتىمدى, اشىق تا ايقىن ديكتسياسى, اسەرلى دە اۋەزدى انشىلىك پەن ەموتس. تەبىرەنىسكە تولى داۋىس ءۇنى مەن پلاستيك. قيمىل-ارەكەتى ارقىلى كوركەم ساحنالىق بەينەلەردى شىنايى كەسكىندەدى. تمد جانە شەت ەل دراماتۋرگياسىنىڭ تۋىندىلارى بويىنشا قويىلعان سپەكتاكلدەردە دە ەرەكشە كوزگە ءتۇستى: ساتتىحان, باحري (س.احماد, “كەلىندەر كوتەرىلىسى” مەن “كۇيەۋ”), ۇكىبالا (ش.ايتماتوۆ, “عاسىردان دا ۇزاق كۇن”), ەللەن (ي.پ. كۋپريانوۆ, “ۆەتنام جۇلدىزى”), كاپلان (ا.يا. كاپلەر, “لەنين 1918 جىلى”), گاننا (ا.ا. دۋدارەۆ, “كەش”), ەلەنا (ا.م. گوركي, “كۇننەن تۋعاندار”), انيتا (ۆ. دەلمار, “وكىنىشتى ءومىر”), اكىم ايەل (ف.ەرۆە, “تۇلكى بيكەش”), ت.ب. كەزىندە ول كوپتەگەن دۋبلياجعا جانە راديوقويىلىمدارعا قاتىسىپ, كوركەم ءسوز وقۋمەن دە (اۋەزوۆ, مۇسىرەپوۆ, س.سەيفۋللين, ت.ب. جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارى) شۇعىلداندى.

كينو رولدەرى

نۇرجامال (“وجەت قىز”, 1955), دينا ء(“بىز وسىندا تۇرامىز”, 1957), حاديشا ء(“ومىر جولى”, 1961), پروكۋرور (“شىڭداعى شىنار”, 1965), قارلىعاش (“اباي” تەلەفيلمى, 1976), ءبالزيا (“زامان-اي”, 1997), ت.ب. 1958 ج. ماسكەۋ ق-ندا وتكەن قازاق ادەبيەتى مەن ونەرىنىڭ ونكۇندىگىنە قاتىستى.

ماراپاتتارى

• 1959 جىلى «قازاق سسرنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى»
• 1966 جىلى «قازاق سسرنىڭ حالىق ءارتيسى» قۇرمەتتى اتاقتارى بەرىلدى.
• 1959 جىلى «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنى
• 1981 جىلى «حالىقتار دوستىعى» وردەنى
• 2005 جىلى قر تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى بويىنشا ەڭ جوعارعى «وتان وردەنى» مەن ماراپاتتالعان.
• بىرنەشە دۇركىن قازاق كسر جوعارعى كەڭەسىنىڭ «قۇرمەت» گراموتالارى مەن ماراپاتتالعان.
• كوپتەگەن مەدالداردىڭ يەگەرى.
• 2016 جىلى قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى — ەلباسىنىڭ مادەنيەت پەن ونەر سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ستەپەندياسىنىڭ يەگەرى.

ماقالا اۆتورى بەردالى وسپان

دەرەككوزگە سىلتەمە: www.adyrna.kz // http://adyrna.kz/uncategorized/z-mz-g-l-sh-rip-yizyi-so-yi-ret-sahna-a-shyi-tyi/

ادىرنا پورتالى