جانارماي مەن تاريفتەردى كوتەرمەسەك باسەكەگە قابىلەتتى ەكونوميكا قۇرا المايمىز – دەپۋتات سايروۆ

فوتو:  liter.kz

بۇگىن قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قاتىسۋىمەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسى ءوتتى مەملەكەت باسشىسى ەل ەكونوميكاسى دامۋىنداعى وزەكتى ماسەلەلەرگە توقتالدى. قازىر دۇنيەجۇزى تۇبەگەيلى وزگەرىسكە ۇشىراپ جاتىر. بۇگىنگى كۇنى اقش, قىتاي جانە ەۋروپالىق وداق سياقتى الەمدەگى ەڭ ءىرى ەلدەردە ءوزارا سانكتسيالىق شەكتەۋلەر مەن ساۋداداعى تەكەتىرەستەر قالىپتى جاعدايعا اينالدى. ۇكىمەت وتىرىسىندا ايتىلعان ماسەلەلەرگە قاتىستى ساياساتكەر, قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەرلان سايروۆ پىكىر ءبىلدىردى, دەپ جازدى qandastar.kz

ونىڭ سوزىنشە, الەمدەگى ەڭ جوعارى ەكونوميكاسى بار اقش ۇلتتىق ەكونوميكاسىن قورعاۋمەن اشىق اينالىسادى.

«قازىر قىتاي, اقش جانە ەۋروپالىق وداق سياقتى ءىرى ەكونوميكالار اراسىندا سانكتسيالىق تەكەتىرەستەر ورىن الۋ قاۋپى بار. وسى تاۋەكەلدەردىڭ بارلىعى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ دارەجەسى مەن الەۋەتىنە تىكەلەي اسەر ەتەدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ وسىنداي تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولىپ جاتقان كەزەڭدە ءبىز قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ تۇراقتى دامۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋعا قابىلەتتى بولۋىمىز كەرەك دەدى. بۇل بيۋدجەت تاپشىلىعى. بىرىنشىدەن, بۇل ءىرى وليگارحتار مەن ءىرى قارجىلىق توپتار ءوز ۋاقىتىندا وزدەرى ءۇشىن وتە ۇلكەن سالىق جەڭىلدىكتەر الىپ العان. ەكىنشىدەن, بۇل ءبىزدىڭ سالىق ساياساتىمىزدىڭ ورتالىقتاندىرىلعاندىعىنا بايلانىستى, ياعني بارلىق وڭىرلەر الدىمەن سالىقتاردى ورتالىققا جىبەرەدى, سودان كەيىن ورتالىقتان وسى سالىقتار سۋبۆەنتسيالار تۇرىندە وڭىرلەرگە قايتا بولىنەدى. بۇل جالپى بيۋدجەت ءۇشىن وتە ۇلكەن جۇكتەمە بولىپ تابىلادى», – دەدى دەپۋتات.

Skifnews.kzحابارلاعانداي,   ەكونوميكادا قۇرىلىمدىق اۋىتقۋلار بار. قازاقستاننىڭ ءداستۇرلى ەكونوميكالىق ارتىقشىلىقتارى مەن داعدىلارى بار, مىسالى, اۋىل شارۋاشىلىعىندا بۇل مال شارۋاشىلىعى جانە استىقتى تەرەڭ وڭدەۋ, ونەركاسىپتە بۇل مۇناي جانە مۇناي ءوندىرۋ, تيىسىنشە, بۇل حيميا ونەركاسىبىنىڭ كلاستەرىن قۇرۋ.

«ءبىز حالىقارالىق دەڭگەيدە باسەكەلەستىك ارتىقشىلىق پەن باسەكەلەس ءونىمدى قۇرۋعا قابىلەتتى جەردە عانا قاراجات سالۋىمىز قاجەت. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسى بيۋدجەتتى تەرەڭ ۇنەمدەۋگە كوشىپ, قاراجاتتى ۇنەمدى, سونىمەن بىرگە ءتيىمدى جۇمساۋىمىز قاجەت دەپ ناقتى ايتتى. مەملەكەت باسشىسى ينۆەستيتسيالىق شتاب قۇرۋ بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەر مەن قۇقىقتىق قاراما-قايشىلىقتاردى, كەيبىر جوبالاردى تەزىرەك جۇزەگە اسىرۋعا جول اشتى دەپ اتاپ ءوتتى. مىسالى, سونىڭ ارقاسىندا وڭدەۋ ونەركاسىبى سەكتورىنىڭ ءوسىمى 6 %-دى قۇرادى, بۇل سوڭعى 10 جىلداعى ەڭ ۇزدىك ناتيجە (جالپى سوماسى 1,3 ترلن. تەڭگە بولاتىن 180 ينۆەستيتسيالىق جوبا ىسكە اسىرىلدى)», – دەدى ەرلان بياحمەت ۇلى.

ۇكىمەتكە وبك-كەلىسىمشارتتارىن ء(ونىمدى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم) جاڭارتىلعان, ەل ءۇشىن ءتيىمدى شارتتارمەن ۇزارتۋعا قاتىستى كەلىسسوزدەردى جانداندىرۋ تاپسىرىلدى. قازاقستان وسى كەلىسىمشارتتاردىڭ بارلىق تالاپتارىن ساقتاي وتىرىپ, ءوزىن ەنەرگيا تاسىمالداۋشىلاردىڭ سەنىمدى جەتكىزۋشىسى رەتىندە كورسەتتى.

«بۇل جەردە كەلىسىمدەردىڭ كوپشىلىگى تاۋەلسىزدىك تاڭىندا, شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردى جەدەل تارتۋدى تالاپ ەتەتىن جاعدايلاردا جاسالعانىن اتاپ وتكەن ءجون. بۇگىن ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن ءادىل جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كەلىسىمدەردى قايتا قاراۋدىڭ ۋاقىتى كەلدى. وسى تاپسىرمامەن مەملەكەت باسشىسى ۇلتتىق مۇددەلەر باسىمدىق بولىپ تابىلاتىنىن تاعى دا اتاپ ءوتتى. قازاقستان ەكونوميكاسىنداعى اعىمداعى پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەت تانىمال ەمەس بىرقاتار شارالاردى ۇسىنادى: ولار قوسىلعان قۇن سالىعىن (ققس) كوتەرۋ, جانار-جاعارماي باعاسىن جانە تەمىر جولمەن تاسىمالداۋ تاريفتەرىن ارتتىرۋ. ءبىز بۇل ءماجبۇرلى جانە ءسوزسىز شارالار ەكەنىن اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك. جانار-جاعارماي باعاسىن, تاريفتەردى جانە ت.ب. كوتەرمەستەن ءبىز باسەكەگە قابىلەتتى ەكونوميكا قۇرا المايمىز. مىسالى, ءبىزدىڭ جاقىن كورشىلەرىمىزدىڭ جانار-جاعارماي باعاسى تاپسىرىس بويىنشا, كەيدە بىزدىكىنەن ەكى نەمەسە ودان دا كوپ ەسە جوعارى. جالپى, وسىنداي وزگەرىستەرسىز مۇناي سالاسىنىڭ, تەمىر جول مەن كوممۋنالدىق سالانىڭ الەۋەتىن دامىتۋ, تيىسىنشە بۇكىل وتاندىق ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋ مۇمكىن ەمەس. بىراق ءبىز سالىقتىڭ ءوسۋى مەن جانار-جاعارماي باعاسىنىڭ كوتەرىلۋى جانە ت.ب. ازاماتتارىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىنا تىكەلەي تەرىس اسەر ەتەتىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك», – دەدى ول.

جانار-جاعارماي باعاسىنىڭ ءوسۋى جانە ت.ب. باعانىڭ كوتەرىلۋىنە باستاما بولۋى مۇمكىن جانە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلار باعاسىنىڭ وسۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن. بۇل ۇدەرىس ازاماتتاردىڭ ءومىر ساپاسىنا تىكەلەي جانە تەرىس اسەر ەتەدى.

«مىنە, ءبىز بۇل ماسەلەنى تەڭەستىرۋىمىز كەرەك. حالىقارالىق پراكتيكادا وسى ماسەلەنى شەشۋدىڭ جولدارى بار, گەرمانيادا, گوللانديادا, قىتايدا ازىق-ت ۇلىككە قوسىلعان قۇن سالىعى (ققس) سالىنبايدى. قوسىلعان قۇن سالىعىن (ققس) اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەر تولەمەۋى, ازىق-ت ۇلىك جيىنتىعىنا ققس سالىنباۋى كەرەك دەگەن ماسەلەلەردى ءبىز ۇكىمەتپەن تالقىلايتىن بولامىز. پرەزيدەنت توقاەۆ اتوم ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ (اەس) قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ مىندەتتەرىن قويدى. قازاقستاننىڭ ونەركاسىپتىك الەۋەتى وسۋدە, تيىسىنشە ەنەرگيا تۇتىنۋ وسۋدە, جۇمىس ىستەپ تۇرعان قۋاتتار ءوسىپ كەلە جاتقان ەكونوميكانىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرا المايدى. اەس قۇرىلىسى سيرەك مەتالدار ءوندىرىسىن دامىتۋمەن قاتار, «جاڭا ەكونوميكا» الەۋەتى بار ەلدەردىڭ كلۋبىنا كىرۋگە نەگىز بولادى. ازاماتتار ۇكىمەت دەڭگەيىندە قابىلدانعان شەشىمنىڭ لوگيكاسى مەن قاعيداتتارىن ءتۇسىنۋى ءۇشىن وسى پروتسەستەردىڭ اشىق ءوتۋى ماڭىزدى», – دەدى قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەرلان سايروۆ.