Jartyjyldyq qorytyndy: Qazaqstan armııasy qalaı damyp keledi?

Foto: Abaı.kz

2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda Qazaqstan Qorǵanys mınıstrligi jaýyngerlik daıarlyq jospary sheńberinde belgilengen barlyq mindetterdi oryndady. Armııa qyzmet baǵyttarynyń barlyǵy boıynsha kezeń-kezeńimen damýyn jalǵastyrýda. Qarýly Kúshterdiń jaýyngerlik daıyndyǵyn jetildirý basty nazarda boldy.

Jeke quram birqatar josparly oqý-jattyǵýlardy, jaýyngerlik daıyndyqty tosynnan tekserýdi jáne sý tasqynynyń saldaryn joıýda beıbit turǵyndarǵa kómek kórsetý sııaqty kóptegen jedel-jaýyngerlik daıyndyq sharalaryn ótkizdi. Qazaqstan armııasynyń qyzmeti týraly PrimeMinister.kz saıty redakııasynyń sholýynan oqı alasyzdar.

Negizgi qaǵıdattar men tásilder

Qarýly Kúshterdi damytý úzdiksiz úderis bolyp qala beredi, ondaǵy maqsat – elimizdiń egemendigi men tutastyǵyna kepildik bere alatyn urysqa ázir ári jaýyngerlik qabiletti armııa qurý. Osy turǵyda strategııalyq baǵdarlamalyq qujattar, onyń ishinde 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan ulttyq qaýipsizdik strategııasy ózektendirildi, sondaı-aq Qarýly Kúshterdiń qurylysy men damý tujyrymdamasyn túzetý jumystary júrgizildi. Áskerı qaýipsizdikti qamtamasyz etý salasyndaǵy qujattardyń ıerarhııasy reglamenttelgen Áskerı josparlaýdyń jańa júıesi de qabyldandy.

Basym baǵyttar jáne kezeńdik damý 

Qarýly Kúshter jaýyngerlik quramyn kezeń-kezeńimen arttyrý jumystary júrgizilýde. Joǵarǵy Bas Qolbasshynyń tapsyrmasymen Arnaıy operaııalar kúshteri basym tártippen damý ústinde. Jalpyáskerı, áskerı-teńiz jáne avıaııalyq komponentterdi kúsheıtýge, barlaý-jaýyngerlik jáne áskerı-kólik áleýetin, sondaı-aq artıllerııa men áýe shabýylyna qarsy qorǵanys múmkindikterin arttyrýǵa baǵyttalǵan keshendi uıymdastyrý is-sharalary ótkizildi. О́rtter men sý tasqyny saldaryn joıý sharalaryna belsendi qatysatyn, sondaı-aq memlekettiń áskerı qaýipsizdigin qamtamasyz etýdiń jalpy júıesine engizilgen aýmaqtyq qorǵanys damyp keledi.

Jaýyngerlik daıyndyq jáne áskerı jattyǵýlar

Jedel jáne jaýyngerlik daıyndyq sharalarynyń qarqyndylyǵy aıtarlyqtaı artty. Halyqaralyq tájirıbe negizinde áskerlerdiń taktıkalyq jáne atys daıyndyǵy únemi jetildirilip otyrady. Qurlyq áskerleriniń Áskerı ınstıtýtynda bolashaq ofıerlerdiń kóshbasshylyq qasıetterin nyǵaıtýǵa jáne kásibı sheberligin arttyrýǵa baǵyttalǵan «Sardar» baqylaý-keshendi kýrsy uıymdastyryldy.

Bıylǵy jyly 2 myńnan astam jaýyngerlik taktıkalyq jáne atys oqý-jattyǵýlary ótkizilip, shtabtar men áskerlerdiń daǵdarys jaǵdaıyndaǵy is-qımyldarǵa daıyndyǵyna basa nazar aýdaryldy.

Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatymen alǵash ret oblys ákimderi men olardyń orynbasarlarynyń jıyndary ótkizildi. Buǵan deıin biz osyndaı jıyn áskerı qaýipsizdik pen qorǵanys máseleleri boıynsha mınıstrlermen jáne Parlament depýtattarymen ótkizilgen bolatyn.

Pavlodar oblysynyń ákimdigimen birlesip, «Beket» vedomstvoaralyq oqý-jattyǵýy ótkizildi. Aldaǵy qyrkúıek aıynda osyndaı oqý-jattyǵýdy Jambyl oblysynyń ákimdigimen ótkizý josparlanýda.

Qazaqstan Qarýly Kúshteri halyqaralyq oqý-jattyǵýlarǵa turaqty túrde qatysyp turady. Aýqymdy halyqaralyq «Birlestik–2024» oqý-jattyǵýyna Ázerbaıjan, Qyrǵyzstan, Tájikstan jáne О́zbekstannyń áskerı kontıngentteri: 4 myńnan astam áskerı qyzmetshi jáne 700-ge jýyq qarý-jaraq pen áskerı tehnıka qatysty.

Oqý-jattyǵý barysynda qatysýshy memleketterdiń áskerı kontıngentteri qarýly qaqtyǵysty oqshaýlaý maqsatynda birlesken operaııalar júrgizdi. Taktıkalyq epızodtar jerde, áýede jáne Kaspıı teńiziniń akvatorııasynda oınalady.

Oqý-materıaldyq bazany damytý

Oqý-materıaldyq bazany damytý jalǵasýda. Jyl sońyna deıin trenajerler jetkizý jáne polıgon jabdyqtaryn jóndeý josparlanýda, bul jylyna 300 mln teńgege deıin únemdeýge múmkindik beredi. Sondaı-aq, áskerı tehnıkany jóndeý jumystary júrgizilýde.

Áskerı oqytylǵan rezervti daıyndaý

Áskerı oqytylǵan rezervti daıyndaý el qaýipsizdigin qamtamasyz etýdiń mańyzdy bóligi bolyp qala beredi. Áskerı mindettilermen jıyndar ótkiziledi, ondaǵy negizgi maqsat – áskerı bólimderdiń jaýyngerlik jáne jumyldyrý ázirligin arttyrý, sondaı-aq jumyldyrý jaǵdaıynda Qarýly Kúshterdi ornalastyrý úshin qajetti rezervter daıyndaý.

Halyqaralyq jáne bitimgerlik qyzmet

Sońǵy bes jyl ishinde Qazaqstan halyqaralyq jáne bitimgerlik qyzmetti jandandyrdy. Elimiz TMD elderi ishinde BUU mıssııasyna derbes mandat alǵan birden bir memleket. 2024 jylǵy naýryzda alǵash ret qazaqstandyq kontıngent: 139 áskerı qyzmetshi, 26 qarý-jaraq pen áskerı tehnıka BUU mıssııalaryna qatysý úshin Golan jotalaryna jiberildi.

Sáýir jáne mamyr aılarynda Shanhaı yntymaqtastyq uıymy men Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymy sheńberinde halyqaralyq is-sharalar ótkizildi, yntymaqtastyqty damytý jónindegi qujattarǵa qol qoıyldy.

Tehnıkany qaıta jaraqtandyrý jáne jańǵyrtý

Qarýly Kúshterdi qarý-jaraq pen áskerı tehnıkanyń, onyń ishinde otandyq óndiristiń zamanaýı úlgilerimen qaıta jaraqtandyrýdyń kezeń-kezeńdik proesi júrip jatyr. Bıyl 500-den astam jańa tehnıka kelip tústi, 50 tehnıka kúrdeli jóndeýden ótti.

2024 jyly «Arlan» jáne COBRA II brondalǵan dońǵalaqty mashınalary jetkiziledi dep kútilýde. Jyl sońyna deıin SUNQAR taktıkalyq ushqyshsyz júıeler keshenin jáne EVOMax shaǵyn ushqyshsyz júıelerin satyp alý josparlanýda.

Bıyl Áýe qorǵanysy kúshteri zamanaýı joıǵysh ushaqtar men qarý-jaraq klasy joǵary dáldiktegi zenıttik zymyran keshenin jetkizedi dep kútilýde. ANKA pılotsyz aýyr klasty keshendi tájirıbelik áskerı paıdalaný júrgizilýde. A400M birinshi aýyr júk kótergish áskerı-kóliktik ushaq jetkiziledi dep kútilýde. Áskerı-teńiz kúshteri úshin dıversııaǵa qarsy qaıyq jetkiziledi.

Brondy tank jáne avtokólik tehnıkasyn, áskerı áýe shabýylyna qarsy qorǵanysty, tankke qarsy júıelerdi, artıllerııa men atys qarýyn jóndeý ehtary iske qosyldy.. Áskerlerde 1,5 myńnan astam áskerı tehnıkaǵa aǵymdaǵy jáne ortasha jóndeý júrgizildi.

Merzimdi qyzmet jaǵdaıyn jaqsartý

Merzimdi áskerı qyzmettiń tartymdylyǵy men bedelin arttyrý maqsatynda Qorǵanys mınıstrligi birqatar sharalarǵa bastamashylyq jasady. Mamyr aıynda áskerı qyzmetshilerge arnalǵan bilim berý granttaryna kvotalar bekitetin Zań qabyldandy. Tegin oqýǵa arnalǵan memlekettik granttar merzimdi áskerı qyzmet kezeńinde jaýyngerlik jáne memlekettik-quqyqtyq daıyndyqta joǵary nátıjelerge qol jetkizgenderge beriletin bolady. Sondaı-aq JOO-daǵy oqýdyń birinshi jylynda jataqhanada turýǵa basym quqyq berilýi qosymsha artyqshylyq bolmaq.

Sondaı-aq áskerge shaqyrylýshylarǵa arnalǵan «kredıttik kanıkýldar» júıesi engizildi. Jastardy áskerı komıssarıattarǵa barmaı-aq tirkeý proesi avtomattandyryldy, bul jyl saıyn tasymaldaýda, medıınalyq qyzmet kórsetýde jáne tirkeý týraly kýálik berýde 1 mlrd teńgeden astam qarjyny únemdeýge múmkindik beredi.

Jyl saıyn «Aıbyn» áskerı-patrıottyq jastar jıyny ótkiziledi. Bıyl oǵan 700-den astam jasóspirim, onyń ishinde Ázerbaıjan, Belarýs, Qyrǵyzstan, Reseı jáne О́zbekstan sııaqty ózge elderden kelgen 75 ókil qatysty.

Patrıottyq tárbıe

Bıyl Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh Qorǵanys mınıstri, Keńes Odaǵynyń Batyry jáne Halyq qaharmany Saǵadat Nurmaǵambetovtiń 100 jyldyǵyna arnalǵan is-sharalar ótkizildi. Aqkól qalasynda armııa generaly eskertkishiniń ashylý saltanaty ótti, onyń jaýyngerlik ómir joly týraly birqatar baǵdarlamalar men beınerolıkter toptamasy shyǵaryldy.

9 mamyrda Taldyqorǵan avıabazasyna eki márte Keńes Odaǵynyń Batyry atanǵan Sergeı Danılovıch Lýganskııdiń esimi berildi.

Rahymjan Qoshqarbaevtyń 100 jyldyǵyn merekeleý aıasynda áskerı bólimder men mekemelerde eske alý buryshtaryn ashý, «Biz – batyr eldiń urpaǵymyz» áskerı-patrıottyq akııasy, «Máńgilik el alyptary: Rahymjan Qoshqarbaev» atty konferenııalar men erlik sabaqtaryn ótkizý sııaqty is-sharalar josparlanǵan.

Oqý-aǵartý mınıstrligimen birlese otyryp, Qonaev, Balqash, Túrkistan jáne Щýchınsk qalalarynyń saýyqtyrý ortalyqtarynda 600 áskerı qyzmetshiniń balalaryna arnalǵan demalys uıymdastyryldy. Jyl sońyna deıin taǵy 500 bala demalýǵa jiberiledi.

Tótenshe jaǵdaılarda kómek kórsetý

Buryn-sońdy bolmaǵan kóktemgi sý tasqyny kezinde áskerı qyzmetshiler tapsyrmalardy janqııarlyqpen oryndady. Qutqarý operaııalaryna 5,3 myń adam jáne 326 birlik tehnıka jumyldyryldy.

Qarýly Kúshterdiń pármenimen 6,5 myńǵa jýyq adam qaýipsiz jerge kóshirildi, 1,9 myń adam jáne 700 tonnadan astam gýmanıtarlyq júk tasymaldandy.