زاڭ بويىنشا جەكە باستى, تۇرعىنجايدى, مەنشiكتى, جەر ۋچاسكەسiن جانە باسقا دا قۇقىقتاردى قورعاۋ كەزىندە قولسۇعۋشىعا زيان كەلتiرۋ قىلمىس ەمەس
كونستيتۋتسيا بويىنشا قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتى ءوزىنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن, قاجەتتى قورعانىستى قوسا العاندا زاڭعا قايشى كەلمەيتىن بارلىق تاسىلمەن قورعاۋعا قۇقىلى. ال تاسىلدەر مەن قۇرالدار زاڭمەن رەتتەلەدى.
قازاقستان زاڭ اياسىندا ءوزىن-ءوزى قورعاۋعا ارنالعان قارۋ-جاراقتى قولدانۋ ءتارتىبىن ۇسىنادى.
قاجەتتى قورعانىس جانە ونىڭ شەگى قانداي
قىلمىستىق كودەكستىڭ 32-بابىندا قاجەتتى قورعانىستىڭ ناقتى انىقتاماسى كورسەتىلگەن.
«قورعانۋشىنىڭ جانە باسقا دا ادامداردىڭ جەكە باسى مەن قۇقىقتارىن, سونداي-اق قوعامنىڭ جانە مەملەكەتتىڭ زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن قوعامعا قاۋىپتى قولسۇعۋشىلىقتان, ونىڭ ىشىندە قولسۇعۋشى ادامعا زيان كەلتىرۋ جولىمەن زاڭدى تۇردە قورعاۋ قاجەتتى قورعانىس دەپ تانىلادى», — دەلىنگەن زاڭدا.
زاڭ بويىنشا جەكە باستى, تۇرعىنجايدى, مەنشiكتى, جەر ۋچاسكەسiن جانە باسقا دا قۇقىقتاردى قورعاۋ كەزىندە قولسۇعۋشىعا زيان كەلتiرۋ قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق بولىپ سانالمايدى. بىراق قاجەتتi قورعانىس شەگىنەن شىعۋعا بولمايدى.
ال قورعانۋ قولسۇعۋشىلىقتىڭ سيپاتى مەن قوعامعا قاۋiپتiلiك دارەجەسiنە انىق ساي كەلمەسە, قاجەتتi قورعانىس شەگiنەن شىعۋ دەپ تانىلادى. وندايدا قاساقانا زيان كەلتiرۋ بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالۋى مۇمكىن.
دەگەنمەن بەلگىلى ءبىر جاعدايلاردا قولسۇعۋشىلىققا تويتارىس بەرۋ كەزىندە قاجەتتى قورعانىس شەگىنەن شىعۋ بولىپ سانالمايدى. ولار:
قورعانۋشىنىڭ نەمەسە باسقا ادامداردىڭ ومىرىنە قاۋىپتى قارۋلى شابۋىل;
زورلىق-زومبىلىق نە وسىنداي زورلىق-زومبىلىقتىڭ تىكەلەي قاتەرى;
تۇرعىنجايعا, ءۇي-جايعا باسىپ كىرۋ;
تۇرعىنجايعا, ءۇي-جايعا ءورت قويۋ;
قولسۇعۋشىلىقتىڭ كەنەتتەن بولۋى سالدارىنان شابۋىل قاۋپىنىڭ دارەجەسى مەن سيپاتىن وبەكتيۆتى باعالاي الماۋ.
قورعانىس ءۇشىن قارۋدى پايدالانۋعا بولادى
زاڭدا ازاماتتىق قارۋدىڭ ناقتى تۇرلەرى كورسەتىلگەن. وعان ءوزىن-ءوزى قورعاۋ, سپورتپەن, اڭ اۋلاۋمەن شۇعىلدانۋ ماقساتىندا پايدالاناتىن قارۋ جاتادى. جەكە قورعانىسقا ارنالعان قارۋ:
تەگىس ۇزىن ۇڭعىلى اتىس قارۋى;
گازدى قارۋ – گازدى پيستولەتتەر, رەۆولۆەرلەر جانە ولاردىڭ پاتروندارى, مەحانيكالىق توزاڭداتقىشتار, دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان قولدانۋعا رۇقسات بەرگەن, كوزدەن جاس اعىزاتىن نەمەسە تىتىركەندىرگىش زاتتارمەن جاراقتالعان اەروزولدى جانە باسقا دا قۇرىلعىلار;
ەلەكترلى قارۋ – زاقىمداعىش قاسيەتى ەلەكتر ەنەرگياسىن پايدالانۋعا نەگىزدەلگەن, دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان قولدانۋعا رۇقسات بەرگەن قارۋ جانە وزگە دە زاتتار.
باستى تالاپ – ازاماتتىق قارۋ ۇزدىكسىز اتپاۋى شارت.
گازدى قارۋ مەن ەستەن تاندىراتىن ەلەكتر قۇرىلعىسىن پايدالانۋ ءۇشىن ىشكى ىستەر ورگاندارىنان رۇقسات قاعازىن الۋ كەرەك. ونداي رۇقساتتار 18 جاسقا تولعان ادامدارعا عانا بەرىلەدى. ال تەگىس ۇزىن ۇڭعىلى اتىس قارۋىن تەك 21 جاسقا كەلگەندەر ۇستايدى. ونى ساتىپ العاننان كەيىن ءبىر اپتانىڭ ىشىندە تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ىشكى ىستەر ورگاندارىندا تىركەۋ قاجەت.
پنەۆماتيكالىق قارۋ, جاس اعىزاتىن زاتى بار قۇرىلعىلار مەن بۇرىككىشتەر ءۇشىن ارنايى رۇقسات قاعازىن الۋدىڭ قاجەتى جوق. تىركەۋگە دە قويىلمايدى.
ماسەلەن, گاز باللونىن ساتىپ العاندا تەك جەكە كۋالىكتى كورسەتۋ كەرەك. ال ساتۋشى ونداي قۇرىلعىنى پايدالانۋ ەرەجەسىن ايتىپ بەرەدى. ودان كەيىن جۋرنالعا قول قويىپ, تاۋاردى الىپ كەتۋگە بولادى.
قارۋدى ماقساتسىز پايدالانۋ
ازاماتتىق قارۋدى ماقساتسىز پايدالانعانى ءۇشىن اكىمشىلىك, ءتىپتى قىلمىستىق جازا قاراستىرىلعان. سوتتا بارلىق ءمان-جاي ەسكەرىلەدى. سونىڭ ىشىندە ادامنىڭ پسيحياتريالىق ساراپتامانىڭ قورىتىندىسى, قوعامعا قاۋىپ ءتوندىرۋ دارەجەسى, قايتىس بولعانداردىڭ بار-جوعى جانە تاعى باسقا جاعدايلار بار.
ماسەلەن, قوعامدىق جەردە گاز باللونىن پايدالانعانى ءۇشىن ۇساق بۇزاقىلىق ءۇشىن جاۋاپقا تارتۋى مۇمكىن. ول ءۇشىن 20 اەك (73 840 تەڭگە) كولەمىندە ايىپپۇل نەمەسە 5-15 تاۋلىككە قاماۋعا الۋ جازاسى قاراستىرىلعان. ال شاشىلعان گازدىڭ سالدارىنان بىرەۋ قايتىس بولسا, قىلمىستىق ءىس قوزعالادى.
قىلمىستىق كودەكستىڭ 104-بابىندا ابايسىزدا قازاعا ۇشىراتقانى ءۇشىن ناقتى جاۋاپكەرشىلىك جازىلعان. وعان سايكەس, كىناسىز ادامدى ولتىرگەنى ءۇشىن ءۇش جىلعا دەيiنگi مەرزiمگە باس بوستاندىعىن شەكتەۋ نە سول مەرزiمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلعان.
ال ەكi نەمەسە ودان دا كوپ ادامدى قايتىس بولسا, بەس جىلعا دەيiنگى مەرزiمگە باس بوستاندىعىن شەكتەۋ نە سول مەرزiمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قولدانىلادى.
