جەر سىلكىنىسى كەزىندە جەر ءۇي قاۋىپسىز بە?

الماتىدا بۇل جولى دا جەر سىلكىنىسىنەن سوڭ تۇرعىنداردىڭ پاتەرلەرىن تاستاپ, جاپپاي جەر ۇيلەرگە اعىلۋى بايقالدى. كەشە تۇستە كوشەدە كەپتەلىس بولىپ, قوزعالىس قيىندادى.

تۇرعىن ءۇي نارىعىندا دا سۇرانىس ارتقان. ءدۇمپۋ كەزىندە جەر ۇيلەر قانشالىقتى قاۋىپسىز? نەگە ءمان بەرگەن ءجون? ءدال وسىنداي كورىنىس قالانىڭ باسقا دا كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەرىندە بايقالدى. ءدۇمپۋ قايتالانا ما دەپ ۇرەيلەنگەن حالىق, بالا-شاعاسىن جيناپ, ءبىرى ساياجايلارىنا, ەندى ءبىرى قالا سىرتىندا تۇراتىن تۋىستارىنىڭ ۇيىنە قوندى. ءتىپتى كەشكى ۋاقىتتا مەگاپوليس كوشەلەرىندە كولىك قوزعالىسى سيرەدى. اسىرەسە كەپتەلىستەن كوز اشپايتىن ءال-فارابي داڭعىلى كارتادا جاسىل ءتۇستى كورسەتتى.

فاريدا نەسىپبەرگەنوۆا, الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى: — جەر ۇيدە تۇرامىن. جەر ءۇي كوپقاباتتى ۇيگە قاراعاندا قاۋىپسىز دەپ ەسەپتەيمىن. بالا-شاعامىز كەلدى, تۋىسقاندار جينالىپ, ءبىزدىڭ ۇيدە وتىردىق. ەراسىل, الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى: — بىرقاباتتى ۇيدە توبەدەن قۇلايتىن ەشتەڭە جوق. شاتىردان باسقا. سوندىقتان جەر ءۇي 70-80%-كە قاۋىپسىز بولىپ تابىلادى. كوپقاباتتى ۇيلەردە تۇراتىن الماتىلىقتاردىڭ قورقىپ, جەر ۇيلەرگە اعىلۋىنا نەگىز بار, – دەيدى ارحيتەكتور جاننا سپۋنەر.

عيماراتتىڭ ىرگەتاسىنا جاقىن تومەنگى قاباتتاردا تەربەلىس امپليتۋداسى از بولادى. ال نەعۇرلىم جوعارىلاعان سايىن تەربەلىستىڭ كۇشى دە قاتتى سەزىلەدى. دەگەنمەن 9 بالدىق جەر سىلكىنىسىنە ەسەپتەلىپ سالىنعان عيمارتتار قاۋىپسىز سانالادى, – دەيدى مامان. جاننا سپۋنەر, ارحيتەكتور: — تۇرعىندار جوعارى قاباتتاعى بار سالماق ۇستىمىزگە قۇلايدى دەپ قورقادى. بىراق, شىن مانىندە, ەگەر ءسىز 9 بالدىق سەيسميكالىق عيماراتتا تۇرساڭىز, ءسىز جەكە تۇرعىن ۇيگە قاراعاندا قاۋىپسىز جەردە تۇرسىز دەپ ەسەپتەۋگە بولادى.

ءبىزدىڭ قالامىزدا تۇرعىن ۇيلەر نەگىزىنەن 7-9 بالعا شىداس بەرەدى. جەر سىلكىنىسى كەزىندە جەكە تۇرعىن ءۇيدىڭ ارتىقشىلىعى, تەزىرەك سىرتقا شىعۋعا مۇمكىندىك بار, – دەيدى ماماندار. الايدا تالاپقا ساي سالىنباسا, ول دا قاۋىپتى. ءىس جۇزىندە ءدۇمپۋ كەزىندە جەر ۇيلەردىڭ قۇرىلىس كونسترۋتسيالارىنىڭ اقاۋى ءجيى تىركەلەدى ەكەن. سوندىقتان جەر ءۇي سالعىڭىز كەلسە نەمەسە ساتىپ الاتىن ويىڭىز بولسا, مامانداردىڭ كەڭەسىن ەستەن شىعارماڭىز.

ەرالى شوقپاروۆ, قازاق قۇرىلىس, ساۋلەت عىلىمي-زەرتتەۋ جانە جوبالاۋ ينستيتۋتىنىڭ ءوندىرىس بويىنشا باسقارۋشى ديرەكتورى: — كىرپىش ۇيلەردى سالعان كەزدە ول جەردە, كىرپىشتىڭ بىتكەن جەرىندە, توبە جابىنىنىڭ جوعارى جاعىندا انتيسەيسميكالىق بەلدەۋ ورناتىلۋى كەرەك. ءۇيدىڭ بۇرىشىندا نەمەسە سىرتقى قابىرعا مەن ىشكى قابىرعانىڭ قيىلىسقان جەرلەرىندە جاڭاعى «جەلەزوبەتون سەردەچنيك» دەپ ايتامىز, ۇستىندار ورناتىلۋى كەرەك. كىرپىشتى 4-5 قاتاردان كەيىن ارماتۋرالىق سەتكامەن نىعايتۋ كەرەك. ال سابان-بالشىقتان سالىعان ۇيلەر جەر سىلكىنىسىنە شىداي بەرمەيدى.

ەرتەرەكتە سالىنعان مۇنداي باسپانالار قالانىڭ شەتكى اۋداندارىندا ءالى كەزدەسەدى. سەيسميكالىق قاۋىپتى ايماق سانالاتىن الماتىدا اعاش قاڭقالى بىرقاباتتى ۇيلەر سالۋ ءتيىمدى, – دەيدى ارحيتەكتورلار. قۇرىلىمى جەڭىل ءارى اعاش قاڭقا قوزعالىسقا بەيىم بولعاندىقتان, جەر تەربەلىسى كەزىندە قيراپ قالمايدى. الايدا ونى دا قۇرىلىس نورماسىنا ساي سالۋ كەرەك.