JER SILKINISI KEZINDE JER ÚI QAÝIPSIZ BE?

Almatyda bul joly da jer silkinisinen soń turǵyndardyń páterlerin tastap, jappaı jer úılerge aǵylýy baıqaldy. Keshe túste kóshede keptelis bolyp, qozǵalys qıyndady.

Turǵyn úı naryǵynda da suranys artqan. Dúmpý kezinde jer úıler qanshalyqty qaýipsiz? Nege mán bergen jón? Dál osyndaı kórinis qalanyń basqa da kópqabatty turǵyn úılerinde baıqaldy. Dúmpý qaıtalana ma dep úreılengen halyq, bala-shaǵasyn jınap, biri saıajaılaryna, endi biri qala syrtynda turatyn týystarynyń úıine qondy. Tipti keshki ýaqytta megapolıs kóshelerinde kólik qozǵalysy sıredi. Ásirese keptelisten kóz ashpaıtyn Ál-Farabı dańǵyly kartada jasyl tústi kórsetti.

Farıda Nesipbergenova, Almaty qalasynyń turǵyny: — Jer úıde turamyn. Jer úı kópqabatty úıge qaraǵanda qaýipsiz dep esepteımin. Bala-shaǵamyz keldi, týysqandar jınalyp, bizdiń úıde otyrdyq. Erasyl, Almaty qalasynyń turǵyny: — Birqabatty úıde tóbeden qulaıtyn eshteńe joq. Shatyrdan basqa. Sondyqtan jer úı 70-80%-ke qaýipsiz bolyp tabylady. Kópqabatty úılerde turatyn almatylyqtardyń qorqyp, jer úılerge aǵylýyna negiz bar, – deıdi arhıtektor Janna Spýner.

Ǵımarattyń irgetasyna jaqyn tómengi qabattarda terbelis amplıtýdasy az bolady. Al neǵurlym joǵarylaǵan saıyn terbelistiń kúshi de qatty seziledi. Degenmen 9 baldyq jer silkinisine eseptelip salynǵan ǵımarttar qaýipsiz sanalady, – deıdi maman. Janna Spýner, arhıtektor: — Turǵyndar joǵary qabattaǵy bar salmaq ústimizge qulaıdy dep qorqady. Biraq, shyn máninde, eger siz 9 baldyq seısmıkalyq ǵımaratta tursańyz, siz jeke turǵyn úıge qaraǵanda qaýipsiz jerde tursyz dep esepteýge bolady.

Bizdiń qalamyzda turǵyn úıler negizinen 7-9 balǵa shydas beredi. Jer silkinisi kezinde jeke turǵyn úıdiń artyqshylyǵy, tezirek syrtqa shyǵýǵa múmkindik bar, – deıdi mamandar. Alaıda talapqa saı salynbasa, ol da qaýipti. Is júzinde dúmpý kezinde jer úılerdiń qurylys konstrýııalarynyń aqaýy jıi tirkeledi eken. Sondyqtan jer úı salǵyńyz kelse nemese satyp alatyn oıyńyz bolsa, mamandardyń keńesin esten shyǵarmańyz.

Eraly Shoqparov, Qazaq qurylys, sáýlet ǵylymı-zertteý jáne jobalaý ınstıtýtynyń óndiris boıynsha basqarýshy dırektory: — Kirpish úılerdi salǵan kezde ol jerde, kirpishtiń bitken jerinde, tóbe jabynynyń joǵary jaǵynda antıseısmıkalyq beldeý ornatylýy kerek. Úıdiń buryshynda nemese syrtqy qabyrǵa men ishki qabyrǵanyń qıylysqan jerlerinde jańaǵy «jelezobeton serdechnık» dep aıtamyz, ustyndar ornatylýy kerek. Kirpishti 4-5 qatardan keıin armatýralyq setkamen nyǵaıtý kerek. Al saban-balshyqtan salyǵan úıler jer silkinisine shydaı bermeıdi.

Erterekte salynǵan mundaı baspanalar qalanyń shetki aýdandarynda áli kezdesedi. Seısmıkalyq qaýipti aımaq sanalatyn Almatyda aǵash qańqaly birqabatty úıler salý tıimdi, – deıdi arhıtektorlar. Qurylymy jeńil ári aǵash qańqa qozǵalysqa beıim bolǵandyqtan, jer terbelisi kezinde qırap qalmaıdy. Alaıda ony da qurylys normasyna saı salý kerek.