Jyl basynan beri bala týǵan kelinshekterge 370 mlrd teńge tólengen

Jyl basynan beri memlekettik járdemaqylarmen, sondaı-aq Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan (budan ári – MÁSQ), balany bosanýǵa jáne bala 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tólemdermen jalpy somasy 371,6 mlrd teńgege 333,6 myń adam qamtyldy.

Al bala týǵanda beriletin járdemaqyny 2025 jyldyń basynan bastap respýblıkalyq bıýdjetten barlyǵy 26,2 mlrd teńge somaǵa 145 myń adam qamtyldy, onyń ishinde mamyr aıynda 5,1 mlrd teńge somasyn 28 myń adam aldy. Bul járdemaqyǵa bala týǵan, asyrap alǵan, sondaı-aq qamqorlyqqa alǵan balalary bar elimizdiń azamattary, qandastar, sondaı-aq Qazaqstanda turaqty turatyn sheteldikter úmitker bola alady.

Balaǵa kútim jasaıtyn adam mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshy bolyp tabylmaǵan jaǵdaıda týǵan, asyrap alǵan, sondaı-aq qorǵanshylyqqa alǵan balalary bar, eger olar basqa ata-ananyń otbasynda eskerilmese, ógeı balalary bar adamdardyń (otbasylardyń) bala kútimine baılanysty járdemaqy alýǵa quqyǵy bar. Esepti kezeńde 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin bala kútimi boıynsha járdemaqymen 18 mlrd teńge somasynda orta eseppen 123,6 myń adam qamtyldy, onyń ishinde mamyr aıynda 3,6 mlrd teńge somasyn 124,9 myń adam aldy.

Bala týýyna jáne bala kútimine arnalǵan memlekettik járdemaqylardyń mólsheri respýblıkalyq bıýdjet týraly zańmen tıisti qarjy jylyna bekitilgen aılyq eseptik kórsetkishke (budan ári – AEK) baılanysty belgilenedi. 2025 jyldyń basynan bastap memlekettik járdemaqylardyń mólsheri 6,5%-ǵa ındekstelgen.

Bıylǵy bala týýyna arnalǵan járdemaqy mólsheri:

— birinshi, ekinshi, úshinshi balaǵa – 38,0 AEK nemese 149 416 teńge;

— tórtinshi jáne odan keıingi balalarǵa – 63,0 AEK nemese 247 716 teńge.

Bala 1,5 jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty tólenetin járdemaqy aı saıyn kelesideı mólsherde tólenedi:

— birinshi balaǵa – 5,76 AEK nemese 22 648 teńge;

— ekinshi balaǵa – 6,81 AEK nemese 26 777 teńge;

— úshinshi balaǵa – 7,85 AEK nemese 30 866 teńge;

— tórtinshi jáne odan keıingi balalarǵa – 8,90 AEK nemese 34 995 teńge.

Budan basqa jumys isteıtin azamattarǵa júktilikke jáne bosanýǵa, jańa týǵan balany (balalardy) asyrap alýǵa baılanysty kirisinen aıyrylǵan jaǵdaıda MÁSQ-tan tólenetin áleýmettik tólem júktiligi jáne bosanýy boıynsha berilgen demalystyń barlyq kúnderine taǵaıyndalady. Tólem mólsheri júktiligi jáne bosanýy boıynsha ýaqytsha eńbekke jaramsyzdyq paraǵy berilgenge deıingi sońǵy 12 aı ishinde MÁSQ-ǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq kiriske jáne eńbekke jaramsyzdyq kúnderiniń sanyna baılanysty bolady.

Atalǵan birjolǵy tólemdi jyl basynan beri jalpy somasy 144,4 mlrd teńgege 100,3 myń adam aldy, onyń ishinde mamyr aıynda 27 mlrd teńge somasyna 22,6 myń adam aldy. 2025 jyldyń 5 aıynda taǵaıyndalǵan tólemniń ortasha mólsheri 1 590 618 teńgeni qurady.

Sondaı-aq MÁSQ-dan bala bir jarym jasqa tolǵanǵa deıin onyń kútimine baılanysty kirisinen aıyrylý jaǵdaıy boıynsha aı saıynǵy áleýmettik tólem mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshyǵa balanyń týǵan kúninen bastap taǵaıyndalady. Tólemniń mólsheri sońǵy 2 jylda MÁSQ-ǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq kiristiń 40%-n quraıdy. Eki jáne odan da kóp bala týǵan jaǵdaıda tólem ár balaǵa jeke taǵaıyndalady.

2025 jyldyń 5 aıynda bul tólem 183 mlrd teńgege 109,7 myń adamǵa taǵaıyndaldy. Onyń ishinde tólem mamyr aıynda 20,9 myń alýshyǵa taǵaıyndaldy, tólemniń somasy mamyr aıynda 36 mlrd teńgeni qurady. 5 aıdaǵy tólemniń aı saıynǵy ortasha mólsheri — 90 817 teńge.