جىل قورىتىندىسى: جاڭا مەكتەپتەر مەن جاتاقحانالار, ءبىلىم بەرۋ گرانتتارى مەن شاكىرتاقىلاردى كوبەيتۋ

Primeminister.kz رەداكتسياسى 2023 جىلدى قازاقستاننىڭ ءتۇرلى سالالارداعى دامۋ ناتيجەلەرى تۋرالى ماتەريالدار سەرياسىمەن قورىتىندىلاۋدى جالعاستىرادى.

بۇگىنگى شولۋدا ءبىلىم بەرۋ سالاسى تۋرالى اڭگىمە قوزعالادى. قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكادا مەملەكەت باسشىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيدەگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىن نىعايتۋ جونىندەگى بىرقاتار ماڭىزدى باستامالارى ىسكە اسىرىلۋدا.

اتاپ ايتقاندا, وسى جىلدىڭ ايشىقتى وقيعالارىنىڭ ءبىرى «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسىنىڭ باستالۋى بولدى, ونىڭ اياسىندا 740 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان جاڭا فورماتتاعى 369 مەكتەپ سالىنادى. بيىلعى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى جاڭا جوبالار مەن قول جەتكىزىلگەن ناتيجەلەر تۋرالى وسى ماتەريالدان وقىڭىزدار.

● بيىل ەل بويىنشا 137 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان 165 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلدى. وسىلايشا, 12 اپاتتى جاعدايداعى جانە ءۇش اۋىسىمدا وقىتاتىن 29 مەكتەپ بويىنشا ماسەلە شەشىلدى. 210-نان استام مەكتەپتە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالدى.

قوسشى قالاسىنىڭ مەكتەپ-گيمنازياسى. ونىڭ قۇرىلىسىنا 7,5 ملرد تەڭگە جەكە ينۆەستيتسيا سالىندى.

مەكتەپ ءبىر اۋىسىمدا 1,5 مىڭ وقۋشىعا ءبىلىم بەرەدى. ول سونداي-اق ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرى بار بالالارعا بەيىمدەلگەن.

باياناۋىل اۋدانى قاراجار اۋىلىندا 100 بالاعا ارنالعان زاماناۋي مەكتەپ سالىندى.

جاڭا ءبىلىم بەرۋ نىسانىنىڭ قۇرىلىسىنا 650 ملن تەڭگە كەتتى. ەسكى عيمارات 65 جىل قىزمەت ەتكەن.

● «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسى اياسىندا 461 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان 217 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى باستالدى (ەكى اۋىسىمدا).

● ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن قولداۋ قورى قۇرىلعان ساتتەن باستاپ (جەمقورلاردان قايتارىلعان قاراجات) ارنايى شوتقا 151,9 ملرد تەڭگە ءتۇستى. ناتيجەسىندە جالپى سوماسى 96,5 ملرد تەڭگەگە 76,7 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان 62 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى قارجىلاندىرىلدى. بيىلعى 1 جەلتوقسانداعى جاعداي بويىنشا 28,6 مىڭ وقۋشىعا ارنالعان 17 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلدى.

ەلورداداعى №96 مەكتەپ-گيمنازياسى جەمقورلاردان الىنعان قاراجات ەسەبىنەن سالىندى.

جوبالىق قۋاتى – ەكى اۋىسىمدا 2 400 وقۋشى ورنى.

تاۋەلسىزدىك كۇنى قارساڭىندا اقمولا وبلىسىنىڭ جالتىركول اۋىلىندا 300 وقۋشىعا ارنالعان مەكتەپ اشىلدى. ول دا ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن قولداۋ قورىنىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن 1,5 ملرد تەڭگەگە سالىنعان.مەكتەپتە 21 وقۋ كابينەتى بار. مۇندا 250 وقۋشى ءبىلىم الادى.

1 قىركۇيەكتە سقو تايىنشا قالاسىندا 600 وقۋشىعا ارنالعان زاماناۋي مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلدى, ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن قولداۋ قورى ەسەبىنەن سالىنعان. قۇرىلىسقا 2,2 ملرد تەڭگە قۇيىلدى. ەسكى مەكتەپ عيماراتى بۇرىن باسقا ماقساتقا قولدانىلعان جانە اپاتتى جاعدايدا بولعان.

● پرەزيدەنتتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا 718 مەكتەپ 1 067 زاماناۋي حيميا, فيزيكا, بيولوگيا, STEM جانە روبوتوتەحنيكا كابينەتتەرىمەن جابدىقتالدى.

● 1 قىركۇيەكتەن باستاپ 1,6 ملن بالا تەگىن ىستىق تاماقپەن قامتىلدى, ولاردىڭ ىشىندە 1,4 ملن باستاۋىش سىنىپ وقۋشىسى جانە الەۋمەتتىك وسال توپتاردان شىققان 200 مىڭنان استام بالا بار.

● مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا وقۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ ءۇشىن ءتيىستى جۇيەلەر, اتاپ ايتقاندا, بەينەكامەرالار, دابىل تۇيمەشەلەرى, تۋرنيكەتتەر ورناتىلىپ, جۇمىسى قامتاماسىز ەتىلگەن.

پاۆلودار وبلىسىندا بالالاردى تاسىمالداۋ ءۇشىن 46 مەكتەپ اۆتوبۋسى ساتىپ الىندى. ولار 6 اۋدانداعى اۋىل مەكتەپتەرىنە, سونداي-اق ەكىباستۇز جانە اقسۋ قالالارىنىڭ اۋىلدىق ايماقتارىنا بەرىلدى.

● «بالاباقشاعا ەسەپكە الۋدىڭ بىرىڭعاي بازاسى» ازىرلەنىپ, ىسكە اسىرىلۋدا. ەكى وبلىستا بالاباقشاعا ەسەپكە الۋ جۇيەسى پيلوتتىق رەجيمدە جۇمىس ىستەيدى. 2024 جىلى تولىق ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان.

● بيىلعى قاڭتار ايىندا مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى تاعى 25%-عا ءوستى. وسىلايشا, 4 جىل ىشىندە مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى 2 ەسە كوبەيىپ وتىر.

● قىركۇيەك ايىنان باستاپ 98 مىڭعا جۋىق تاربيەشىنىڭ جالاقىسى 30%-عا ارتتى.

● «ءبىلىم بەرۋدەگى وزگەرىستەردىڭ 1000 كوشباسشىسى». پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىنىڭ ۇلگىسى بويىنشا مىقتى پەداگوگتار قاتارىنان كادر رەزەرۆىن ىرىكتەۋ جانە دايارلاۋ جونىندەگى باعدارلاما ازىرلەنىپ, ىسكە اسىرىلۋدا.

● ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا تاربيە ساپاسىن ارتتىرۋ بويىنشا «ءبىرتۇتاس تاربيە باعدارلاماسى» قابىلداندى.

● ازاماتتارعا جوعارى ءبىلىمدى قولجەتىمدى ەتۋدىڭ قوسىمشا تەتىگى رەتىندە «كەلەشەك» بىرىڭعاي ەرىكتى جيناقتاۋ جۇيەسىن ازىرلەۋ باستالدى.

جۇيە اياسىندا بالاعا ارنايى شوت اشىلىپ, وعان مەملەكەت 60 اەك (5 جاستاعى بالالارعا) مولشەرىندە باستاپقى ءبىلىم بەرۋ كاپيتالىن سالادى. وندا اتا-انالاردىڭ ەرىكتى جارنالارى, 5%-7% مولشەرىندە جىل سايىنعى مەملەكەتتىك سىيلىقاقى جانە ينۆەستيتسيالىق تابىس قاراجاتى جينالاتىن بولادى.

ايىنا 1 اەك مولشەرىندە ەڭ تومەنگى جارنا سالىناتىن بولسا, بالا 18 جاسقا تولعانشا 3,3 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات جينالادى. اتا-انالاردىڭ ەرىكتى جارنالارى, مىسالى, ايىنا 3 اەك-كە دەيىن جەتسە, 7 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات جيناۋ مۇمكىن بولادى.

سونىمەن قاتار جۇيە اياسىندا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن قولداۋ شارالارى كوزدەلگەن. گرانتقا تۇسكەن جاعدايدا تالاپكەر جينالعان قاراجاتتى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا جۇمساي الادى.

● 2023 جىلى جوعارى جانە جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىمى بار كادرلاردى دايارلاۋعا 88 مىڭنان استام گرانت ءبولىندى, بۇل 2021 جىلمەن سالىستىرعاندا 23%-عا ارتىق. بۇل كورسەتكىش 2019 جىلدان باستاپ تۇراقتى تۇردە ءوسىپ كەلەدى, ول كەزدە مەملەكەتتىك تاپسىرىس كولەمى 51 مىڭ گرانت بولعان.

● 1 قىركۇيەكتەن باستاپ ستۋدەنتتەردىڭ شاكىرتاقىسى 20%-عا ءوسىپ, 41 898 تەڭگەگە (پەداگوگيكالىق عىلىمدار – 67 200 تەڭگەگە) جەتتى, ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتار شاكىرتاقىلارى 15%-عا ءوسىپ, تيىسىنشە 97 024 جانە 217 500 تەڭگەگە كوتەرىلدى.

● بيىل 5,9 مىڭ ورىنعا ارنالعان 25 ستۋدەنتتەر جاتاقحاناسى پايدالانۋعا بەرىلدى. جىل سوڭىنا دەيىن 5 مىڭ ورىندىق تاعى 19 جاتاقحانا اشۋ جوسپارلانىپ وتىر. جالپى بارلىق كوزدەر ەسەبىنەن 2028 جىلعا دەيىن 55,5 مىڭ ورىن پايدالانۋعا بەرىلەتىن بولادى.

قاراعاندىدا زاماناۋي ستۋدەنتتەر جاتاقحاناسى اشىلدى. توعىز قاباتتى عيمارات ەكى جىل ىشىندە قارجى ورتالىعىنىڭ قولداۋىمەن ۋنيۆەرسيتەت قاراجاتىنا سالىندى.

جەرگىلىكتى بيلىك قالا ورتالىعىنان جەر بولگەن. جاتاقحانا 400 ستۋدەنتكە ارنالعان.

● كوللەدج ستۋدەنتتەرىنىڭ ستيپەندياسى 50%-عا كوتەرىلدى.

● كوللەدج ستۋدەنتتەرىنە ارنالعان جاڭادان 13 جاتاقحانا اشىلدى.

● تجكب ۇيىمدارىندا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى 133 مىڭ ورىنعا دەيىن ۇلعايتىلدى.

● زەرتتەۋ ەكوجۇيەسىن قۇرۋ جانە سەرپىندى تەحنولوگيالاردى دامىتۋ ماقساتىندا ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ, ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانە م. اۋەزوۆ اتىنداعى وقۋ زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە اينالدى. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتىك عىلىمنىڭ رەسپۋبليكانىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا قوسار ۇلەسىن ۇلعايتۋعا, ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سالالارىندا جاڭا ونىمدەر مەن تەحنولوگيالىق پروتسەستەردى قۇرۋعا, عىلىمي قىزمەت ناتيجەلەرىن كوممەرتسيالاندىرۋدان تۇسەتىن تابىستى ۇلعايتۋعا, جاڭا كاسىپتەر مەن تەحنولوگيالاردى ەسكەرە وتىرىپ, يننوۆاتسيالىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

● حالىقارالىق اكادەميالىق رەيتينگتەرگە قاتىسۋدى كەڭەيتۋ ەسەبىنەن قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندە تانىلۋ دەڭگەيى ارتتى. ماسەلەن, QS WUR 2023 رەيتينگىنە 21 قازاقستاندىق جوو كىردى, كورسەتكىش 2018 جىلمەن سالىستىرعاندا ەكى ەسەگە ءوسىپ وتىر. سونداي-اق Times Higher Education رەيتينگىندە قر جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بەلسەندىلىگى ارتىپ كەلەدى.

● قازاقستاندا جەتەكشى شەتەلدىك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ فيليالدارىن اشۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا:

– ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا حەريوت-ۋوتت ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (شوتلانديا) فيليالى قۇرىلدى;

Heriot-Watt University فيليالى ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا قۇرىلدى. بۇل مەملەكەت باسشىسىنىڭ جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قايتا فورماتتاۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ ايشىقتى مىسالدارىنىڭ ءبىرى. جوو-دا ەلىمىزدىڭ 9 وڭىرىنەن 300 ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا. ولاردىڭ 35%-ى – اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ تۇلەكتەرى, 42%-ى قولداۋدى قاجەت ەتەتىن الەۋمەتتىك ساناتتاردان شىققان.

– شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا بىدگوشش قالاسىنداعى ەكونوميكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (پولشا) فيليالى اشىلدى;

– ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ ۋنيۆەرسيتەتى مەن ماركە پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى (يتاليا) اراسىندا فيليال قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى;

– Yessenov University بازاسىندا قازاق-نەمىس تۇراقتى ينجەنەريا ينستيتۋتى (نەمىس جوو كونسورتسيۋمى) قۇرىلدى;

قازاق-نەمىس تۇراقتى ينجەنەريا ينستيتۋتى اقتاۋداعى ش. ەسەنوۆ اتىنداعى كاسپي تەحنولوگيالار جانە ينجينيرينگ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا جۇمىس ىستەيدى. تۇلەكتەر 8 باكالاۆريات جانە 6 ماگيستراتۋرا ماماندىعى بويىنشا قوس ديپلوم الادى.

– ق. ساتباەۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق تەحنيكالىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى بازاسىندا گونكونگ قالاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيليالى اشىلدى;

– د. سەرىكباەۆ اتىنداعى شىعىس قازاقستان تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن تيانتسزين كاسىبي ۋنيۆەرسيتەتى (قحر) بازاسىندا لۋ بان شەبەرحاناسى اشىلدى;

د. سەرىكباەۆ اتىنداعى شقتۋ-دە تيانتسزين كاسىبي ينستيتۋتىمەن بىرلەستىكتە قازاقستانداعى العاشقى بىرەگەي «لۋ بان شەبەرحاناسى» اشىلدى.

شقتۋ-دىڭ 400-دەن استام ستۋدەنتى مۇندا وزىق قىتاي تەحنولوگيالارىن پايدالانا وتىرىپ, اۆتوموبيل كولىگى سالاسىندا دايىندىقتان وتەدى.

– ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە سولتۇستىك-باتىس پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (قحر) فيليالىن اشۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.

● 1 قىركۇيەكتەن باستاپ قازاقستاندا پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن دۇنيەجۇزىلىك بانك جەلىسى بويىنشا پيلوتتىق رەجيمدە 30 يننوۆاتسيالىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ باستالدى. ولاردىڭ ەرەكشەلىگى – پەداگوگتاردىڭ زەرتتەۋ داعدىلارى مەن تسيفرلىق قۇزىرەتتىكتەرىن دامىتۋعا باسا نازار اۋدارىلادى.

● Coursera-مەن ىنتىماقتاستىق اياسىندا پيلوتتىق جوبا رەتىندە كۋرس ەنگىزۋ ماقساتىندا قازاقستاندىق 25 جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ءتىزىمى انىقتالدى. بۇگىنگى تاڭدا 44 مىڭنان استام ستۋدەنت Coursera پلاتفورماسىندا 67 مىڭنان استام كۋرستان ءوتىپ, ءتيىستى سەرتيفيكاتتار الدى. بۇل كۋرستار IT, كاسىپكەرلىك, فيزيكا جانە بيزنەس سالالارىن قامتيدى.