Jańalyqtar
Jyl basynan beri qansha qazaq «qandas» mártebesin aldy?
Foto: Evgenıı Bııatov
2025 jyly 2 185 etnıkalyq qazaq tarıhı otanymen tabysyp, qandas mártebesin aldy. Jalpy 1991 jyldan beri respýblıkaǵa 1 mln 150 myńnan astam etnıkalyq qazaq oraldy, dep jazdy http://qandastar.kz
Jyl basynan Qazaqstanǵa kelgen qandastardyń 46,4% – Qytaıdan, 41% – О́zbekstannan, 7,1% – Túrikmenstannan, 1,9% – Reseıden, 1,6% – Monǵolııadan jáne 2% basqa elderden.
Osy jylǵy 1 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha eńbekke qabiletti jastaǵy etnıkalyq qonys aýdarýshylar sany 60,8%-dy, kámeletke tolmaǵandar 30,8%-dy jáne zeınetkerler 8,4%-dy quraıdy.
Eńbekke qabiletti jastaǵy qandastardyń ishinen bilim deńgeıi boıynsha 16,8%-y joǵary bilimdi, 30,7%-y orta kásibı bilimdi, 50,8%-y jalpy orta bilimdi jáne 1,7%-ynyń bilimi joq.
Qonys aýdarǵan etnıkalyq qazaqtar respýblıkanyń túrli óńirlerine qonystandy.
Sonymen birge, qandastardy qonystandyrý úshin kelesideı eńbek kúshi tapshy óńirler anyqtaldy: Aqmola, Abaı, Qostanaı, Pavlodar, Atyraý, Batys, Shyǵys jáne Soltústik Qazaqstan oblystary.
Qonystandyrý óńirlerinde 2025 jylǵa arnalǵan qandastardy qabyldaý kvotasy 2 309 adamdy quraıdy. 2025 jylǵy 1 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha qonystandyrý óńirlerine 389 qandas qonys aýdardy.
Joǵaryda atalǵan óńirlerde qonystanǵan qandastarǵa kóshýge sýbsıdııa túrinde memlekettik qoldaý sharalary usynylady – bir mezgilde otaǵasyna jáne otbasynyń árbir múshesine 70 AEK (275,2 myń teńge) mólsherinde; turǵyn úı jaldaýǵa jáne kommýnaldyq qyzmetterge aqy tóleýge – bir jyl ishinde 15-ten 30 AEK (59-dan 118 myń teńgege deıin) mólsherinde.
Jyl basynan beri 84 qandasqa túrli qoldaý sharalary kórsetildi. Atap aıtqanda, 56 adam turaqty jumysqa ornalastyryldy.
Sonymen qatar erikti qonys aýdarýdyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda azamattardy soltústik óńirlerge qonys aýdarýǵa qatysatyn jumys berýshilerdi qoldaý boıynsha ınstıtýıonaldyq sharalar qabyldandy. Turǵyn úı satyp alý, salý úshin nemese ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha bastapqy jarnanyń bir bóligin jabý úshin ekonomıkalyq utqyrlyq sertıfıkaty turǵyn úı qunynyń 50%-y nemese bir otbasyna 4,56 mln teńgege deıin mólsherinde birjolǵy óteýsiz jáne qaıtarymsyz negizde engizildi.
