15 qarasha – Ulttyq valıýta kúni

Foto: ashyq derekkóz

15 qarasha – Ulttyq valıýta kúni! Elimizdiń tól valıýtasyna bıyl 31 jyl boldy. Bul kúndi elimizdiń qarjy júıesi qyzmetkerleri kásibı mereke retinde toılaıdy, dep jazady qandastar.kz

Osydan 30 jyl buryn 1993 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq valıýtasy teńge alǵash ret aınalymǵa engizildi.

Teńge tarıhy

Ulttyq valıýtany ıgerý bir jylda aıaqtaldy. 1992 jyly ulttyq valıýtany damytý úshin mamandar toby quryldy. Jumys Qazaqstan mádenıetiniń damýynyń tarıhı aspektilerin zertteýden bastaldy. Aqsha birligin «tanga», «dońǵa», «tenga» nusqalary bar tarıhı túrki ataýy «teńge» dep ataý ıdeıasy belgili qazaqstandyq ekonomıst Saýyq Tákejanovqa tıesili.

1993 jyly 12 qarashada Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq valıýtasyn engizý týraly» jarlyqqa qol qoıdy. 1993 jyly 15 qarashada teńge aınalymǵa endi.

• 1995 jyly 19 mamyrda Ulttyq banktiń banknot fabrıkasy ashyldy;
• 1995 jyly 1 tamyzda Qazaqstan teńge saraıynyń kollekııalyq monetalarynyń birinshi basylymy shyǵaryldy. Serıal Abaı Qunanbaevtyń 150 jyldyǵyna arnalǵan edi;
• 1996 jyly Qazaqstan teńge saraıy alǵashqy ınvestıııalyq monetalardy – «Jibek joly» serııasyn shyǵardy;
• 2006 jyly teńgeniń dızaıny jańartylyp, «Báıterek» monýmenti beınelengen jańa serııa aınalymǵa endi;
• 2011 jyly banknot serııasy «Qazaq eli» monýmenti beınelengen jańa serııamen tolyqtyryldy;
• 2023 jyly 8 qarashada KÓKBÓRI ınvestıııalyq monetalarynyń jańa serııasy shyqty;
• 2023 jyly 15 qarashada «Saq stıli» teńgelik banknottardyń jańa serııasy tanystyryldy.

Valıýtany kimder jasady?

Memlekettik komıssııa ulttyq valıýtany engizý boıynsha jumys tobyn qurdy. Topty Ulttyq bank tóraǵasy Dáýlet Sembaev basqardy.

Alǵashqy teńgeniń dızaınyna belgili sýretshiler men dızaınerler – Tımýr Súleımenov, Meńdibaı Alın, Aǵymsaly Dúzelhanov, Dosbol Qasymov jáne Haırýlla Ǵabjalılov jaýapty boldy.

1992 jyly О́skemendegi Úlbi metallýrgııalyq zaýytynyń bazasynda Qazaqstan teńge saraıy quryldy. 1993 jyly aınalymdaǵy monetalardyń birinshi ónerkásiptik partııasy shyǵaryldy.

Teńgede qoldanylatyn qorǵaý elementteriniń qatarynda banknottardy jáne basqa da qorǵalǵan baspa ónimderin óndirýge arnalǵan qorǵanysh qaǵazy, boıaýlar, qorǵanys dárejesi bar golografııalyq folga, polımerli jáne plastık negizindegi sýbstrattar bar. Mysaly, 20 000 teńgelik banknotta 25 qorǵaý elementi bar.